Απλά μαθήματα οικονομικών στον πρωθυπουργό της χώρας

Ποιος είναι ο Έλληνας ασθενής;

Κάποιος πρέπει να κάνει απλά μαθήματα οικονομικών στον κ. Παπανδρέου. Ξεκινώντας από τον όρο «αγορά». Ο καλύτερος ορισμός που έχει δοθεί ποτέ, είναι: Αγορά είναι «πολλοί άνθρωποι που περιμένουν να συμβεί κάτι». Φαίνεται παράξενο;

Ας πάρουμε οποιοδήποτε προϊόν: πορτοκάλια. Λόγω καιρικών συνθηκών, «πολλοί άνθρωποι» που εμπορεύονται πορτοκάλια «περιμένουν» χαμηλή παραγωγή. Σπεύδουν να κλείσουν αγορές και η τιμή ανεβαίνει. Όμως, όταν έρχεται η συγκομιδή, η παραγωγή πηγαίνει απροσδόκητα καλά. «Πολλοί άνθρωποι περιμένουν» τότε, ότι τα πορτοκάλια που αγόρασαν νωρίς σε υψηλές τιμές (όταν «περίμεναν» χαμηλή παραγωγή), θα τους μείνουν και ξεπουλούν σε χαμηλή τιμή.

Και η άνοδος και η πτώση της τιμής οφείλεται στο ότι «πολλοί άνθρωποι περίμεναν να συμβεί κάτι». Στη πρώτη, να μην υπάρχουν πολλά πορτοκάλια, στη δεύτερη ότι θα δυσκολευτούν να πουλήσουν.

Ας δούμε την τιμή μιας μετοχής. Αν «πολλοί άνθρωποι περιμένουν» να ανακοινωθούν κέρδη και υψηλό μέρισμα, τότε αγοράζουν τη μετοχή για το μέρισμα. Η τάση για αγορές προκαλεί «πολλούς ανθρώπους να περιμένουν» να ανεβεί η τιμή της μετοχής και, αγοράζοντας, η τιμή ανεβαίνει κι άλλο. Αντίστροφα θα συμβεί εάν «πολλοί άνθρωποι περιμένουν» ζημιές.

Κρίσιμη λεπτομέρεια: Στα παραδείγματα, οι διακυμάνσεις τιμών είναι άσχετες με την πραγματικότητα. Σχετίζονται μόνον με προσδοκίες. Στα πορτοκάλια, π.χ., η αρχική άνοδος δεν είχε σχέση με την πραγματική, υψηλή τελικά συγκομιδή, αλλά με την προσδοκία χαμηλής συγκομιδής. Η αγορά λειτουργεί όχι με την «πραγματική» πραγματικότητα, αλλά με την προσδοκία που δημιουργούν ενδείξεις της πραγματικότητας.

Γίνεται αντιληπτό λοιπόν, αυτό που λέγεται με τη φράση «το σημαντικότερο πράγμα στην οικονομία είναι το κλίμα». Το κλίμα είναι οι οικονομικές προσδοκίες.

Ας δούμε τώρα τι γίνεται με ολόκληρες χώρες: Αγορά εξακολουθεί να είναι «πολλοί άνθρωποι που περιμένουν να συμβεί κάτι».

Ο νέος επικεφαλής της χώρας, αναλαμβάνοντας, λέει ότι «η χώρα είναι στα πρόθυρα της χρεωκοπίας», «η οικονομία είναι στην εντατική», «δεν υπάρχει σάλιο». Δημιουργεί προσδοκία ότι η χώρα θα αντιμετωπίσει προβλήματα. Έρχεται τότε ένας οίκος αξιολόγησης και υποβιβάζει την αξιολόγηση της χώρας. Την άλλη στιγμή αρχίζει κερδοσκοπική επίθεση. Η χώρα υποψιάζεται ότι ο οίκος το έκανε επίτηδες, για να ωθήσει την κερδοσκοπική επίθεση, αλλά δεν μπορεί να διαμαρτυρηθεί, διότι θα της απαντήσει «ο πρωθυπουργός σας είπε ότι είστε στα πρόθυρα της χρεωκοπίας».

Η υποβίβαση ελκύει τη διεθνή προσοχή. «Πολλοί άνθρωποι» αναρωτιούνται αν η χώρα πράγματι είναι «στα πρόθυρα της χρεωκοπίας». Αν είναι έτσι, δεν θα δανείσουν άλλα λεφτά στη χώρα. Σοβαροί αναλυτές αποφαίνονται ότι, αν η χώρα δεν πάρει μέτρα, τότε υπάρχει μικρός κίνδυνος χρεωκοπίας. «Πολλοί άνθρωποι περιμένουν» τότε από τη χώρα να πάρει μέτρα. Αδύνατον, σκέφτονται, να μην πάρει μέτρα όταν υπάρχει ρεαλιστικός, έστω μικρός, κίνδυνος χρεωκοπίας. Αν πάρει μέτρα τη στιγμή που «περιμένουν πολλοί άνθρωποι», τότε εκλείπει το σενάριο της χρεωκοπίας.

Ο πρωθυπουργός όμως δίνει συνέντευξη (Ζάππειο…) όπου μιλάει για όλα, εκτός από τη λήψη μέτρων. «Πολλοί άνθρωποι» που έχουν δανείσει λεφτά, ξαναμελετούν το σενάριο της χρεωκοπίας. Κάποιοι αρχίζουν να πουλούν ομόλογα της χώρας και η αξία τους πέφτει. Κάποιοι άλλοι βγάζουν πολλά χρήματα επενδύοντας σε περαιτέρω πτώση, που ήδη «πολλοί άνθρωποι περιμένουν». Τα ομόλογα πέφτουν συνεχώς, όμως ο επικεφαλής της χώρας είναι απασχολημένος: Κατηγορεί τους προηγούμενους, μιλάει για αναξιοπιστία, για διαφθορά, για αδυναμίες της χώρας. Αυτός βέβαια θα τα διορθώσει όλα.

Μέχρι όμως να τα διορθώσει, «πολλοί άνθρωποι περιμένουν» το υπέρογκο κόστος της αύξησης των επιτοκίων να επιτείνει τα προβλήματα, ενώ «δεν περιμένουν» να τα διορθώσει αυτός που δεν παίρνει στοιχειώδη μέτρα, ενώ το πρόβλημα επείγει.

«Πολλοί άνθρωποι περιμένουν» πια ότι η χώρα δεν θα χρεοκοπήσει μόνον με εξωτερική βοήθεια. Βοήθεια όμως όλο ακούγεται και όλο δεν έρχεται. Αν και στο όριο της πλήρους κατάρρευσης, ο επικεφαλής παίρνει μέτρα, πλέον «πολλοί άνθρωποι περιμένουν» να μην πάει καλά. Παρά την καταστροφική αδράνεια, συνεχίζει να μιλάει με μελοδραματικούς τόνους και εκλιπαρεί πότε για ευρωομόλογο, πότε για άλλου είδους δανεικά.

Γυρίζουμε στην κρίσιμη λεπτομέρεια: Όσα περιγράφηκαν ήταν άσχετα με όσα πραγματικά συνέβαιναν στη χώρα. Σχετίζονταν μόνον με προσδοκίες. Αντί όμως ο πρωθυπουργός να κατανοήσει τον απλό μηχανισμό των αγορών, των «πολλών ανθρώπων που περιμένουν να συμβεί κάτι», δαιμονοποιεί όσους «περιμένουν να συμβεί» αυτό που ο ίδιος πρώτος είπε.

Αυτά κάνει λάθος ο κ. Παπανδρέου και δεν πέφτουν τα έρμα τα spread. Η αρνητική ψυχολογία που με κάθε τρόπο δημιουργεί εις βάρος της χώρας διαλύει την εμπιστοσύνη. Δεν μπορεί να κυβερνήσει συκοφαντώντας τη ΝΔ και κατηγορώντας την Ευρώπη που δεν κυβερνά αντί γιʼ αυτόν. Αυτή η συμπεριφορά εξηγεί τη διαφορά αντιμετώπισης της Ελλάδας, σε σχέση με άλλες χώρες που έχουν ίδια και σοβαρότερα ελλείμματα.

Πείτε μας όμως τώρα, κύριε Παπανδρέου, ποιος είναι τελικά ο Έλληνας ασθενής; Η χώρα ή εσείς ο ίδιος;

Επώνυμος