Τι εκπροσωπεί για μένα ο Σαμαράς

Είμαι μια Ελληνίδα, γεννημένη στη Μεταπολίτευση.

Δεν έχει σημασία ποια είμαι και τι έχω ψηφίσει. Δεν με νοιάζει να το πω, ούτε έχω μετανιώσει σε κάτι, απλά σας θέλω ελεύθερους εντυπώσεων -όσο γίνεται.

Δεν έχει σημασία αν η οικογένειά μου έχει λεφτά ή όχι. Γιατί έχω Νεοδημοκράτες φίλους και γνωστούς που είναι μισθοσυντήρητοι (εργατική τάξη που λέει η Παπαρήγα, άντε με πτυχία τώρα) και έχω και Πασόκους (δηλαδή σοσιαλιστές, σαν να λέμε) με λαϊφστάιλ και φοροδιαφυγή ίση με την ετήσια κρατική επιχορήγηση μιας εντατικής μονάδας σε δημόσιο νοσοκομείο, το λέω με κυριολεξία -όχι για εντυπωσιασμό.
Θέλω να πω και συγχωρήστε με, αν μια γενιά χαρακτηρίζεται από το απόλυτο ντελίριο στη συσχέτιση ιδεών με τρόπο ζωής (κάνω την παραδοχή ότι αυτά πρέπει να συνάδουν για να είναι κανείς αξιόπιστος, έναντι του εαυτού του αν μη τι άλλο), είναι η δική μας. Όχι πως άλλες γενιές ζούσαν οπωσδήποτε τη ζωή τους σε σχέση με αυτά που υποστήριζαν, αλλά υπήρχε μια σημειολογία νομίζω, άλλοι την κράτησαν μέχρι σήμερα, άλλοι όχι, αλλά υπήρχε μια επίφαση.

Τώρα βάλαμε σχεδόν όλοι κουστούμια. Τώρα δεν έχει σημασία από ποιο τζάκι προερχόμαστε (συνήθως!) και καλά κάνει. Όμως μπλεχτήκαμε κιόλας… Μάθαμε τους ορισμούς των πολιτικών συστημάτων στο σχολείο, και μετά μείναμε να κοιτάμε με απορία γύρω μας. Σοσιαλισμός στη μαιζονέτα με πισίνα της Νέας Ερυθραίας και φιλελευθερισμός στο δυάρι στο Παγκράτι. Ή έτσι έπρεπε να είναι, δεν είναι ανάγκη να ταιριάζει το πιστεύω σου με τον τρόπο ζωής σου; Δεν ξέρω, ρωτώ. Μετά φταίνε οι νέοι που δεν καταλαβαίνουν.

Μιλάω με δεξιούς (που τώρα πια διακρίνω σε φιλελεύθερους και νεοφιλελεύθερους) και ορισμένοι με έλεγαν μαοϊκιά. Μιλάω με αριστερούς, «εσύ είσαι δική μας και δεν το ξέρεις» (;!).

Άρα αυτό που έχουμε πρέπει να αλλάξει. Αυτό είναι το τέλος της μεταπολίτευσης. Αλλάζουν οι ταυτίσεις κουστουμιών και χρωμάτων. Προσωπικά έχω βρει κάποιον να εκφράσει αυτό που είχα στο μυαλό μου. Τελικά δεν είναι ότι εγώ τελώ σε ιδεολογική σύγχυση, άλλωστε αυτό θα ήταν μικρό το κακό για τον κόσμο. Είναι ότι από τη μία μεγαλώσαμε σε έναν συγκεκριμένο κόσμο με συγκεκριμένο επικρατούν οικονομικό σύστημα, έτσι μάθαμε, έτσι ζούμε, αυτές είναι οι παραστάσεις μας. Από την άλλη έχουμε και ανθρωπισμό, αποδελτιώσαμε ιστορία, μάθαμε και για τα άλλα συστήματα, κριτικάρουμε και το δικό μας.

Δεν ζω στην Κούβα και ενίοτε με γοητεύει, αλλά αποδοκιμάζω τη Βόρεια Κορέα και τα συστήματά της. Ζω στην Ελλάδα που είναι Ευρώπη (α λα Αρβελέρ) και μου αρέσει που δεν έχουμε όλοι το ίδιο συσσίτιο, γιαυτό φαντάζομαι προσδιορίζομαι ως τείνουσα προς τα δεξιά του φάσματος. Απορρίπτω όμως εξίσου το να με κυβερνάνε οι τράπεζες. Υποτίθεται ότι αυτό υπαγορεύουν οι βασικές αρχές της Συνθήκης της ΕΕ (δημοκρατία, ισότητα, ισονομία, ευημερία, αλληλεγγύη, ανεξιθρησκεία, πολιτισμός, ωραία πράγματα μη μου πείτε), σε τι να μη συμφωνήσω? Άλλο αν τελευταία τα έχω μαζεμένα στις Βρυξέλλες, γιατί σαν να τις ξεχνούν.

Γιαυτό και δεν βλέπω αντίφαση ή διγλωσσία στο «Σαμαρισμό» και την Ευρωπαϊκή πολιτική (=όπως θα έπρεπε να είναι). Αυτά τους θύμισε κι εκεί έξω στις Βρυξέλλες και εγχωρίως έσπευσαν να δείξουν διάσταση με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, με την Ευρώπη. Μετά έσπευσαν να ενισχύσουν τη θολούρα: Μα κι εσείς (ΝΔ) δεν θέλατε την απελευθέρωση/μεταρρυθμίσεις κλπ; Δεν είναι ή το ένα άκρο, ή το άλλο, το εξηγώ όπως το καταλαβαίνω. Αυτή είναι κι η στάση του Σαμαρά για το Μνημόνιο. Αυτό εννοεί πιστεύω, αυτά είπε στον Βαν Ρομπέι: ναι στο συμμάζεμα, όχι στην κοινωνική αναλγησία. Ναι στις μεταρρυθμίσεις, όχι στο μίγμα ΠΑΣΟΚ. Πχ ναι στην αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και ανασυγκρότηση του δημοσίου τομέα ώστε να δουλεύει για τους Έλληνες και όχι σε βάρος τους, όχι στη συλλήβδην και άκριτη περικοπή μισθών και σε αποδιοπομπαίους τράγους. Ναι στη δημοκρατική διεκδίκηση, όχι στις πορείες στους δρόμους για το σκονάκι στο πανεπιστήμιο κ.ο.κ. «Μέτρον» πώς να το πω. Δύσκολη τομή να βρεθεί κι εκεί τον χτυπάνε, αλλά αυτή η τομή είναι η λύση. Για μένα, τόσο ιδεολογικά όσο και πρακτικά. Δεν βλέπω καμιά καλύτερη ιδέα.

Σίγουρα οι Βρυξέλλες πρέπει να επαναπροσδιορίσουν ίσως όχι το όραμα, αλλά τις πολιτικές τους. Γιατί πχ η απελευθέρωση δεν έδειξε το περίφημο δυναμικό της για το όφελος των πολλών. Όμως οι Βρυξέλλες πιέζουν μεν για απελευθέρωση, αλλά θεσμικά επιβάλλουν και ενθαρρύνουν τη δουλειά των ρυθμιστών, τιμωρούν τα μονοπώλια και τις δεσπόζουσες θέσεις στην αγορά. Τώρα, επειδή το σωστό είναι δύσκολο να υλοποιηθεί (και ο καθένας σας διαβάζοντας την προηγούμενη γραμμή σίγουρα ξερόβηξε κι εγώ το ίδιο), δεν σημαίνει ότι είναι και λάθος. Δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί ακόμα και η μικρή Ελλάδα να παρεμβαίνει και να ασκεί κριτική (αν ήταν σοβαρό κράτος), όταν τείνει να στηρίζεται η μια όψη του νομίσματος και όχι η άλλη. Τουλάχιστον μέχρι τώρα, η Ευρώπη ήταν το μοναδικό πολιτικό σύστημα που δεχόταν κριτική. Υπάρχει ένας Βαν Ρομπέι, αλλά μπορεί κάποιος να σηκωθεί στο Ευρωκοινοβούλιο και να τον περάσει γενεές δεκατέσσερις (άσχετα αν συμφωνούμε). Τουλάχιστον μέχρι τώρα, η Ευρώπη πρέσβευε ότι είναι μια οικονομική ένωση που όμως δεν στηρίζει συμφέροντα και ομίλους, αλλά έθνη για ένα κοινό μέλλον και κοινό (υψηλό) βιωτικό και μορφωτικό επίπεδο. Αυτό σήμαινε, ότι ακόμα και αν κάποιοι έκαναν μέσα στην ΕΕ τις δουλειές τους ή τα λόμπυ τους, αυτό είχε όρια. Ή εν δυνάμει είχε τιμωρία. Αν άλλαξε το memo τώρα με τις αλλαγές που θέλουν, να μας το πουν, αλλά μέχρι τώρα για αλληλεγγύη, συνοχή και σύγκλιση έλεγαν, αν έγινε ο καθένας για την πάρτη του και τις τράπεζές του, να μας το πει η Μέρκελ. Και τότε πολλοί μέσα στην Ευρώπη, όχι μόνο η Νέα Δημοκρατία, θα επαναπροσδιοριστούν. Βλέπε +Ουγγαρία.

Και εντέλει δεν έχω βρει κάτι καλύτερο με τι να αντικαταστούσα τις Βρυξέλλες και να ήθελα/μπορούσα. Νομίζω κι οι Βρυξέλλες την ίδια ισορροπία πρέπει να αναζητήσουν. Κράτος, αλλά όχι κρατισμό. Ανάπτυξη, αλλά όχι τις «αγορές» του ΓΑΠ.

Στην Ελλάδα επιτέλους βρέθηκε ένας Σαμαράς να ξεκαθαρίσει πως το να πιστεύουμε στην πρωτοβουλία και επιβράβευση του ατόμου και όχι στο ίδιο κουστούμι για όλους, δεν μας κάνει υπηρέτες του μεγάλου κεφαλαίου. Με θυμώνουν οι μεγαλοκαρχαρίες που κάνουν ό,τι γουστάρουν σε αυτή τη χώρα -και αυτός τα βάζει μαζί τους χρόνια τώρα. Με θυμώνει κι ότι δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ ασύδοτου και έντιμου επιχειρηματία, μεταξύ εκμετάλλευσης και επένδυσης. Με θυμώνει εξίσου με τον καθένα η κοινωνική αδικία και ποτέ θέλω να πιστεύω δεν επιβάρυνα, ή δεν πάτησα σε βάρος συνανθρώπου μου. Με θυμώνουν από την άλλη κι οι άνθρωποι που είναι φτωχοί και πουλάνε την ψήφο τους για ένα ρουσφέτι, ενώ άλλοι σκίζονται μα βγάζουν 500 Ευρώ (και αξιοπρέπεια). Με θυμώνουν κι οι λίγο πιο πλούσιοι/τυχεροί (?) που κάποτε προσλήφθηκαν στο δημόσιο και παίρνουν λεφτά χωρίς να το αξίζουν, ενώ άλλοι σκίζονται μα βγάζουν 500 Ευρώ (και αξιοπρέπεια, πάλι). Κάθε παραπάνω πρόταση χωριστά, θα μου έδινε και ένα χρώμα/μια ταμπελίτσα. Όμως δεν είναι έτσι. Τίποτα στη ζωή δεν είναι μονοσήμαντο. Και δεν είμαι λίγο από όλα, τουναντίον με προσδιορίζει σαν προσωπικότητα το «μέτρον» που αναζητώ. Δεν με προσδιορίζει όμως πάνω σε ένα χρωματικό φάσμα. Αν θέλετε βέβαια, πείτε με γαλάζια. Αν πρέπει να έχω χρώμα για να με καταλάβετε, μου αρέσει το γαλάζιο.

Ίσως γιατί αντανακλαστικά πάντοτε ένιωθα ότι ο σοσιαλισμο-αριστερισμός στην Ελλάδα, υπήρξε το εντελώς αντίθετο από αυτό που δήθεν πρέσβευε. Και γιαυτό θεωρώ πως πρέπει να ξυπνήσουν και να αντιδράσουν και οι άνθρωποι που τον πίστεψαν. Διαχρονικά. Ίσως να μην είχε την τύχη ενός εκφραστή σαν το Σαμαρά η αριστερά. Δεν ξέρω γιατί, πάντως δεν με κάλυψε. Κάλεσμα σε επανάσταση με πιο ξύλινο λόγο κι από τον Παπαδόπουλο δεν γίνεται. Προστάτεψε όχι τον αδύναμο, αλλά τον τεμπέλη, ή αν θέλετε έκανε και τον εργατικό τεμπέλη, γιατί ο εργατικός έγινε γραφικός. Έβαλε νοητικά εμπάργκο, υιοθέτησε συνθηματολογία όχι ουσία, δαιμονοποίησε καταστάσεις πατώντας απλώς σε προπολεμικούς ή μεταπολεμικούς κάλους. Νομίζω η γενιά μου δεν τα καταλαβαίνει αυτά, γιατί δεν τα έζησε. Νομίζω η γενιά μου ψάχνει ποιος πρεσβεύει τι και απογοητεύεται που όλοι πρεσβεύουν τα καλύτερα, μα κανείς δεν φαίνεται να τα κάνει πράξη. Το ψάχνει στην Ελλάδα, το ψάχνει και στον κόσμο, μια διαβάζει εφημερίδες, μια βλέπει το zeitgeist στο διαδίκτυο. Για την Ελλάδα τουλάχιστον, εγώ βρήκα το αύριο που θα ήθελα να ζήσω.

Βρήκα στο Σαμαρά, τον κοινό τόπο του πολίτη

-που θέλει δουλειά και μισθό με κριτήριο τον ίδιο, και όχι το μισθολογικό κουτάκι που του αντιστοιχεί (ελεύθερη αγορά με την καλή έννοια σαν να λέμε),

-που θέλει προοπτική εδώ για τα παιδιά του,

-που είναι πολύ ευαίσθητος με τους ανθρώπους που πεινάνε και δεν θέλει να συμβαίνει κάτι τέτοιο, όχι αν είναι έξω από την πόρτα μου δεν με νοιάζει,

-που θεωρεί ανεπίτρεπτο να πνίγονται παιδάκια από το Αφγανιστάν στο Αιγαίο και καθόλου δεν του αρέσει να στοιβάζονται σε τρώγλες, αλλά που καταλαβαίνει ότι δεν γίνεται μια Ελλάδα μόνη να στεγάσει και να ταΐσει όλη την υφήλιο άρα κάτι άλλο πρέπει να γίνει,

-που αποστρέφεται το έγκλημα και θέλει τιμωρία για όλους τους δράστες, σε βάρος των Γρηγορόπουλου, Κούνεβα και Μαρφίν,

-που δεν συμμερίζεται τους πολέμους που γίνονται στον κόσμο από όποια χώρα και αν προκαλούνται,

-που σέβεται και μαθαίνει από τους άλλους πολιτισμούς, αλλά αγαπάει και την πατρίδα του γιατί α. εκεί γεννήθηκε και β. αυτή έτυχε να πρεσβεύει δυο ιδεώδη παραπάνω για την ανθρωπότητα πώς να το κάνουμε (έτσι έμαθα στο σχολείο, παρακαλώ αφήστε με στην ουτοπία μου…).

Πιστεύω στις ίσες ευκαιρίες και στην ίση πρόσβαση στην παιδεία, στην υγεία, στην εργασία, είτε γεννήθηκε κανείς στην Εκάλη, ή στη Δραπετσώνα, ή στα πολλά ενδιάμεσα που υπάρχουν. Αλλά πιστεύω και στην προσπάθεια του ατόμου που εκμεταλλεύεται καλύτερα ή χειρότερα τις ευκαιρίες που του δίνονται, και άρα ανταμείβεται ανάλογα.

Κάθε δουλειά, μπορείς να την «έχεις» ή όχι, για να είμαι και μέσα στο λίνγκο. Μπορείς να είσαι σερβιτόρος, καπάτσος, γρήγορος και ευγενικός, ή να είσαι βαριεστημένος, αγενής και να σου πέφτουν τα πιάτα. Ε, θα πληρωθείς καλύτερα στην πρώτη περίπτωση σε ένα σωστό ελεύθερο κόσμο. Όμως και για το χειρότερο σερβιτόρο του κόσμου, αν χτυπήσει θα υπάρχει ασφάλιση και νοσοκομείο να πάει, και θα υπάρχουν ελάχιστες διασφαλίσεις αν μια μέρα δεν βρει δουλειά.

Ευχαρίστως να πληρώσω ό,τι μου αναλογεί για να ισχύει αυτό. Ευχαρίστως να βγάλω λιγότερα αρκεί να μην πεινάει κανείς. Αλλά όχι δουλειές στην πλάτη μου. Ούτε των τραπεζών (βάλτε νέα τάξη; μεγαλοεπιχειρηματίες χωρίς ηθική; όπως το θέλετε), ούτε των τεμπέληδων (βάλτε μειωμένης συνεισφοράςς εκμεταλλευτώνς κομματαρχώνς).

Έτσι καταλαβαίνω τον ορισμό του κοινωνικού φιλελευθερισμού του Σαμαρά. Είναι η άμιλλα για μένα. Αλλά για να υπάρχει άμιλλα, υπάρχει και αγώνας, δεν νοείται μόνη της. Για κάτι παλεύουμε, κάπου να φτάσουμε, κάτι να βελτιώσουμε στη ζωή μας. Κάποιος θα φτάσει πρώτος, κάποιος δεύτερος. Αλλά δεν βάζω τρικλοποδιά στο συναθλητή. Κι ούτε αν κάποιος βγει τελευταίος, θα πεταχτεί στα τάρταρα.

Θα μου πείτε δεν υπάρχει ελεύθερη αγορά με την καλή έννοια, με ισονομία, ίσες ευκαιρίες κλπ. Δεν υπάρχει και σοσιαλισμός, που να έγινε δικαιοσύνη για όλους όταν εφαρμόστηκε. Δεν υπάρχει κομμουνισμός, που να μην είχε δόση καταπίεσης. Καλώς, τότε το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από την Ελλάδα. Άλλο ζήτημα, άλλη κουβέντα, προς το παρόν μιλάω με το δεδομένο ότι ζούμε εδώ και κάπως πρέπει να κυβερνηθούμε εν έτει 2010. Το μόνο φιλοσοφικό που μπορώ να απαντήσω σε αυτά, είναι ότι το όποιο «σύστημα» έχει τη σημασία του μέχρι ένα σημείο. Γιατί από ένα σημείο και μετά, υπάρχει η ατομική ευθύνη μέσα στο σύστημα: αλλιώς οποιοδήποτε σύστημα μπορεί να εκφυλιστεί. Δεν ψάχνω τώρα για άλλο σύστημα (αυτό είναι δουλειά άλλων πολύ καλύτερων από μένα). Εγώ απλώς ψάχνω για λύση σε αυτό που έχω μπροστά μου.

Πιστεύω πως κανείς δεν έχει το αλάθητο, αλλά αυτό δεν με οδηγεί στο να τους απορρίπτω όλους και σίγουρα δεν απέχω. Διάβασα, άκουσα, είδα, πιστεύω και ελπίζω. Προσωπικά, όπως και στις 29 Νοεμβρίου πέρυσι, αισθάνομαι σίγουρη για τις 7 Νοεμβρίου. Ξέρω τι θα ψηφίσω στις εκλογές και γιατί. Αν κάποιος με απογοητεύσει στο μέλλον, ή αυτό που νόμιζα τροχιοδρομήσει για αλλού, καλά να είμαστε, δικαίωμα σε ψήφο θα έχω. Δεν θα με κάνει εμένα βλάκα ο Σαμαράς, αν τον πιστέψω και με απογοητεύσει (αλλά εδώ τον πίστεψε ο Ελύτης, όσο να ‘ναι σε καλό δρόμο είμαι!).

Όπως δεν κάνει εμένα βλάκα η Γιάννα ή όποιος άλλος, αν έβγαλαν λεφτά από τους Ολυμπιακούς ενώ εγώ πήγα εθελόντρια. Είναι ντροπή που όλοι κάπως το αναγνωρίζουμε και δεν μπορούμε να το αποδείξουμε έτσι που φτιάχτηκε η μπίζνα/ο ελεγκτικός μηχανισμός/η δικαιοσύνη. Αλλά όχι δική μου ντροπή. Μην τρελαθούμε.

Το θέμα είναι τα ψέματα κι οι ανομίες να τελειώσουν, όχι εγώ (κι ο καθένας σαν εμένα) να σιχαθεί τη ζωή του. Ο καθένας να (εξ)αναγκάζεται να είναι αυτό που λέει, ή να λέει αυτό που είναι. Να έχουμε και μηχανισμούς και γερά φίλτρα για να βλέπουμε. Πιο γρήγορα, γιατί αργά βλέπουν όλοι.

Σε κάποιους ανάμεσά μας μπορεί να φαίνονται πολύ ουτοπικά όλα αυτά. Μια απάντηση έχω: Δεν είμαι πιτσιρίκα, αλλά είμαι ακόμα πολύ νέα για να πιστέψω πως 1) όλοι ίδιοι είναι, 2) όλοι μαζί τα φάγαμε, 3) το φως στο τούνελ είναι πάντα το τρένο που έρχεται. Κι αν είναι, δεν θέλω να το ξέρω!

Ελληνίδα πολίτης, της μεταπολίτευσης

(Victoria, για τους αναγνώστες του Antinews)