«18 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Σχολικών Βιβλιοθηκών: Σκέψεις για τη σημασία τους στο εκπαιδευτικό μας σύστημα»

Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη, φιλολόγου-ιστορικού,  Υπεύθυνης Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ.  Τρικάλων

ailiadi@sch.gr

http://users.sch.gr/ailiadi , http://blogs.sch.gr/ailiadi,  http://www.matia.gr

“Στον ήσυχο χώρο που ανοίγει το βύθισμα σε ένα βιβλίο ή οποιαδήποτε άλλη πράξη στοχασμού, δημιουργούμε τις συνάφειές μας, αντλούμε συμπεράσματα και αναλογίες, προάγουμε τις ιδέες μας”

Ο Οκτώβριος περιέχει την Παγκόσμια Ημέρα Σχολικών Βιβλιοθηκών (18/10), αλλά με πρόταση της Παγκόσμιας Ένωσης Σχολικών Βιβλιοθηκών (IASL), ολόκληρος ο μήνας είναι αφιερωμένος στον θεσμό. 

Οι μαθητές  στις οργανωμένες σχολικές βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες, διαβάζουν βιβλία από τη σχολική βιβλιοθήκη και φτιάχνουν  όμορφες εργασίες και παρουσιάσεις.

Η Σχολική βιβλιοθήκη ανοίγει συχνά τις «πύλες»  της στα γειτονικά σχολεία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, οργανώνοντας θεματικές εκθέσεις, προκειμένου η σχολική κοινότητα αλλά και το ευρύτερο κοινό να γνωρίζουν, σταδιακά και συστηματικά, τον πλούτο των συλλογών της. Τάξεις του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου επισκέπτονται  το χώρο και κάνουν χρήση του υλικού και των υπηρεσιών της σε οργανωμένες δράσεις. Παράλληλα δίνεται   έμφαση στις φιλαναγνωστικές εκπαιδευτικές δράσεις  σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς ή άτομα, καθώς και στη μεθοδευμένη εκμάθηση της χρήσης πληροφοριακού υλικού της Βιβλιοθήκης στους μαθητές (λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, λογισμικό κ.λ.π.) σε συνεργασία με τους διδάσκοντες στο σχολείο. Στηρίζοντας τα καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα οργανώνονται ανάλογες θεματικές  παρουσιάσεις που αφορούν στην Ιστορία και τον πολιτισμό, στις Τέχνες και τα Γράμματα, στις Ευρωπαϊκές Γλώσσες, στην Αγωγή του Καταναλωτή, αλλά και άλλες που συνδέονται με τα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος, πραγματώνοντας τους διδακτικούς στόχους της κάθε τάξης με την ενσωμάτωση της έρευνας και των τεχνών, και αξιοποιώντας στο έπακρο το υλικό της Βιβλιοθήκης.

Οργανώνονται επίσης αναγνωστικές Λέσχες εφήβων με  Θέματα όπως   οι « Σχέσεις των δυο φύλων: αγάπη και έρωτας στη λογοτεχνία, στη φιλοσοφία και στην ψυχολογία» , συζητήσεις πάνω σε διάφορα θέματα με  επαγγελματίες διαφόρων  ειδικοτήτων, όπου δημιουργούνται για τα παιδιά κίνητρα εντυπωσιακά,  ποιοτικά και ποσοτικά συμμετοχής και  μάθησης, συναντήσεις  – συζητήσεις, διενεργούνται ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα  κ.α.
Όλα αυτά  αποτελούν  εναύσματα  για γνώση αλλά κυρίως λειτουργούν  ενωτικά για την κάθε ομάδα. Καταδεικνύουν , επίσης,  ότι τα φαινόμενα,  αν και συνήθως δεν απατούν, συνθέτουν ωστόσο μία πραγματικότητα διάστικτη από πλάνες και ενίοτε, εξ αιτίας της επανάληψης, συνάγουμε εσφαλμένα, αναληθή “αυτοματικά” συμπεράσματα,  υποπίπτοντας στο κατά Ντεκάρτ “σφάλμα του έθους”. Η συνήθεια της καθημερινότητας μας αποκρύπτει την άλλη διάσταση των πραγμάτων, τα παίρνουμε ως δεδομένα και δεν τα αμφισβητούμε. Μας ξεφεύγει η μαγεία τους. Αυτό που κάνει ο επιστήμονας-ποιητής-φιλόσοφος, αλλά και εν γένει, η δημιουργική συνείδηση του ανθρώπου είναι να σπάει το «σφάλμα του έθους», να θέτει υπό αμφισβήτηση, να ψάχνει, να θέτει ερωτήσεις . Κι εμείς; Μήπως να προσπαθήσουμε να βάλουμε λίγη μαγεία στη ζωή μας, σηκώνοντας λίγο την κουρτίνα της καθημερινότητας και ρίχνοντας κλεφτές, έστω, ματιές πίσω της; Όπως διατείνεται ο Αριστοτέλης  : “Είναι  σημάδι  του  μορφωμένου ανθρώπου να  δέχεται μια σκέψη χωρίς παράλληλα να την αποδέχεται . Είναι ανάρμοστο για τους νέους ανθρώπους να εκστομίζουν αποφθέγματα” . Εξάλλου, όπως γράφει ο Νίκολας Καρ «η ευκολία με την οποία αναζητούμε σήμερα έννοιες στο Διαδίκτυο και οι πολλοί περισπασμοί που συναντά κάποιος όταν σερφάρει στο Ίντερνετ περιορίζουν την ικανότητά μας για συγκέντρωση. Δεν σκέφτομαι πλέον με τον τρόπο που σκεφτόμουν παλιά, εν μέρει επειδή γίνομαι ένας αναγνώστης που διαβάζει τίτλους και προλόγους. Το είδος της βαθιάς ανάγνωσης που προσφέρει μια σειρά τυπωμένων σελίδων είναι πολύτιμο, όχι απλά για το είδος της γνώσης που παίρνουμε από τις λέξεις του συγγραφέα, αλλά λόγω των διανοητικών δονήσεων που προκαλούν αυτές οι λέξεις στον εγκέφαλό μας. Στον ήσυχο χώρο που ανοίγει το βύθισμα σε ένα βιβλίο ή οποιαδήποτε άλλη πράξη στοχασμού, δημιουργούμε τις συνάφειές μας, αντλούμε συμπεράσματα και αναλογίες, προάγουμε τις ιδέες μας... Εάν χάσουμε αυτούς τους ήσυχους χώρους ή τους γεμίσουμε με «περιεχόμενο», θα θυσιάσουμε κάτι σημαντικό όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για τον πολιτισμό μας».  Νίκολας Καρ (συγγραφέας βιβλίων και άρθρων για την τεχνολογία, τις επιχειρήσεις και τον πολιτισμό).

Η ένταξη των Σχολικών Βιβλιοθηκών στην εκπαιδευτική πράξη πρέπει, κατά την άποψή μου, να ξεφύγει από το τυχαίο και το συμπτωματικό και να γίνει με οργανικό και συστηματικό τρόπο. Το αναλυτικό πρόγραμμα, η διδακτέα ύλη, ο τρόπος εξέτασης και αξιολόγησης είναι αναγκαίο να συμπεριλάβουν τις Σ. Β. Τότε μόνο η ρητορική και η θεωρία του πράγματος θα επαληθευτεί στην πράξη και οι Σ. Β. από «εξωτερικοί συνεργάτες» θα καταστούν πολύτιμα εργαλεία μετασχηματισμού της εκπαίδευσης. Οι  «Ιστορίες  Βιβλιοθήκης» ας γίνουν αφηγήσεις πραγματικών περιστατικών που συνέβησαν στις βιβλιοθήκες μας, σημαντικές, συγκινητικές, αστείες, ενδιαφέρουσες. Αυτό, βέβαια, δύναται να επιτευχθεί μόνο με τη συστηματική της χρήση από όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας.