Νέα γενιά ηλεκτρονικής απάτης με αντιγραφή κινητού – Αυτά είναι τα πρώτα συμπτώματα

Του Λεωνίδα Στεργίου

Στοιχεία από την ελληνική και διεθνή αγορά δείχνουν αύξηση της ηλεκτρονικής απάτης λόγω κατακόρυφης ανόδου των online συναλλαγών που επιταχύνθηκε με την πανδημία.

Τα στοιχεία στην Ελλάδα δείχνουν μια οριακή άνοδο στις απάτες, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στις αγορές με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, μέσω διαδικτύου. Η Ελλάδα εμφανίζει τα πιο μικρά ποσοστά απάτης και τις ελληνικές τράπεζες και παρόχους συναλλαγών από τους πιο αξιόπιστους. Όπως αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος, η μη εκτενής χρήση του διεθνούς τεχνικού προτύπου ασφαλών συναλλαγών 3D Secure (ασφάλεια και επιβεβαίωση με τρία επίπεδα, πχ, χρήση κωδικού και SMS και email) από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών του εξωτερικού συνεπάγεται υψηλότερα ποσοστά απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές διαδικτύου, σε αντίθεση με την ελληνική αγορά όπου οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών έχουν υλοποιήσει σε ευρεία έκταση το πρότυπο ασφαλών συναλλαγών 3D Secure.

Η Ε.Ε. έλαβε μέτρα πριν από την έναρξη της πανδημίας και τέθηκαν σε εφαρμογή, υποχρεωτικά, από τις αρχές του έτους. Ένας από αυτά τα μέτρα προβλέπουν τη λεγόμενη ισχυρή επιβεβαίωση της ταυτοπροσωπίας του πελάτη. Μία από τις μεθόδους για την επιβεβαίωση αυτή, αλλά πολύ διαδεδομένη, είναι με τη χρήση του κινητού τηλεφώνου. Αυτό γίνεται είτε με αποστολή μηνύματος SMS είτε με βιομετρικά χαρακτηριστικά, όπως το δακτυλικό αποτύπωμα.

Οι επιτήδειοι φαίνεται ότι βρήκαν μια μέθοδο παράκαμψης, τουλάχιστον για τα SMS. Η μέθοδος ονομάζεται SIM Swapping ή απάτη ανταλλαγής SIM. Οι αετονύχηδες, αφού έχουν “ψαρέψει” (phising) με κάποιον από τους γνωστούς τρόπους τους κωδικούς του ebanking (πχ email), στη συνέχεια προσπαθούν να πάρουν αντίγραφο της κάρτας SIM του κινητού. Έτσι, εμφανίζονται κάποιοι οι οποίοι επικαλούνται ότι έχασαν ή χάλασαν την κάρτα SIM και ζητούν αντικατάσταση από την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας. Σημειώνεται ότι η αντικατάσταση της κάρτας SIM από τον κάτοχο είναι καθόλα νόμιμη. Η απάτη κρύβεται στο ότι αυτοί παριστάνουν τους κατόχους SIM και ορισμένες φορές εμφανίζονται και με εξουσιοδότηση του κατόχου. Αν περάσει το κόλπο, οι επιτήδειοι παίρνουν τη νέα κάρτα SIM, την ενεργοποιούν και προχωρούν σε χρήση του ebanking ή κάνουν αγορές με κάρτες, οι οποίες εγκρίνονται καθώς τα SMS επιβεβαίωσης φτάνει στα δικά τους πλέον κινητά. Ο πραγματικός κάτοχος της SIM βλέπει ότι το κινητό του δεν έχει σύνδεση, καθώς με την ενεργοποίηση της νέας, απενεργοποιείται η παλιά, δηλαδή του κατόχου.

Για το λόγο αυτό, οι τράπεζες και η Ελληνική Ένωση Τραπεζών προειδοποιούν τους καταναλωτές ότι αν δουν το κινητό τους χωρίς σύνδεση, αυτό να τους υποψιάσει καθώς είναι το πρώτο σύμπτωμα στο πρώτο στάδιο της απάτης. Ο καταναλωτής πρέπει να μιλήσει κατ’ ευθείαν με την τράπεζά του και τον πάροχο κινητής τηλεφωνίας. Επίσης, τράπεζες και αρμόδιες αρχές συστήνουν στους καταναλωτές να προσθέτουν πάνω από έναν τρόπο επιβεβαίωσης για συναλλαγές και ενημερώσεις, όπου αυτό είναι εφικτό (ακόμα και στον λογαριασμό του email τους).
Τα στοιχεία

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, αντιπροσωπευτικοί δείκτες της έντασης της απάτης αποτελούν η αναλογία των περιστατικών απάτης και της αντίστοιχης αξίας τους προς τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών με κάρτες. Με βάση τα πιο πρόσφατα και διαθέσιμα στοιχεία, σε όρους περιστατικών απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε το α΄ εξάμηνο 2020 στο επίπεδο του 0,03% και αναλογεί σε μία συναλλαγή απάτης ανά 3300 συναλλαγές (έναντι 0,02% στον όγκο συναλλαγών το β’ εξάμηνο του 2019). Η μέση αξία ανά συναλλαγή για το σύνολο των καρτών μειώθηκε σε σχέση με το β΄ εξάμηνο 2019 και ανήλθε σε 57 ευρώ.

Στις επιμέρους κατηγορίες καρτών, η μέση αξία ανά συναλλαγή με χρήση χρεωστικής κάρτας ανήλθε σε 59 ευρώ παρουσιάζοντας ποσοστιαία μείωση κατά 13% ενώ η μέση αξία ανά συναλλαγή με χρήση πιστωτικής κάρτας μειώθηκε κατά 10%. Σε όρους αξίας της απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε στο επίπεδο του 0,02% και αναλογεί σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 5.200 ευρώ αξία συναλλαγών.

Από την ανάλυση της απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών, όπως συναλλαγές σε τερματικά ΑΤΜ, πληρωμές σε τερματικά POS και εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς την φυσική παρουσία της κάρτας (card not present – CNP), προκύπτει πως το υψηλότερο ποσοστό της απάτης εκδηλώνεται στον εξ αποστάσεως δίαυλο διενέργειας συναλλαγών και ειδικότερα στις συναλλαγές μέσω διαδικτύου. Το α΄ εξάμηνο 2020, ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκαν ανά δίαυλο συναλλαγής ανήλθε σε 1400 στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 13.500 στις πληρωμές POS και σε 142.000 στις CNP συναλλαγές.

Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής διαμορφώθηκε σε 334.000 ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 430.000 ευρώ στις πληρωμές POS και σε 5 εκατ. ευρώ στις CNP συναλλαγές.

Όπως αναφέρει και η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδος, η περαιτέρω διερεύνηση της εξ αποστάσεως απάτης επιβεβαιώνει πως στην πλειονότητά της αφορά διαδικτυακές συναλλαγές στο εξωτερικό, με την ελληνική αγορά να είναι πλήρως εναρμονισμένη με τα πιο αυστηρά συστήματα ασφαλείας.

ΠΗΓΗ: capital.gr