Το ενεργειακό δρομολογεί εξελίξεις στο Κυπριακό

Κώστας Βενιζέλος

Προετοιμασία του εδάφους για κινήσεις στο Κυπριακό με φόντο τα ενεργειακά γίνονται από πλευράς της Άγκυρας, παρόλο που η προσοχή του καθεστώτος Ερντογάν σε αυτή τη φάση στρέφεται στο Συριακό και το Μεταναστευτικό. Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν πως, η Τουρκία αισθανόμενη πίεση στο μέτωπο της Συρίας, θα επιχειρήσει να βρει διέξοδο σε Ελλάδα και Κύπρο. Τα δεδομένα που διαμορφώνονται δεν προδικάζουν εξελίξεις και μάλιστα θετικής κατάληξης.

Ωστόσο, ο σχεδιασμός φαίνεται να υπάρχει για την περίοδο μετά τις ψευδοεκλογές στα κατεχόμενα, που χρονικά τοποθετούνται τον ερχόμενο Απρίλιο. Η Τουρκία σαφώς και αντιμετωπίζει τις αξιώσεις της σε Ελλάδα και Κύπρο ως πακέτο. Η πακετοποίηση Κυπριακού, ενεργειακών και ελλαδοτουρκικών, αποτελεί έναν σχεδιασμό, που έχει τύχει επεξεργασίας και στηρίζεται στην τακτική της έντασης.

Η Άγκυρα υλοποιεί έναν σχεδιασμό επιβολής, που χαρακτηρίζεται από ένταση και νέα τετελεσμένα. Η κορύφωση των προκλήσεων, το συνεχές φλερτάρισμα με θερμό επεισόδιο, σε θάλασσα, στεριά, εσχάτως στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο (χωρίς αυτό να είναι επιδίωξη, αλλά μπορεί να προκύψει από ατύχημα), θα σύρει, σύμφωνα με τον τουρκικό σχεδιασμό, Ελλάδα και Κύπρο σε διάλογο με τουρκικούς όρους. Το καθεστώς Ερντογάν αντιμετωπίζει την περιοχή μέσα από τον δικό του χάρτη, τον οποίον με κάθε ευκαιρία παρουσιάζει κομπάζοντας ο Ερντογάν. Δηλαδή, όλα σχεδόν «Γαλάζια Πατρίδα».

Θέλει η Τουρκία να λύσει το Κυπριακό; Η απάντηση είναι αρνητική κι αυτό δεν το υποστηρίζουν οι κυβερνήσεις Ελλάδος και Κύπρου, αλλά όσοι αξιωματούχοι ξένων κυβερνήσεων και οργανισμών συνομιλούν με ομολόγους τους της Τουρκίας.

Τι επιδιώκει η Τουρκία; Έλεγχο της περιοχής, ελέγχοντας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο Ελλάδα και Κύπρο (φινλανδοποίηση, καθιστώντας, δηλαδή, αμφότερες χώρες περιορισμένης κυριαρχίας). Στην περίπτωση της Κύπρου ενδεχομένως να συναινέσει σε μια συμφωνία, που ουσιαστικά θα είναι σταθμός για τα επόμενα βήματα, για το σχέδιο Β. Δεν θα είναι τελική συμφωνία (στρατηγική συμφωνία, ενδιάμεση), η οποία όμως θα καθορίζει το τοπίο για το τι μέλλει γενέσθαι.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι σχεδιασμοί επιβολής νέων τετελεσμένων συνεχίζονται από τουρκικής πλευράς στη νεκρή ζώνη. Αλλά και με άλλες κινήσεις, όπως το άνοιγμα της Αμμοχώστου και η ναυτική βάση στο Τρίκωμο, που μέχρι σήμερα δεν έχει ξεκινήσει η υλοποίηση. Οι σχεδιασμοί αυτοί σαφώς και δεν δείχνουν χώρα η οποία είναι έτοιμη να συζητήσει σοβαρά την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό.

Προτεραιότητα για την Άγκυρα είναι το θέμα του φυσικού αερίου. Γι’ αυτό και υπάρχει έντονη προσπάθεια είτε να ακυρωθεί το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας είτε να εμπλακεί σε αυτό η Τουρκία. Πώς μπορεί να γίνει τούτο; Είτε διά εκβιασμού και πιέσεων είτε διά μιας συμφωνίας. Ένα από τα όπλα εκβιασμού για την τουρκική πλευρά είναι το θέμα της Αμμοχώστου. Στους σχεδιασμούς της Άγκυρας είναι και η πρόταση για μορατόριουμ στις έρευνες για όλες τις πλευρές, ενώ επιμένει στη δημιουργία δικοινοτικής επιτροπής για το φυσικό αέριο για να υπάρξει συναπόφαση ως προς το ενεργειακό πρόγραμμα και συνεκμετάλλευσης (αυτό αφορά και το Αιγαίο).
Τη λογική της συναπόφασης φαίνεται να καλοβλέπουν και διάφοροι τρίτοι και γι’ άλλα ζητήματα, όπως εσχάτως με το ζήτημα του κορωνοϊού. Να διαμορφωθεί ένας μηχανισμός, όπως αυτό που προτείνει ο ΟΗΕ για στρατιωτικά θέματα, για «συντονισμό» στα θέματα καθημερινότητας. Αυτό, βεβαίως, παραπέμπει όχι στην αναβάθμιση του ψευδοκράτους αλλά στην υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Για την τουρκική πλευρά η εύκολη οδός για να μην κατηγορηθεί από τρίτους για το αδιέξοδο στο Κυπριακό είναι να ξεκινήσει μια διαδικασία τον Μάιο, να συναινέσει και στη σύγκληση μιας Πενταμερούς Διάσκεψης. Ευκολότερο για την Άγκυρα είναι να τουμπάρει τη νέα προσπάθεια. Κυρίως γιατί θα επιμένει στη συζήτηση όλων των μοντέλων λύσης, να τεθεί χρονοδιάγραμμα και να καθοριστεί εκ προοιμίου το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων μετά από ένα νέο αδιέξοδο.
Για την Άγκυρα το παιχνίδι της επιβολής τετελεσμένων θα συνεχιστεί μέχρι να βρεθεί τρόπος «νομιμοποίησής» τους. Και όπως αντιμετωπίζει Ελλάδα και Κύπρο ως πακέτο στις αξιώσεις της η Τουρκία, έτσι κινείται και στην πρόκληση και συντήρηση έντασης. Από τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο, το Αιγαίο μέχρι και την Κύπρο.

Γεωτρήσεων συνέχεια στο τέλος Απριλίου

Μέσα στη δίνη πολλών, κρίσιμων εξελίξεων στην περιοχή, αναμένεται περί το τέλος Απριλίου να γίνει η γεώτρηση από την κοινοπραξία ΕΝΙ και ΤΟΤΑΛ στο θαλασσοτεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ. Πρόκειται για μια γεώτρηση που με βάση τα δεδομένα που έχουν ενώπιον τους οι εταιρείες είναι πολύ υποσχόμενη. Ωστόσο, κανένας από τους εμπλεκόμενους δεν θέλει να προτρέχει καθώς στο παρελθόν οι προβλέψεις δεν έχουν επιβεβαιωθεί.
Η γεώτρηση αυτή θα γινόταν με βάση τον προγραμματισμό νωρίτερα, πλην όμως υπήρξε καθυστέρηση του γεωτρύπανου στην Αίγυπτο, το οποίο θα έλθει στην κυπριακή ΑΟΖ μετά που θα περάσει από τη θαλάσσια περιοχή του Λιβάνου.

Σημειώνεται συναφώς ότι στα πλαίσια της υλοποίησης του ενεργειακού προγράμματος, η αμερικανική εταιρεία Exxon Mobil θα προβεί σε επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις τον ερχόμενο Ιούνιο.

Πάντως, παρά το γεγονός ότι εδώ και καιρό δεν υπάρχουν στο πεδίο αυτό πολλές δημόσιες ανακοινώσεις, κινητικότητα υπάρχει και πολλά φαίνεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να γίνονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Την ίδια ώρα, η τουρκική πλευρά συνεχίζει τις δικές τους έρευνες, χωρίς μέχρι τώρα να υπάρξουν αποτελέσματα. Το γεγονός ότι επιμένουν, αγόρασαν και τρίτο γεωτρύπανο, δείχνει πως δεν θα εγκαταλείψουν τις προσπάθειες τους.

Φιλελεύθερος