Έχουμε σταματήσει να αγγιζόμαστε."Κρίση της αφής" ;

Τα χάδια και οι αγκαλιές όλο και λιγοστεύουν στη ζωή μας κάνοντας γιατρούς, δασκάλους και επιστήμονες να ανησυχούν. Μήπως τα υπερβολικά όρια στις σχέσεις αρχίζουν και βλάπτουν σοβαρά την ψυχική μας υγεία; Πότε ήταν η τελευταία φορά που αγγίξατε κάποιον που δεν ανήκε στον οικογενειακό ή φιλικό σας κύκλο;

Και δεν εννοώ το άγγιγμα με τον ντελιβερά της γειτονιάς την ώρα που σας δίνει τα ρέστα.

Πότε θυμάστε να κάνετε χειραψία με έναν ξένο ή να χτυπάτε ελαφρά στην πλάτη κάποιον συνάδερφο σας;

Αν κρατούσατε ένα ημερολόγιο αφής, πόσα αγγίγματα με άγνωστους θα είχατε καταγράψει την τελευταία βδομάδα;

Η αίσθηση της αφής είναι η πρώτη που αναπτύσσουν τα έμβρυα στη μήτρα όμως λίγο αργότερα, κάπου στην ενήλικη ζωή, αρχίζουν να μπαίνουν τα όρια και η σωματική επαφή γίνεται όλο και πιο άβολη.

Η αφή είναι μια από τις βασικές μας αισθήσεις και είναι αρκετά περίπλοκη.

Κάποιες νευρικές απολήξεις αναγνωρίζουν τη φαγούρα, άλλες τον πόνο, την πίεση, την υφή και μονάχα μία, γνωστή ως «αισθητηριακός νευρώνας», αναγνωρίζει το τρυφερό, απαλό χάδι.

Η κοινωνική επαφή έχει εκδιωχθεί με αμέτρητους τρόπους από την καθημερινότητά μας.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, τον περασμένο μήνα οι γιατροί προειδοποιήθηκαν να αποφεύγουν να παρηγορούν τους ασθενείς με αγκαλιές μήπως και παρερμηνευτούν και έτσι προκληθούν τυχόν νομικές ενέργειες, ενώ μια κυβερνητική έκθεση διαπίστωσε ότι φροντιστές ανηλίκων φοβούνται να αγκαλιάζουν τα παιδιά για τον ίδιο ακριβώς λόγο.

Στις ΗΠΑ προσκοπίνες προκάλεσαν την κοινωνική κατακραυγή όταν επέπληξαν τους γονείς που παρότρυναν τις κόρες τους να αγκαλιάζουν μόνο συγγενείς, λέγοντας τους πως «δεν χρωστάμε σε κανέναν αγκαλιά».

Οι δάσκαλοι διστάζουν να αγκαλιάζουν τους μαθητές και στο Ηνωμένο Βασίλειο τουλάχιστον μισό εκατομμύριο ηλικιωμένοι περνάνε ολόκληρες εβδομάδες χωρίς να βλέπουν ή να αγγίζουν κανέναν.

Μια ολόκληρη επιστήμη, αυτή της αφής, αναπτύσσεται στην Ευρώπη, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ ώστε να μπορέσει να ερευνηθεί και να εξηγηθεί η έλλειψη της σωματικής επαφής.

Διάφοροι «επαγγελματίες αγκαλιάς» οργανώνουν εργαστήρια, πάρτι και προσωπικές συνεδρίες ώστε να καταπολεμήσουν αυτήν την επιδημία της μοναξιάς.

Στο Cuddle Up To Me, ένα κέντρο επαφής στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, οι πελάτες μπορούν να περιηγηθούν σε ένα μενού που περιλαμβάνει 72 διαφορετικά είδη αγκαλιάς.

Στην Ιαπωνία από την άλλη έχουν εφεύρει μια καρέκλα χαλάρωσης που αγκαλιάζει αυτόν που κάθεται με τα μαλακά της μπράτσα.

Μήπως όλα αυτά δείχνουν ότι βιώνουμε μια κρίση της σωματικής επαφής;

Και αν ναι, τι κινδυνεύουμε να χάσουμε ως είδος αν χάσουμε την αίσθηση της αφής;

«Φυσικά και απομακρυνόμαστε από την αφή» δηλώνει ο Francis McGlone, καθηγητής Νευροεπιστήμης στο πανεπιστήμιο John Moores του Liverpool.

«Έχουμε δαιμονοποιήσει το άγγιγμα σε βαθμό που προκαλεί υστερικές αντιδράσεις, νομοθετικές διαδικασίες και μια έλλειψη επαφής που δεν είναι καλή για την ψυχική υγεία» ανησυχεί.

«Έχω ακούσει για δασκάλους που ζητούν από τα παιδιά να κολλήσουν μόνοι τους το τσιρότο, ώστε να μην διακινδυνεύσουν αγγίζοντάς τα με κάποια καταγγελία» λέει και συνεχίζει «φαίνεται ότι έχουμε δημιουργήσει έναν κόσμο που αποστρέφεται την αφή.

Μήπως ήρθε η ώρα να ανακτήσουμε την κοινωνική της δύναμη;».

Η αφή είναι μια από τις βασικές μας αισθήσεις και είναι αρκετά περίπλοκη.

Κάποιες νευρικές απολήξεις αναγνωρίζουν τη φαγούρα, άλλες τον πόνο, την πίεση, την υφή και μονάχα μία, γνωστή ως «αισθητηριακός νευρώνας», αναγνωρίζει το τρυφερό, απαλό χάδι.

Αυτήν μελετάει τα τελευταία χρόνια ο McGlone, μέσα από διάφορες τεχνικές, όπως εισχωρώντας μια βελόνα μέσα στο δέρμα.

«Παρακολουθώντας το πόσο γρήγορα αποκρίνεται το νεύρο, ενώ κάτι αγγίζει το δέρμα, αποδεικνύει ότι η βέλτιστη ταχύτητα ενός ανθρώπινου χαδιού είναι 3 έως 5 κλάσματα δευτερολέπτου» αναφέρει.

«Είμαστε έτοιμοι να αγκαλιάζουμε και να χτυπάμε ο ένας τον άλλον με προκαθορισμένες ταχύτητες, ερεθίζοντας το νεύρο αυτό και προκαλώντας αυτόματα συναισθήματα».

Η ευχαρίστηση που δημιουργείται μας ωθεί να συνεχίζουμε να αγγίζουμε τους γύρω μας, να χαϊδεύουμε τα μωρά ώστε να αναπτυχθούν, να δενόμαστε στενά με τους ενήλικες υφαίνοντας έτσι ένα νήμα ευημερίας και καλής ψυχικής υγείας στη ζωή μας.

Και μπορεί να μας διδάξει περισσότερα και σχετικά με την αποστροφή από την επαφή και το άγγιγμα, συμπεριλαμβανομένου του πώς αναπτύσσονται ο αυτισμός ή οι διατροφικές διαταραχές, ακόμα και να οδηγήσει στην ανακάλυψη κάποιας θεραπείας για τη μοναξιά.

Πέρυσι, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λονδίνου απέδειξαν ότι ένα αργό, απαλό άγγιγμα από έναν άγνωστο μπορεί να μειώσει το αίσθημα του κοινωνικού αποκλεισμού.

Ως κοινωνία κατανοούμε ενστικτωδώς το αίσθημα της αφής.

Γι' αυτό τον λόγο, όταν συνέβη το τραγικό περιστατικό με τους πυροβολισμούς στο σχολείο της Φλόριντα, ο διευθυντής υποσχέθηκε να αγκαλιάσει τον κάθε έναν από τους 3.300 μαθητές ξεχωριστά.

Ένα απλό, μικρό άγγιγμα μπορεί να αλλάξει αμέτρητες ζωές.

Η πριγκίπισσα Νταϊάνα το γνώριζε αυτό όταν κρατούσε το χέρι ενός ασθενούς με AIDS το 1987.

Όπως και ο Μπάρακ Ομπάμα όταν έσκυψε για να μπορέσει να χαϊδέψει ένα αγοράκι στο κεφάλι του.

Η Tifanny Field ίδρυσε το Ινστιτούτο Μελέτης της Αφής στο Μαϊάμι ώστε να μελετήσει αυτήν την παραμελημένη αίσθηση και τις επιπτώσεις της στην υγεία.

Είναι λάτρης του μασάζ και καταγράφει τα οφέλη αυτής της επαφής.

«Γνωρίζουμε από την επιστήμη τι συμβαίνει κάτω από το δέρμα μας. Όταν πιέζεται ή δέχεται το άγγιγμα, οι υποδοχείς της πίεσης διεγείρονται» λέει.

«Αυτό επιβραδύνει τον καρδιακό ρυθμό, την πίεση του αίματος και απελευθερώνει κορτιζόλη, βοηθώντας στον καλύτερο έλεγχο των ορμονών του στρες».

Το άγγιγμα λειτουργεί ευεργετικά και για το ανοσοποιητικό μας σύστημα καθώς επίσης αυξάνει και τη σεροτονίνη, που είναι γνωστή και ως φυσικό αντικαταθλιπτικό.

Η Field επιβεβαιώνει επίσης πως βοηθά και στον καλύτερο ύπνο.

Το πιο βασικό από όλα είναι πως η αφή μας αποκαλύπτει ποιοι είμαστε.

«Γι' αυτό τον λόγο όταν τα έμβρυα βρίσκονται στην μήτρα» λέει ο McGlone «μέσα στον αμνιακό σάκο, περιτριγυρισμένα από το αμνιακό υγρό, ο εγκέφαλός τους αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει κάποιο άλλο σώμα εκτός από το δικό τους.

Και αν δεν συμβεί αυτό, αποκτούν ένα σύνδρομο εσωστρέφειας και απομονωτισμού».

Πειράματα σε πιθήκους οδήγησαν τους επιστήμονες στη διαπίστωση ότι η ανάγκη για σωματική επαφή είναι τόσο έμφυτη, ώστε όταν πήραν το βρέφος από την αγκαλιά της μητέρας του για να το ταΐσουν εκείνο παρέμεινε προσκολλημένο σε τριχωτές επιφάνειες νομίζοντας πως είναι εκείνη, προσπαθώντας έτσι να μην χάσει την επαφή.

Αυτό δείχνει πως δίχως επαφή οι άνθρωποι μπορεί να γίνουν λιγότερο «ανθρώπινοι».

«Δεν βλέπεις ανθρώπους να αγγίζονται στην εποχή μας» διαμαρτύρεται η Field «όλοι είναι προσκολλημένοι στα κινητά τους τηλέφωνα. Το μόνο που αγγίζουν είναι οι οθόνες αφής και αν ακουμπήσουν κατά λάθος κάποιον ξένο αισθάνονται αμηχανία και ντροπή».

Αν και δεν υπάρχουν ακόμη επιστημονικά δεδομένα που να συνδέουν τη μειωμένη επαφή με την άνοδο της τεχνολογίας, οι εικόνες απομονωμένων ανθρώπων που κλείνονται στον κόσμο τους και κάθονται σκυφτοί μπροστά από τις οθόνες είναι αρκετά οικίες και καθημερινές.

Πού θα μας οδηγήσει λοιπόν όλη αυτή η έλλειψη επαφής;

Η Kellie Payne, υπεύθυνη του ερευνητικού τμήματος της Eκστρατείας Kαταπολέμησης της Mοναξιάς στη Βρετανία, δηλώνει ότι η μοναξιά είναι καταστροφική ακριβώς γιατί βάζει τους ανθρώπους σε ένα είδος αμυντικής κατάστασης.

«Έχοντας αρνητικές εμπειρίες, αναμένουν πως η σύνδεση με τους ανθρώπους θα είναι εξίσου αρνητική» αναφέρει.

Σύμφωνα με τον David J Linden, συγγραφέα του βιβλίου «Αφή: H επιστήμη του χεριού, της καρδιάς και του μυαλού» («Touch: The Science of Hand, Heart and Mind»), «οι άνθρωποι έχουμε ισχυρότερη την αίσθηση της αφής στην ηλικία των 20, ύστερα αρχίζει και μειώνεται κατά μια ποσοστιαία μονάδα τον χρόνο σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας».

Η Field ανησυχεί επίσης για την αύξηση των συνδρόμων πόνου στα μικρά παιδιά, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και την ινομυαλγία, ένα σύνδρομο χρόνιου εκτεταμένου και βασανιστικού σωματικού πόνου, κάτι που οφείλεται στο άγχος και στην απουσία επαφής, και συνδέει επίσης την επιθετική συμπεριφορά τους με την έλλειψη του χαδιού και της αφής.

«Αυτό που με ανησυχεί» λέει ο McGlone, «είναι πως εάν αυτό το εξελικτικό σύστημα έχει διαταραχθεί ή διακοπεί, ο εγκέφαλος είναι ικανός να ζητήσει από αλλού αποζημίωση.

Για παράδειγμα από τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Δηλαδή, αν το άγγιγμα σταματήσει να λειτουργεί ως ανταμοιβή τότε ο οργανισμός θα ζητήσει να αντικατασταθεί από κάτι άλλο».

Αν και οι άνθρωποι λατρεύουμε την αίσθηση της αφής, ζούμε πλέον σε μια εποχή που υπάρχει διάχυτη η απειλή της σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης και δεν αισθανόμαστε αρκετά ασφαλείς.

Τα όρια προσέγγισης δεν είναι ξεκάθαρα.

«Σκέφτομαι δύο φορές πριν αγκαλιάσω κάποιον στη δουλειά, δεν θα ήθελα να παρερμηνευθεί με τόσα που ακούγονται» λένε αρκετοί.

Πώς όμως θα μπορούσαμε να έχουμε περισσότερη επαφή στη ζωή μας;

Το να ενθαρρύνουμε ένα απλό άγγιγμα ή μια απλή αγκαλιά ωφελεί σημαντικά.

Υπάρχουν τρόποι να αγγίζουμε ο ένας τον άλλον χωρίς να είναι παρεξηγήσιμοι.

Το να χτυπήσουμε ελαφρά στην πλάτη κάποιον συνάδερφο, να ανταλλάξουμε μια εγκάρδια χειραψία με έναν άγνωστο ή να χαϊδέψουμε ένα ξένο σκυλί είναι κάποιοι καλοί τρόποι για να επανακτήσουμε την αίσθηση που έχουμε μέσα από το άγγιγμα.

Φυσικά, κανείς δεν λέει ότι ένα γρήγορο άγγιγμα ή χάδι μπορεί να θεραπεύσει την μοναξιά, αλλά ίσως μια πιο ουσιαστική, συχνή επαφή θα μπορούσε.

To κείμενο αποτελεί απόδοση στα ελληνικά του άρθρου με τίτλο «No hugging: are we living through a crisis of touch?» που δημοσιεύτηκε στον Guardian.

Πηγή:LiFO.gr

loading...