Η Παναγιά των Ελλήνων

Είναι η Παναγιά η Μεγαλόχαρη, η βρεφοκρατούσα, η ελεούσα η Θαλασσινή, η Εκατονταπυλιανή, η Γιάτρισσα, η Μυρτιδιώτισσα, του Σουμελά... μα πάνω απ' όλα είναι η Παναγιά η Μάνα. Από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη, σε βουνά, πόλεις, χωριά και νησιά, κάποια Παναγιά παρηγορεί, εμψυχώνει και γαληνεύει όποιον της γυρεύει βοήθεια.

Και τούτη τη Μάνα, τη μια και μοναδική, γιορτάζει ο χριστιανικός κόσμος, με τη μεγαλύτερη κατάνυξη και λαμπρότητα. Το Δεκαπενταύγουστο, χιλιάδες πιστών, με την ψυχή γεμάτη ελπίδα και κατάνυξη, προστρέχουν στα αμέτρητα προσκυνήματα, όπου λιτανεύονται οι θαυματουργές εικόνες της Μεγαλόχαρης για να αποθέσουν τη δική τους ικεσία στη χάρη Της.

Σε κάθε δύσκολη στιγμή της ζωής μας η Παναγιά είναι η "πηγή" της ελπίδας μας και της εκπλήρωσης των προσδοκιών μας.

H εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι ημέρα χαρμολύπης για τον χριστιανισμό. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι έχει περάσει στη λαογραφία μας ως θρησκευτικό πανηγύρι και όχι ως πένθος, γιατί αναφερόμαστε όχι απλά στον θάνατο, αλλά στην κοίμηση και στην μετάσταση της Παναγίας.

Στην Tήνο βρίσκεται ο σπουδαιότερος ναός της Παναγίας στην Eλλάδα. Xιλιάδες πιστοί κάθε χρόνο έρχονται να προσκυνήσουν τη Mεγαλόχαρη και ο Δεκαπενταύγουστος στο όμορφο Kυκλαδονήσι είναι εορτασμός με τεράστια θρησκευτική αλλά και εθνική σημασία.

H θαυματουργή εικόνα της Παναγίας βρέθηκε το 1823 και η εύρεσή της έλαβε συμβολική αξία ως προάγγελος της ανεξαρτησίας και της εθνικής παλιγγενεσίας. Aργότερα, τον Δεκαπενταύγουστο του 1940, ο τορπιλισμός του εύδρομου «Έλλη» στο λιμάνι της Tήνου συνέδεσε τον θρησκευτικό εορτασμό με την έναρξη της εποποιίας του 1940. H Mονή Kεχροβουνίου είναι το αρχαιότερο και το μοναδικό εν ενεργεία μοναστήρι του νησιού.

Kαλόγρια σε αυτό το ιστορικό καστρομονάστηρο ήταν η αδελφή Πελαγία, μετά από όραμα της οποίας βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Tήνου. H αίγλη που δίνουν τα σπουδαία αυτά θρησκευτικά μνημεία στο νησί είναι πολύ μεγάλη.

Η εκκλησία της Παναγίας της Παραπορτιανής αποτελεί το ωραιότερο δείγμα κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για ένα βυζαντινό ναό που ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα και βρίσκεται στη συνοικία του Κάστρου. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι πρόκειται για ένα διώροφο οίκημα που αποτελείται από πέντε ναούς. Οι τέσσερις είναι κτισμένοι στο ισόγειο. Όλοι οι ναοί έχουν εσωτερική επικοινωνία. Η εκκλησία πήρε το όνομα Παραπορτιανή λόγο της τοποθεσίας που είναι κτισμένη. Βρίσκεται στο πλάι στης πόρτας του Κάστρου. Είναι η πιο φωτογραφημένη εκκλησία των Κυκλάδων και αποτελεί σύμβολο για όλο το Αιγαίο και όχι μόνο για τη Μύκονο.

Το μοναστήρι της Παναγίας της Τουρλιανής βρίσκεται στο γραφικό χωριό Άνω Μερά της Μυκόνου. Ιδρύθηκε από δύο Παριανούς μοναχούς το 1542. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού το οποίο κατασκευάστηκε στη Φλωρεντία. Στο περίβολο της μονής λειτουργεί ένα μικρό μουσείο στο οποίο μπορείτε να δείτε εκκλησιαστικά κειμήλια, βυζαντινές και άμφια.

Στη νότια και απόκρημνη ακτή της Αμοργού και σε ύψος 300 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, βρίσκεται η Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας. Η Μονή χτισμένη ανάμεσα σε βράχια εκτείνεται σε μήκος 40 μέτρων και πλάτος 5 μέτρων και είναι ορατή μόνο από το πέλαγος. Η χρονολογία ίδρυσης της Μονής υπολογίζεται το 1017 ενώ αναφέρεται ότι ανακαινίσθηκε επί του βυζαντινού αυτοκράτορα Αλεξίου του Α? Κομνηνού (1081- 1118). Το όνομα της Μονής προήλθε από την παραφθορά του ονόματος της πόλης Χοτζιβά ή Κοζιβά της Παλαιστίνης, απ? όπου και προήλθε η εικόνα της Παναγίας

Στη Σχοινούσα βρίσκεται το μοναδικής ομοφιάς ομώνυμο εκκλησάκι της Παναγίας της Ακάθης. Στη Μεσσαριά θα δείτε την εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Το φιλόξενο αυτό νησί των Κυκλάδων αποτελούσε και τον τόπο που επέλεγαν οι περίφημοι πειρατές του Αιγαίου για να κρυφτούν. Η μονή πήρε το όνομά της από τη μοναχή που ανακάλυψε τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που φυλάσσετε στο ναό.

Το μικρό, γραφικό εκκλησάκι της Παναγιάς της Μυρτιδιώτισσας είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά της Νάξου. Είναι χτισμένο πάνω σε ένα μικρό νησάκι λίγα μόλις μέτρα από την αποβάθρα του λιμανιού και μαζί με την αυλή του καταλαμβάνει όλο το χώρο πάνω στο βράχο. Έτσι, μοιάζει κυριολεκτικά να επιπλέει ανάμεσα στα αραγμένα πλοιάρια. Η πρόσβαση είναι δυνατή μόνο με βάρκα. Η Παναγιά η Δροσιανή Βρίσκεται κοντά στο χωριό Μονή Τραγαίας και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αλλά και πιο παλιούς ναούς των Βαλκανίων και της Νάξου.

Στην Κυθνο βρίσκεται το Μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στην Παναγία Κανάλα, τη προστάτιδα του νησιού. Είναι χτισμένο στο βράχο, κοντά στον παραθαλάσσιο οικισμό της Κανάλας, στον οποίο έδωσε και το όνομά του. Εδώ φυλάσσεται η μεταβυζαντινής τέχνης εικόνα της Παναγίας, η οποία θεωρείται θαυματουργή όπως μαρτυρούν και τα τάματα των πιστών. Στην Παναγία Κανάλα γίνεται και ένα από τα τρία μεγάλα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου.

Η Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο είναι από τα μνημεία που κάποιος πρέπει να δει μια φορά τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ένα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής παλαιοχριστιανικό μνημείο από τα παλιότερα σε όλη τη χριστιανοσύνη, που κουβαλάει την ιστορία του τόπου και δένει το αρχαίο παρελθόν με το σήμερα με τον ιδανικότερο τρόπο.

Σύμφωνα με την παράδοση αιώνων κτήτορες του ναού της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, είναι οι Άγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη. Η σημερινή μορφή του ναού αποτελεί την ιουστινιάνεια εκδοχή του, όπως τον αποκατέστησε στα χρόνια μεταξύ 1959-1966 ο αρχαιολόγος Αναστάσιος Ορλάνδος, οι έρευνες του οποίου απέδειξαν ότι στο χώρο υπήρχε πρότερος του 6ου αι. ιερός χριστιανικός ναός, επιβεβαιώνοντας έτσι την παράδοση ότι η Εκατονταπυλιανή ιδρύθηκε από τους ισαποστόλους.

Εξάλλου στην αυλή των κτηριακών εγκαταστάσεων, αριστερά των μικρών κήπων υπάρχουν πέντε τον αριθμό τάφοι αρχοντικών οικογενειών της Πάρου, του 19ου αι., ενώ στον ίδιο χώρο ενταφιάσθηκε και η Παριανή στην καταγωγή, μεγάλη ηρωίδα της Επανάστασης του 1821, Μαντώ Μαυρογένους, που πέθανε στην Πάρο το 1848.

Η Παναγία του Σουμελά

Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκεται το πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού, η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά.

Μια ιστορία, μια παράδοση και ένας θρύλος αγκαλιάζουν το σύμβολο του Πόντου, την Παναγία Σουμελά. Ήταν ο Ευαγγελιστής Λουκάς αυτός που χάραξε τη μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Η εικόνα της Σουμελά, βρέθηκε μετά το θάνατο του Λουκά στην Αθήνα και για αυτό το λόγο, αρχικά είχε ονομαστεί ως η Παναγία η Αθηνιώτισσα.

Στο τέλος του 4ου αιώνα (380- 386) ιδρύθηκε στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο (κατά κόσμο Βασίλειος και Σωτήρχος, θείος και ανιψιός, κάτοικοι και οι δυο Αθηνών). Με μοναδικά εφόδια την πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα, οι δυο ερημίτες μοναχοί, κατόρθωσαν να χτίσουν την εκκλησία της Σουμελιώτισσας, σκαλιστή μέσα στο βουνό. Από τότε έγινε γνωστή ως ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ (Εις του Μελά-στου Μελά-Σουμελά).

Μέχρι το 1922, υπήρξε ο οδηγός, ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης, το καταφύγιο και ο εμψυχωτής των Ελληνοποντίων. Υπήρξε επίσης ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των πιστών.

Ο αναπάντεχος ξεριζωμός, ερήμωσε μαζί με τον αλησμόνητο Πόντο και τη Βίγλα της Σουμελιώτισσας. Με την ανταλλαγή, τα ιερά κειμήλια παραχωρήθηκαν, και το 1931 τα ξέθαψε και τα έφερε στην Ελλάδα, ο Αμβρόσιος ο Σουμελιώτης, ύστερα από ενέργειες του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου προς την τουρκική κυβέρνηση του Ισμέντ Ινονού.

Τα φιδάκια της Παναγιάς

Κάθε χρόνο, το Δεκαπενταύγουστο, η Παναγία Λαγκουβάρδα γιορτάζει με ένα ιδιαίτερο τρόπο! Μέσα στο καλοκαίρι εμφανίζονται γύρω στην περιοχή ακίνδυνα φίδια, τα οποία οι πιστοί αποκαλούν ‘φιδάκια της Παναγίας’. Τα φιδάκια θεωρούνται γούρικα και πολλοί πιστοί τα πιάνουν άφοβα και τα βάζουν πάνω στο σώμα τους για να πάρουν λίγη από την καλή τους τύχη!

Τα φιδάκια είναι ήμερα και ακίνδυνα. Έχουν ένα μαύρο σταυρό στο κεφάλι και εμφανίζονται τόσο γύρω όσο και μέσα στο ναό της Παναγίας Λαγκουβάρδας που είναι γνωστή και ως ‘Η Παναγία με τα φιδάκια’! Αμέσως μετά το πανηγύρι όμως, εξαφανίζονται πάλι! Το παράξενο αυτό φαινόμενο προσελκύει πολλούς πιστούς κάθε χρόνο!

Ο ναός της Παναγίας στο Μαρκόπουλο χτίστηκε στη θέση παλαιότερου γυναικείου μοναστηριού που καταστράφηκε από τους Τούρκους.

Μονή Βουλκάνου

Στην κορυφή του ιερού βουνού της Ιθώμης βρίσκεται το Καθολικό της παλιάς Μονής του Βουλκάνου, που ιδρύθηκε κατά την Μεσοβυζαντινή Εποχή (843-1204), ενώ κατά την παράδοση, επί αυτοκράτορα του Λέοντος Γ' του Ισαύρου το 725 μ.Χ.

Στην Τουρκοκρατία αποτέλεσε καταφύγιο κλεφταρματολών, ενώ εισέφερε σημαντικά χρηματικά ποσά για τον Αγώνα κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.

Το μοναστήρι, που είναι το μοναδικό ανδρικό στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας, γιορτάζει δύο φορές το χρόνο. Η πρώτη την 15η Αυγούστου και αποτελεί το δυτικό προσκύνηματικό κέντρο των Μεσσηνίων στη γιορτή της Παναγίας και η δεύτερη στις 19 προς 20 Αυγούστου, όπου στην ανάμνηση ενός θαύματος της Παναγίας μας το 1755 κατά το οποίο με τη θαυματουργική επέμβαση της σώθηκε η πόλη της Μεσσήνης από τη φοβερή αρρώστια της Πανούκλας, γίνεται κάθοδος της εικόνας της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας από το μοναστήρι της στην πόλη της Μεσσήνης. Η κάθοδος αυτή καλύπτει 20 χιλιόμετρα οδοιπορίας από κληρικούς και χιλιάδες χριστιανών, που περπατούν όλη τη νύχτα συνοδεύοντας τη Βουλκανιώτισσα Κυρά.
προέλευση