Νίκος Κοτζιάς: "Απλά μαθήματα χρέους"

H Γερμανία, χώρα με εξαγωγικό πλεόνασμα, μπόρεσε και αύξησε...
την τελευταία δεκαετία την περιουσία της στο εξωτερικό από 100 δισεκατομμύρια ευρώ σε 1 τρισεκατομμύριο. Σήμερα, κύρια φροντίδα της είναι να μην απαξιωθούν τα περιουσιακά της στοιχεία –επενδύσεις και δάνεια– στο εξωτερικό. Διότι, αν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε άδικος όλος ο «εξαγωγικός της κόπος».
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η Γερμανία, προκειμένου να διασφαλίσει τα δάνειά της, συμφώνησε σε
αναχρηματοδότηση της Ελλάδας με υψηλότερα από προηγούμενα επιτόκια. Ταυτόχρονα, συνέβαλε στη νέα πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με την οποία γερμανικές και άλλες τράπεζες θα μπορούσαν να «παρκάρουν» τα ελληνικά ομόλογα στην Κεντρική Τράπεζα. Μόνο πέρσι, οι γερμανικές τράπεζες ξεφορτώθηκαν περίπου το 20% των ελληνικών ομόλογων που κατείχαν.
Αν φέτος ξεφορτωθούν άλλα τόσα –ίσως και παραπάνω–, τότε οι αξίες των ελληνικών ομόλογων που κατέχουν θα περιοριστούν στο περίπου 55% του αρχικού ποσού. Αν αυτό το ποσό «κουρευτεί», τότε θα μειωθεί η αξία του κατά 20% απ’ αυτό το 55%. Περίπου, δηλαδή, στο 11% της αξίας των ελληνικών ομόλογων που είχαν αρχικά στα χέρια τους, δηλαδή κάτι λιγότερο από τους τόκους δύο ετών. Όλοι οι υπόλοιποι τόκοι θα είναι το καθαρό κέρδος τους. Άρα, η Γερμανία εκείνο που διασφάλισε για τις τράπεζές της ήταν: α) Ο ανατοκισμός του ελληνικού χρέους με μεγαλύτερο επιτόκιο από το αρχικό. Πράγμα που έγινε. β) Το «παρκάρισμα» ελληνικών ομόλογων εκτός του τραπεζικού της συστήματος. Πράγμα που επίσης έγινε. γ) Το όποιο «κούρεμα» στο δανεισμό να γίνει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ελληνικό χρέος και με υψηλά επιτόκια, ώστε να αφορά στα υπερκέρδη και όχι στην αρχική περιουσιακή - δανειακή δέσμευση των γερμανικών τραπεζών.
Η Ελλάδα, ως δανειζόμενη, έπρεπε να αποφύγει: α) Υψηλότερα επιτόκια από τα προηγούμενα δάνεια που δεν μπορούσε να αποπληρώσει. Πράγμα που δεν έκανε. β) Να διατάξει χρέος και δάνεια με τρόπο που να διασφαλίζει την ανά έτος μείωση του συνολικού δανεισμού. Πράγμα που επίσης δεν έγινε. Το αποτέλεσμα είναι η Ελλάδα να τεθεί υπό διεθνή κηδεμονία και να της επιβληθεί πολιτική λιτότητας, που οδήγησαν σε ύφεση και υπόσκαψη της μελλοντικής της ανάπτυξης.
Σε αυτό το πλαίσιο, αντί το χρέος να μειώνεται, αυξάνεται. Από 280 δισεκατομμύρια ευρώ έχει φτάσει στα 350 και σύντομα θα ξεπεράσει τα 450 δισεκατομμύρια. Κι όλα αυτά, στο όνομα του νεο φιλελεύθερου δογματισμού για τα ελλείμματα. Αυτό το αυξημένο χρέος υποχρεω τικά θα οδηγηθεί σε «κούρεμα» και αναδιάρθρωση. Αν μείνω στο παράδειγμα του πιθανού «κουρέματος» του ελληνικού χρέους κατά 20%, τότε από ένα χρέος 450 δισεκατομμυρίων θα «κουρευτούν» τα (20% x 450) 90 εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή θα απομείνει ένα χρέος 360 δισεκατομμυρίων. Ακόμα κι αν το «κούρεμα» γίνει για το 30%, το χρέος θα «περιοριστεί» κατά (30% x 450) 134 δισεκατομμύρια, δηλαδή θα μείνει ένα «υπόλοιπο» 315 δισεκατομμυρίων. Δηλαδή, σε κάθε περίπτωση, μετά την όλη περιπέτεια, τη φτώχεια, τη λιτότητα, την αποδιοργάνωση του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της χώρας, τις αποπληρωμές και το «καλύτερο δυνατό “κούρεμα”», το ελληνικό χρέος θα είναι μεγαλύτερο του αρχικού και η Ελλάδα σε ύφεση, άρα περισσότερο αδύναμη να το ξεπληρώσει.
Γι’ αυτό υποστηρίζω ότι: α) Αυτή η πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση δεν μας οδηγεί πουθενά. β) Η χώρα έχει ανάγκη παραγωγικής αναδιάταξης και πολιτικής ανάπτυξης, ενώ γ) πρέπει να διαπραγματευτεί σε μία και μόνο βάση: Αν δεν αλλάξει η όλη λογική αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης χρέους, τότε η χώρα δεν θα βουλιάξει μόνη της, αλλά θα συμπαρασύρει τους πάντες μαζί της. Και, για να έχει κάποια προοπτική μια τέτοια διαπραγματευτική θέση, θα πρέπει δ) να προβληθεί τώρα, άμεσα, και όχι στο μέλλον, όταν όλοι οι άλλοι θα έχουν τακτοποιήσει τα του οίκου της.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα" στις 10/3/11