Ανθρωπότητα και Χρόνος IX

Ν. Λυγερός

Όταν βρεθούν αντιμέτωποι με την καταπίεση, οι άνθρωποι αντιστέκονται. Μόνο που δεν είναι η κοινωνία που τους έμαθε να αντιστέκονται. Ποιος είναι, λοιπόν, ο λόγος αυτής της αντίστασης και μερικές φορές ακόμα και της θυσίας; Σ’ αυτό το νέο πλαίσιο σκέψης, η απάντηση είναι φυσιολογική. Είναι ακριβώς η ανθρωπιά τους που αντιστέκεται διότι έχει την ικανότητα να συλλάβει το νόημα της αποτυχίας.
Και η μη αποδοχή της αποτυχίας είναι μία μορφή συνεισφοράς. Στην πραγματικότητα, σ’ ένα γενικότερο πλαίσιο ή μάλλον σ’ ένα θερμοδυναμικό πλαίσιο, η αύξηση της εντροπίας δεν είναι μόνο μία τυπική αποτυχία. Μερικές φορές πρόκειται περί πραγματικής αποδιάρθρωσης. Έτσι το κυβερνητικό όραμα της ανθρωπότητας έρχεται αναγκαστικά σε αντίθεση με μια τέτοια αποτυχία η οποία δεν αφορά κατ’ ανάγκην κάποια εδάφη· μπορεί να είναι μία κουλτούρα, μία γλώσσα, μία παράδοση ή ακόμα και μία θρησκεία. Γιατί ορισμένες κουλτούρες επιμένουν να υπάρχουν; Γιατί ορισμένοι λαοί είναι τόσο δεμένοι με τη γλώσσα τους ενώ αυτή είναι σπάνια; Γιατί μία παράδοση μπορεί να είναι τόσο σημαντική; Γιατί μία θρησκεία αντιστέκεται στην καταπίεση; Διότι η ανθρωπότητα οικοδομείται επίσης με βάση την άρνηση της αποτυχίας, την άρνηση της λήθης. Η ανθρωπότητα δεν αρκείται στο να θυμάται, αρνείται να ξεχνά. Δεν λειτουργεί μόνο στον κατασκευαστικό τομέα. Επιπλέον, αντιτίθεται στη διαγραφή, στον αφανισμό. Είναι γι’ αυτόν το λόγο που δεν πρέπει να θεωρούμε τους παγκόσμιους πολέμους μόνο ως ολικές συγκρούσεις και κυρίως κοινωνικές. Σ’ αυτούς τους πολέμους, πολλές μάχες δόθησαν στο βουνό, μακριά από συμβατικούς στρατούς. Και ούτε επρόκειτο για μικρές αναπαραγωγές κοινωνιών. Το βουνό εμπεριείχε την ιδέα της ύπαρξης για τον άλλο. Πέραν του ό,τι αποτελεί ένα χώρο περιορισμένο, το βουνό ενεργούσε υπέρ της ανθρωπότητας. Είχε επίγνωση ότι έδινε μάχη εναντίον ενός καταπιεστικού συστήματος που επεδίωκε να απανθρωπίζει τους ανθρώπους. Ακόμα και χωρίς συντονισμό, οι αντιστασιακές ομάδες ενεργούσαν για τους άλλους. Έπρεπε να αντισταθούν έστω και αν ήταν οι μόνοι που θα το έκαναν. Ήταν ζήτημα ανάγκης. Μόνο που η ανθρωπότητα έπρεπε να οργανωθεί σ’ έναν αγώνα εναντίον ενός ολικού συστήματος. Ο πληθυσμός δεν μπορούσε να σηκώσει κεφάλι διότι ήταν φυσιολογικά προσηλυτισμένος σ’ ένα άλλο σύστημα που εκείνη την εποχή θεωρείτο αήττητο. Όσο για συνεργασία, δεν αποτελούσε απλώς μία υποταγή, αλλά επίσης μία προσπάθεια αντιλογίας στο κοινωνικό σύστημα. Από πλευράς συνεργασίας, η απορρόφηση των κοινωνικών συστημάτων από κάποιο σύστημα πιο ισχυρό και πιο σφαιρικό ήταν μία απλή ενσωμάτωση με τη μαθηματική έννοια του όρου. Η τυπική αλλαγή δεν είχε καμία δομική επίπτωση. Είναι, λοιπόν, γι’ αυτόν το λόγο που οφείλουμε να αποδώσουμε διπλή τιμή σ’ έναν άνθρωπο όπως τον Jean Moulin. Από τη μια πλευρά αρνήθηκε να μετέχει στο σύστημα και από την άλλη οργάνωσε μία ανθρωπότητα που δεν ήθελε να χαθεί. Και όλα αυτά τα έκανε θυσιάζοντας την ίδια του τη ζωή αποδεχόμενος ότι δεν απομένει τίποτα στον ίδιο και στους σύγχρονούς του παρά μόνο το έργο του. Ήταν, λοιπόν, τόσο ανώφελος όσο και ενοχλητικός για το σύστημα. Όμως αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά, τα οποία για το σύστημα είναι αρνητικά, είναι πολύ συχνά συνδεδεμένα με την ιδέα της ανθρωπότητας. Η κατανόηση του φαινομένου Jean Moulin συνεπάγεται την κατανόηση ενός κομματιού της ανθρωπότητας. Ένας μόνο άνθρωπος για να συλλάβουμε την ουσία, διότι για την ανθρωπότητα η ουσία βρίσκεται σε κάθε άνθρωπο.

http://www.lygeros.org/3109-gr.php