Δεν θα προλάβεις ούτε να φοβηθείς: Πυρομαχικά που δεν αφήνουν πιθανότητα… επιβίωσης

© Sputnik / Vladimir Astapkovich

Μέταλλα υψηλής αντοχής, αυτοφωτιστικά μίγματα και ογκώδεις εκρήξεις. Τα σύγχρονα στρατεύματα διαθέτουν πολλά και διάφορα πυρομαχικά, τα οποία διαφέρουν από τις συμβατικές σφαίρες μολύβδου, τα εκρηκτικά βλήματα και τις βόμβες αέρος. Είναι πολύ πιο αποτελεσματικά, εξάλλου, για αυτό και φτιάχτηκαν εξ αρχής.

Ορισμένα είναι απαγορευμένα από διεθνείς οργανισμούς, ενώ πολλά από αυτά χρησιμοποιούνται. Το Sputnik παρουσιάζει μια λίστα με ορισμένα από αυτά τα πυρομαχικά.

Σφαίρες που εκρήγνυνται

Οι σφαίρες που εκρήγνυνται (FRAG-12) αναπτύχθηκαν από Βρετανούς οπλοποιούς στα μέσα της δεκαετίας του ‘90. Κάθε μια σφαίρα είναι γεμάτη με εκρηκτικά. Δημιουργήθηκαν κυρίως για να προκαλούν ζημιά σε αυτοκίνητα και σε ελαφρά θωρακισμένα οχήματα, για να ανοίγουν μεταλλικές θύρες, αλλά και να καταστρέφουν στόχους πίσω από εμπόδια. Κάθε σφαίρα είναι εφοδιασμένη με τέσσερα μικρά πτερύγια που είναι τοποθετημένα στη βάση για μεγαλύτερη σταθερότητα. Η ασφάλεια ενεργοποιείται σε απόσταση μερικών μέτρων από τον στόχο, ενώ όταν ακουμπά το εμπόδιο προκαλείται έκρηξη.

Οι σφαίρες διαπερνούν αλεξίσφαιρα γιλέκα και θωρακισμένα γυαλιά. Αν κάποιος στοχεύσει με αυτές τις σφαίρες τα κουφώματα, σημαίνει ότι το δωμάτιο πίσω από αυτά θα γεμίσει με χιλιάδες θραύσματα σε δευτερόλεπτα. Η εμβέλεια βολής είναι περίπου 200 μέτρα.

Οι σφαίρες FRAG-12 μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σχεδόν οποιοδήποτε όπλο με λεία κάννη. Ωστόσο, το φυσίγγιο θα παρουσιάσει τη μέγιστη αποτελεσματικότητά του σε συνδυασμό με το αυτόματο κυνηγετικό όπλο AA-12, επειδή κατασκευάστηκε ειδικά για αυτό. Οι σφαίρες FRAG-12 δεν υπάρχουν σε ελεύθερη πώληση, ενώ παρέχονται αποκλειστικά σε στρατιωτικές και ειδικές υπηρεσίες.

Απεμπλουτισμένο ουράνιο

Στη δεκαετία του 1970, Αμερικανοί μηχανικοί ανέπτυξαν ένα ειδικό βλήμα για τα τανκς τύπου «Abrams», τα πυροβόλα όπλα των οποίων, σύμφωνα με το Πεντάγωνο, δεν είχαν κατάλληλα βλήματα για την καταστροφή των βαρέων σοβιετικών τεθωρακισμένων οχημάτων.

Οι πυρήνες αυτών των βλημάτων κατασκευάζονται από απεμπλουτισμένο ουράνιο, ένα μέταλλο του οποίου η πυκνότητα είναι μεγαλύτερη κατά δυόμισι φορές από την πυκνότητα του σιδήρου. Επιπλέον, είναι πιο φτηνό από το βολφράμιο και είναι πιο εύκολο σχετικά με τη διαδικασία κατασκευής. Η αεροπορία των ΗΠΑ έλαβε επίσης πυρομαχικά 30 χιλιοστών κατασκευασμένα από ουράνιο ως μέρος του εξοπλισμού των μαχητικών αεροσκαφών τύπου A-10 Thunderbolt.

Το κύριο πλεονέκτημα ενός βλήματος από ουράνιο είναι η αντοχή του. Όταν ένα τέτοιο βλήμα φτάνει στον στόχο του, δεν παραμορφώνεται τόσο πολύ όσο ένα βλήμα από χάλυβα. Οπότε, ακόμα και με βολή από απόσταση δύο χιλιομέτρων, διαπερνά εύκολα πάχος πάνω από 700 χιλιοστά. Επιπλέον, το ουράνιο έχει υψηλή ικανότητα να αναφλέγεται όταν έρχεται σε επαφή με τον αέρα. Έτσι, ένα τέτοιο βλήμα όταν χτυπάει ένα όχημα, γίνεται επίσης και η αιτία της πυρκαγιάς στο εσωτερικό του.

Παρόλο που βλήματα με εμπλουτισμένο ουράνιο υπάρχουν σε οπλοστάσια αρκετών κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας, σε συνθήκες μάχης έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως μόνο από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας και των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τέτοια πυρομαχικά στο Ιράκ, στη Λιβύη, στη Συρία και σε άλλες χώρες.

Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού της Γιουγκοσλαβίας το 1999, πυροδοτήθηκαν τόνοι βλημάτων 30 χιλιοστών με ουράνιο. Σύμφωνα με την έρευνα Σέρβων επιστημόνων, εξαιτίας αυτού, τεράστιες περιοχές της χώρας υπέστησαν ραδιενεργή μόλυνση.

Θερμοβαρικά βλήματα

Τα εμπρηστικά και θερμοβαρικά βλήματα χρησιμοποιούνται ευρέως από πολλούς στρατούς του κόσμου. Τα ρωσικά βαρέα φλογοβόλα οπλικά συστήματα TOS-1 Buratino και TOS-1A Solntsepyok είναι μερικά από τα πιο τρομακτικά όπλα στο σύγχρονο πεδίο μάχης.

Τα πιο βασικά πλεονεκτήματα των θερμοβαρικών βλημάτων είναι η υψηλή θερμοκρασία και η υψηλή πτώση πίεσης. Το ωστικό κύμα σε αυτή τη περίπτωση είναι δευτερεύον. Φτάνοντας στον στόχο, το βλήμα εκρήγνυται από ένα μικρό γέμισμα και ψεκάζει εύφλεκτα υλικά σε έκταση  μερικών χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων. Αργότερα, μετά από μερικά δευτερόλεπτα, αυτό το σύννεφο θα αναφλεγεί με τη χρήση ενός δεύτερου πυροκροτητή. Η πίεση στην περιοχή της έκρηξης αρχικά αυξάνεται απότομα και στη συνέχεια πέφτει. Το εύφλεκτο μείγμα διεισδύει πιο εύκολα σε περιοχές που δεν είναι προσπελάσιμες σε βλήματα γενικής χρήσης. Τα εμπρηστικά και θερμοβαρικά βλήματα έχουν χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα σε τοπικές συγκρούσεις των τελευταίων ετών, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας.

Ωστόσο, και σε αυτή τη περίπτωση, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί. Η αποτελεσματικότητα των εμπρηστικών και θερμοβαρικών βλημάτων εξαρτάται αρκετά από τις καιρικές συνθήκες – δηλαδή όταν βρέχει, φυσάει ή χιονίζει έντονα, ένα νέφος αερολύματος διασκορπίζεται πιο δύσκολα και, κατά συνέπεια, μειώνεται το εύρος της πληγείσας περιοχής.

Λευκός φώσφορος

Μια άλλη τρομακτική εφεύρεση των στρατιωτικών μηχανικών είναι η χρήση του λευκού φώσφορου στα βλήματα πυροβολικού, στις χειροβομβίδες και βόμβες αέρος προκειμένου να δημιουργηθεί καπνός για κάλυψη ή αντιπερισπασμό. Ο λευκός καπνός που παράγεται, είναι προϊόν του πεντοξείδιου του φωσφόρου, το οποίο όταν έρχεται σε επαφή με την υγρασία στον αέρα, σχηματίζεται φωσφορικό οξύ που καίει μέχρι να εξαντληθεί το οξυγόνο. Πέραν του ότι είναι τοξικό σε περίπτωση εισπνοής, το φωσφορικό οξύ λιώνει κυριολεκτικά ό,τι βρεθεί στο πέρασμά του, συμπεριλαμβανομένων των ζωντανών ιστών. Η χρήση του λευκού φώσφορου ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά απαγορεύτηκε γρήγορα λόγω των επιπτώσεών του.

Η θερμοκρασία της ενεργής καύσης του λευκού φωσφόρου φθάνει τους 1.200 βαθμούς. Όταν αναφλεγεί, απελευθερώνεται μια μεγάλη ποσότητα πυκνού τοξικού καπνού. Οδηγεί σε εξαιρετικά βαθιά και εκτεταμένα εγκαύματα.

Παρόλα αυτά, η απαγόρευση της χρήσης πυρομαχικών φωσφόρου δεν τηρείται από όλα τα κράτη. Οι ΗΠΑ το εκσυγχρονίζουν. Οι Αμερικανοί είχαν χρησιμοποιήσει το λευκό φώσφορο σε επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, στο Βιετνάμ, τη Νότια Αμερική, την Μέση Ανατολή. Την τελευταία φορά το χρησιμοποίησαν στη συριακή πόλη Χατζίν, η οποία βομβαρδίστηκε από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ το 2018.

Κοίλες σφαίρες

Η διαφορά μίας τέτοιας σφαίρας από τις κανονικές είναι, ότι διαθέτει ένα κοίλο σημείο λαξευμένο στην κορυφή της. Αυτό κάνει τεράστια διαφορά όταν η σφαίρα φτάνει στον στόχο της. Αντί να περάσει μέσα και να βγει από την άλλη πλευρά, διασπάται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Σφαίρες με απαλή μύτη η οποία, όταν εισέρχεται στο στόχο, παραμορφώνεται, προκαλώντας σχετικά σοβαρούς τραυματισμούς ξεκίνησαν να χρησιμοποιούνται στα τέλη του 19ου αιώνα. Τότε, οι στρατιώτες έκαναν σταυροειδείς τομές στις κορυφές των σφαιρών με αποτέλεσμα να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημιά από μια συνηθισμένη σφαίρα.

Οι σφαίρες αυτές είναι γνωστές με το όνομα «ντουμ ντουμ» έχουν ένα σημαντικό μειονέκτημα: Τη χαμηλή διατρητική δύναμη, δηλαδή είναι σχεδόν άχρηστες σε αλεξίσφαιρα γιλέκα ή οχυρώματα. Οι κλασικές σφαίρες, από αυτή την έννοια, είναι πολύ πιο αποτελεσματικές.

Η χρήση των συγκεκριμένων σφαιρών είχε απαγορευτεί από τη συνθήκη της Χάγης το 1899, κάποια κράτη όμως δεν σταμάτησαν να τις χρησιμοποιούν. Σήμερα, οι εξελιγμένες σφαίρες ονομάζονται «σφαίρες πεταλούδα», επειδή το μπροστινό τους μέρος ανοίγει κατά την πρόσκρουση με στόχο και χρησιμοποιούνται μόνο από κυνηγούς θηραμάτων, αστυνομικούς ή τις ειδικές δυνάμεις.

Από Sputnik newsroom