Ἀρμενική διπλωματική πανωλεθρία

Στίς 10 Ὀκτωβρίου στή Ζυρίχη ἔπεσαν οἱ ἱστορικές ὑπογραφές: Ἀρµενία καί Τουρκία ὑπέγραψαν δύο πρωτόκολλα γιά ἀποκατάσταση διπλωµατικῶν σχέ-σεων καί ἀνάπτυξη διµερῶν σχέσεων, µετά ἀπό 16 χρόνια ἀντιπαράθεσης τῶν δύο κρατῶν (καί µετά ἀπό 8 αἰῶνες σύγκρουσης τῶν δύο λαῶν). Τό προξενειό κανόνισε µετά ἀπό 10 χρόνια προσπάθειας τό International Crisis Group, µέ τίς εὐλογίες Ἀµερικανῶν (καί Ρώσων). Τά δύο πρωτόκολλα πρέπει νά ἐπικυρωθοῦν τώρα ἀπό τά Κοινοβούλια τῶν δύο χωρῶν.


Πρόκειται γιά ἐπανάληψη, µέ µερικές διαφορές, τοῦ σεναρίου τῶν σεισµῶν πρό δεκαετίας, πού ζήσαµε στήν Ἑλλάδα. Προηγήθηκαν οἱ χαµηλοῦ ἐπιπέδου προσεγγίσεις (ποδοσφαιρικοί ἀγῶνες κτλ) καί ἀκολούθησε ἡ διπλωµατία. Μόνο πού στήν ἀρµένικη περίπτωση ὑπάρχει ἕνας σοβαρός παράγων πού ἀνθίσταται: ἡ µεγάλη Ἀρµενική Διασπορά τῶν 5,7
ἑκατοµµυρίων.

Ἡ ὀργανωµένη Ἀρµενική Διασπορά εἶναι αὐτή πού πρέσβευε πάντα ὑπέρ τῆς Ἀρµενίας ἀνά τόν κόσµο σέ κάθε περίσταση (µέχρι καί µέ τίς ἐκτελέσεις Νεότουρκων ἀρχιφονιάδων), αὐτή πού χρόνια τώρα κράτησε τό ζήτηµα τῆς Γενοκτονίας ζωντανό, αὐτή πού πέτυχε νά στριµώξει τήν Τουρκία διεθνῶς. Ἦταν ἕνας ἀνίκητος ἀντίπαλος γιά τό τουρκικό κράτος, γιατί δέν µποροῦσε νά τόν ἀντιµετωπίσει. Πῶς νά πίεζε κοινότητες πού ζοῦν διάσπαρτες στήν Εὐρώπη ἤ στίς ΗΠΑ, µέσα σέ ἕνα διεθνές περιβάλλον πού εὐνοεῖ τίς ΜΚΟ, τίς ὀργανώσεις πολιτῶν κτλ; Ἔτσι, φρονίµως ποιῶν ὁ Ἐρντογάν, ἀποφάσισε νά ὑπο-νοµεύσει τόν ἀντίπαλο χτυπώντας τό ἴδιο τό ἀρµενικό κράτος µέ µιά «ἐπίθεση φιλίας» παρόµοια µέ κείνην πού ἐπιστρατεύτηκε καί µέ τήν Ἑλλάδα: Ἀερολογίες, συµφωνίες πού θά µείνουν εἴτε χωρίς σηµασία εἴτε ἀνενεργές καί µηδενικό κόστος (ἤδη ἀνακοινώθηκε πώς τά ἀρµενοτουρκικά σύνορα θά ἀνοίξουν µόνον ὅταν λυθεῖ τό ζήτηµα τοῦ Ναγκόρνο Καραµπάχ!). Κι ἀπό τήν ἄλλη, ὅποιος Ἀρµένιος θά ἐπιµένει νά ζητᾶ δικαίωση γιά τούς προγόνους του ἤ ἔστω στοιχειώδη ἀνταλλάγµατα, θά εἶναι πιά «ἐθνικιστής», «κολληµένος στό παρελθόν» καί ὅλα αὐτά τά ὡραῖα πού µάθαµε κι ἐδῶ τήν τελευταία δεκαετία!

Πάντως οἱ Ἀρµένιοι ἀγωνίστηκαν γιά νά µήν ὑπογραφεῖ ἡ συµφωνία. Μέσα στή χώρα ἔγινε ἀπεργία πείνας µπροστά στό Κοινοβούλιο ἀπό δεκάδες ἀνθρώπους. Ὁ Ἀρµένιος πρόεδρος Σέρζ Σαρκισιάν ἔκανε µία περιοδεία (στή φωτογραφία µέ τήν ἀρµενοαµερικανική ἡγεσία) πρίν τήν ὑπογραφή στίς χῶρες µέ συµπαγεῖς Ἀρµενικές κοινότητες, προκειµένου νά τίς πείσει γιά τήν ὀρθότητα τῆς ἐπιλογῆς του. Συνάντησε τεράστιες ἀντιδράσεις καί κανείς δέν τοῦ ἔδωσε τή συγκατάθεσή του. Χιλιάδες διαδηλωτές στή Βηρυττό, στό Λός Ἄντζελες, στό Παρίσι φώναξαν «τό αἵµα τῶν Ἀρµενίων δέν πωλεῖται», «Ὄχι στίς συµφωνίες», «Προδότη!» καί ἄλλα παρόµοια. Ἡ δραστήρια Εὐρω-αρµενική Ὁµοσπονδία ζήτησε νά µήν ὑπογραφοῦν τά δυό πρωτόκολλα στήν παρούσα τους µορφή, ἀλλά νά µείνει ἀνοικτό τό θέµα τῆς ἀναγνώρισης τῆς Γενοκτονίας καί τῶν συνόρων τῶν δύο χωρῶν. Οἱ δυό κυβερνήσεις συµφώνησαν στή συγκρότηση ἀνεξάρτητης ἐπιτροπῆς ἱστορικῶν πού θά ἐξετάσει τό θέµα, ἀφήνοντας ἔτσι µετέωρες τίς προσπάθειες τῆς Διασπορᾶς γιά ἀναγνώριση τῆς Γενοκτονίας ἀπό νέες χῶρες στό ἐξωτερικό: Ὅλοι τώρα θά ἐπικαλοῦνται τήν διαδικασία καί θά ἀναµένουν τό πόρισµα τῆς ἐπιτροπῆς… Ἤδη ἡ Τουρκία κάλεσε τήν Ἀρµενία νά µήν γίνει ὅµηρος τῆς Διασπορᾶς της καί νά πάψει ἡ προσπάθεια γιά ἀναγνώριση τῆς Γενοκτονίας τοῦ 1915. Καί νά σκεφτεῖ κανείς ὅτι µόλις εἶχαν ἀρχίσει νά ἐµφανίζονται κάποια σηµάδια ἀφύπνισης τῆς τουρκικῆς κοινωνίας πάνω στό ζήτηµα - λόγου χάρη ἡ συλλογή 30.000 ὑπογραφῶν Τούρκων πολιτῶν κάτω ἀπό ἕνα κείµενο 200 διανοουµένων (µαζί καί ὁ Ὀρχάν Παµούκ) γιά συγγνώµη πρός τούς Ἀρµένιους!…

Τά ὀφέλη λοιπόν τῆς Τουρκίας ἀπό τήν διαδικασία αὐτή (ἔστω κι ἀν µείνει µόνον ἐδῶ) εἶναι τεράστια. Ξεδόντιασε τήν ἀρµενική Διασπορά, ἄνοιξε ἕνα παράθυρο γιά νέο πεδίο δράσης γιά τά στρατηγικά καί οἰκονοµικά της συµφέροντα καί ἔδειξε ἕνα πρόσωπο «σύγχρονο» καί «διαλλακτικό» πρός τήν διεθνή Κοινότητα (σκεφτεῖτε τώρα ἀπό ποιάν βάση θά ξεκινήσει εἴτε τίς διαπραγµατεύσεις µέ τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση εἴτε µέ τήν Κύπρο!). Παράλληλα δείχνει σέ Ἀµερικανούς καί Ρώσους µεσολαβητές τό ποῦ πρέπει νά ποντάρουν γιά τά συµφέροντά τους στήν περιοχή. Μιά περιοχή ὅπου οἱ πρῶτοι ἀναζητοῦν τό ξεµπλοκάρισµα τῶν ἐνεργειακῶν δρόµων καί οἱ δεύτεροι ἐµπλέκονται γιά νά ἀξιοποιήσουν τίς καλές τους σχέσεις µέ τίς δύο πλευρές καί γιά νά ἔχουν µεθαύριο ρόλο.

Ἔσπρωξαν οἱ Ἀµερικανοί; Ἔσπρωξαν, καί µέ τό παραπάνω. Ἡ Κλίντον πῆγε κωλοφεράντζα τόν Ἀρµένιο ΥΠΕΞ Ναλµπαντιάν, µέχρι τήν τελευταία στιγµή, µήπως καί χαλάσει µέ τίποτε παλιοµοδίτικες ἐµµονές του τή συµφωνία. Γιατί αὐτό; Γιατί ἡ Τουρκία εἶναι ἤδη σέ ἐπίπεδο ἡγέτιδος δύναµης τῆς περιοχῆς καί µέ αὐτόν τόν ἀντίπαλο ἔχουµε νά κάνουµε καί στήν Κύπρο καί στό Αἰγαῖο καί στή Θράκη. Μήν τό ξεχνᾶµε…

Κ.Κ.

απο το «εν κρυπτώ»