Γιατί πάει εσπευσμένα ο Μητσοτάκης στη Λιβύη;

Το κτίριο της Ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη της Λιβύης
Τα «μυστικά» της Τρίπολης και η εσπευσμένη επίσκεψη Μητσοτάκη στη Λιβύη

Νίκος Μελέτης

Στην αποκατάσταση των παγωμένων και εχθρικών για τουλάχιστον 19 μήνες σχέσεων με τη Λιβύη, στην αποκατάσταση απευθείας διαύλου επικοινωνίας Αθήνας-Τρίπολης και στην αποσαφήνιση της ελληνικής θέσης ότι θεωρεί ανοικτό το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών, παρά την ύπαρξη του αμφισβητούμενου και αίωλου Τουρκολιβυικού Μνημονίου, στοχεύει η επίσκεψη του Κυρ. Μητσοτάκη και του Ν. Δένδια στη Λιβύη την επόμενη Τρίτη.

Είναι μια από τις πρώτες επισκέψεις ξένου ηγέτη στη Λιβύη από τη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντα της η προσωπική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μ. Ντιμπειντά και του επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου Μ. Αλ Μένφι, η οποία έχει αναλάβει τη δύσκολη αποστολή την ενοποίησης των θεσμών της Ανατολικής και Δυτικής Λιβύης, την εκδίωξη των ξένων στρατευμάτων και των μισθοφόρων και τη διεξαγωγή εκλογών τον Δεκέμβριο.

Η Λιβύη είναι χώρα ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα καθώς πολλοί ξεχνούν ότι είναι μια από τις 8 χώρες με τις οποίες έχει σύνορα η Ελλάδα και έχει κρίσιμο ρόλο στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών από την Υποσαχάρια Αφρική.

Όπως αποδείχθηκε όμως με οδυνηρό τρόπο τον Νοέμβριο του 2019 η Λιβύη πλέον έχει καθοριστική σημασία για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και για την αποκατάσταση της νομιμότητας την οποία επιχειρεί να ανατρέψει με κάθε τρόπο η Τουρκία.

Η επίσκεψη Μητσοτάκη ακριβώς αναδεικνύει την προτεραιότητα που έχει για την Αθήνα η ομαλοποίηση των σχέσεων ώστε σε επόμενη φάση και πάντως μετά τις εκλογές, καθώς η νυν κυβέρνηση δεν έχει την εντολή ούτε νομιμοποιείται να χειριστεί τέτοια θέματα, να τεθεί σε νέα βάση η διαπραγμάτευση για οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών. Με τρόπο που θα ακολουθεί τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας και θα επιλύει τα προβλήματα που έχουν ανακύψει στα ανατολικά όρια των θαλασσίων συνόρων με το έωλο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο ενώ θα μπορούσαν να εξετασθούν και οι Λιβυκές ανησυχίες στη δυτική πλευρά των θαλασσίων συνόρων.

Εξάλλου συνήγορος των ελληνικών θέσεων δεν είναι μόνο η γενική αποδοκιμασία από όλες τις γειτονικές χώρες και από την ΕΕ του Τουρκολιβυκού Μνημονίου που είναι περισσότερο «εργαλείο» άσκησης της επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας, αλλά και τα πρακτικά και οι χάρτες που είχαν κατατεθεί από τη λιβυκή πλευρά στους τελευταίους γύρους διαπραγματεύσεων το φθινόπωρο 2010, που είναι σε πλήρη αντίθεση με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και που θα μπορούσαν υπό όρους να τεθούν στο τραπέζι ενός νέου γύρου διαπραγματεύσεων.

Στην ατζέντα είναι η πορεία της Λιβύης προς τις εκλογές όπου η Ελλάδα θα προβάλει τη θέση της διεθνούς κοινότητας για την ανάγκη αποχώρησης των ξένων στρατευμάτων και μη εμπλοκής ξένων δυνάμεων, στο πλαίσιο και της αποστολής IRINI στην οποία η χώρα μας έχει κεντρικό ρόλο. Η Αθήνα θα προβάλει την ανάγκη η πορεία σταθεροποίησης της Λιβύης να συνδεθεί με τη συνολική προσπάθεια διαμόρφωσης ενός πλαισίου ασφάλειας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο με τις χώρες της περιοχής, αν και το θέμα της συμμετοχής της Λιβύης σε Τριμερείς Συνεργασίας είναι πρόωρο, μια και θα πρέπει οι αποφάσεις να ληφθούν από τη νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές.

Είναι θετικό πάντως ότι δεν έχει επιχειρηθεί να εφαρμοστεί το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο από τη Λιβύη και παραμένουν παγωμένες οι αιτήσεις της τουρκικής κρατικής εταιρίας πετρελαίου ΤΡΑΟ προς τη Λιβυκή Εταιρία Πετρελαίου NCO για άδειες ερευνών στην υποτιθέμενη λιβυκή υφαλοκρηπίδα νοτίως της Κρήτης σε περιοχές που επικαλύπτουν την ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Ο πρωθυπουργός Ντιμπεϊντά είναι γνωστός για τη φιλοτουρκική στάση του και για τα επιχειρηματικά συμφέροντα που τον συνδέουν με την Άγκυρα, ενώ ο κ. Μένφι είναι ο πρώην πρεσβευτής της Λιβύης στην Αθήνα, ο οποίος απελάθηκε μετά την κρίση που ξέσπασε με το Τουρκολυβικό Μνημόνιο ο οποίος όμως διατήρησε διαύλους επικοινωνίας με την Αθήνα η οποία διευκόλυνε με κάθε τρόπο τις επισκέψεις του στην Ελλάδα όπου συνέχισε να παραμένει η οικογένεια του. Όμως η νέα προσωρινή κυβέρνηση δέχεται ασφυκτική πίεση και από την Άγκυρα την οποία οφείλει η Αθήνα να επιχειρήσει αν όχι να εξουδετερώσει, τουλάχιστον να την εξισορροπήσει.

Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα για να δώσει ώθηση στις σχέσεις με τη Λιβύη: ο ρόλος της χώρας μας στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής είναι κρίσιμος για τη Λιβύη. Η χώρα μας μπορεί και πάλι να ανοίξει ξεχασμένα Κεφάλαια στις διμερείς σχέσεις.Τη συνεργασία στον ναυτιλιακό τομέα, την ενίσχυση και εκπαίδευση του Λιμενικού της Λιβύης, τις υποτροφίες όχι μόνο σε φοιτητές της ιατρικής και άλλων σχολών θετικών επιστημών, αλλά και αξιωματικών του Λιβυκού Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας, η συνεργασία στον Ιατρικό τομέα (στη διάρκεια του εμφυλίου πολλοί Λίβυοι νοσηλεύτηκαν σε ελληνικά νοσοκομεία.

Επίσης η Ελλάδα με εξειδικευμένες και πολύπειρες Οργανώσεις και φορείς μπορεί να συνδράμει στη δύσκολη πορεία για τη διαμόρφωση νέου συντάγματος και του νέου θεσμικού πλαισίου που θα οδηγήσει τη χώρα στην ομαλότητα. Σημαντικό κεφάλαιο είναι και η διερεύνηση των δυνατοτήτων για επιστροφή ελληνικών εταιριών σε μια παραδοσιακή αγορά για ελληνικές επιχειρήσεις κυρίως του κατασκευαστικού και ενεργειακού τομέα, πολύ περισσότερο όταν ήδη στην Τρίπολη γίνεται διαγκωνισμός εταιριών από την Ευρώπη αλλά και την Τουρκία για τη σύναψη συμβολαίων σε κρίσιμους τομείς.

Ξεχωριστή στιγμή της επίσκεψης θα είναι η επίσημη ανακοίνωση επαναλειτουργίας της Ελληνικής Πρεσβείας στην Τρίπολη μετά από επτά χρόνια, έχοντας επικεφαλής ένα έμπειρο και ικανό διπλωμάτη τον Γιάννη Σταματέκο, ο οποίος έχει υπηρετήσει ξανά στη Λιβύη ως νέος διπλωμάτης.

liberal.gr