Η κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης

Tου Σταυρου Λυγερου
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι η κρίση, ανατρέποντας κοινωνικές και οικονομικές ισορροπίες, ανακατεύει την τράπουλα και στο πολιτικό επίπεδο. Αυτό είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού και στην ελληνική περίπτωση, έστω κι αν η κατάληξη των σχετικών διεργασιών είναι άδηλη.
Αναμφισβήτητα, οι δύο πυλώνες του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος έχουν υποστεί καταλυτική φθορά. Η κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης είχε εκδηλωθεί πριν από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, σαν πρόδρομο φαινόμενο. Τώρα πια, οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν αρνητικά ρεκόρ στην επιρροή και των δύο μεγάλων κομμάτων.

Από την άλλη πλευρά, δεν διαφαίνεται εναλλακτική λύση στο πρόβλημα διακυβέρνησης. Η Ν.Δ. είναι βαρύτατα τραυματισμένη από τις αμαρτίες της κυβέρνησης Καραμανλή και θα χρειασθεί χρόνο για να συνέλθει. Ταυτοχρόνως, κανένα από τα μικρά κόμματα δεν έχει τις προδιαγραφές να διεκδικήσει τέτοιο ρόλο. Το γεγονός αυτό λειτουργεί ως πολιτικό πλεονέκτημα για την κυβέρνηση Παπανδρέου, αλλά μόνο τακτικά. Η κυβέρνηση ευνοείται και από τις αποσχίσεις, που εκ των πραγμάτων έχουν –τουλάχιστον σε πρώτη φάση– αποδυναμώσει την αξιωματική αντιπολίτευση. Εχει προηγηθεί το σχίσμα που προκάλεσε η εκλογική επιβίωση και πολιτική εδραίωση του ΛΑΟΣ. Αυτό τον καιρό βρίσκεται σε αργή εξέλιξη η αγνώστων ακόμα διαστάσεων απόσχιση της μητσοτακικής πτέρυγας.

Η Ντόρα Μπακογιάννη θα ήθελε να υποκαταστήσει τη Ν.Δ., αλλά ένας τέτοιος στόχος δεν είναι ρεαλιστικός. Το εκτεταμένο οικογενειακό πελατειακό δίκτυο είναι μια μαγιά, αλλά δεν αρκεί. Το εγχείρημα θα επιβιώσει μόνον εάν καταφέρει να εκφράσει πολιτικά τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά, που δυσφορεί με τη στροφή της Ν.Δ. του Αντώνη Σαμαρά προς τη λαϊκή Δεξιά. Οι διαδοχικές αποτυχίες του Στέφανου Μάνου έχουν αποδείξει ότι η νεοφιλελεύθερη Δεξιά δεν έχει σημαντική εκλογική απήχηση.

Οι νεοφιλελεύθεροι καθόρισαν συχνά την πολιτική της Ν.Δ., πατώντας, όμως, στην παραδοσιακή δεξιά εκλογική πελατεία, που σε γενικές γραμμές εκφράστηκε από το υβρίδιο της καραμανλικής ιδεολογίας. Η μόνη ρεαλιστική ελπίδα της Μπακογιάννη είναι η κατάρρευση του δικομματισμού για να μπορέσει το κόμμα της να λειτουργήσει μελλοντικά ως μικρός εταίρος σε κυβέρνηση συνασπισμού.

Η κρίση αποδυναμώνει το κυρίαρχο μοντέλο του κόμματος-φυλής, επειδή συμβάλλει στην αντιστοίχιση των κομματικών σχηματισμών με υπαρκτά στην κοινωνία ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα. Με άλλα λόγια, επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο η πραγματική πολιτική. Το ΠΑΣΟΚ μοιάζει αλώβητο, αλλά δεν είναι. Εχει και το ίδιο προσβληθεί από τον ιό που έχει προσβάλει τη Ν.Δ. Απλώς, η ασθένειά του δεν έχει εκδηλωθεί, επειδή λειτουργεί η κεντρομόλος δύναμη της εξουσίας. Σε συνθήκες οικονομικοκοινωνικού κραχ, όμως, η κεντρομόλος μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε φυγόκεντρο δύναμη. Το ηγετικό προφίλ του Γιώργου Παπανδρέου έχει, άλλωστε, υποστεί ρωγμές και τόσο στην Κοινοβουλευτική Ομάδα όσο και στις κομματικές οργανώσεις το κλίμα είναι οριακό. Εάν υπό την κοινωνική πίεση η κυβέρνηση χάσει τον έλεγχο της κατάστασης, οι επιπτώσεις στην ενότητα του ΠΑΣΟΚ θα είναι αναπόφευκτες.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
http://infognomonpolitics.blogspot.com/2010/09/blog-post_9316.html