“Η διαδρομή του EastMed δεν αλλάζει”… Η Τουρκία θα μείνει εκτός σχεδίου

«Δεν προβλέπεται καμία αλλαγή όδευσης του East Med, η οποία αφορά το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα», τονίζει ο κ. Vergerio. Η δυνατότητα μιας ενδεχόμενης γραμμής, επιπρόσθετης και όχι εναλλακτικής, από την Αίγυπτο επιβεβαιώνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον EastΜed, διευκρινίζει ο διευθύνων σύμβουλος της IGI Poseidon.

Χρύσα Λιάγγου

Σε δημόσια τοποθέτηση προβαίνει για πρώτη φορά o φορέας υλοποίησης του αγωγού EastΜed (IGI POSEIDON) ως ο πλέον αρμόδιος για να μιλήσει για τη ρεαλιστικότητα του εγχειρήματος, σε μια συγκυρία που έχει τεθεί σε έμμεση και ασαφή αμφισβήτηση.

Μέσω της «Κ», ο διευθύνων σύμβουλος της IGI POSEIDON (κοινοπραξία της ΔΕΠΑ και της ιταλικής Edison) Pierre Vergerio, και ανώτατο διευθυντικό στέλεχος της Edison και της EDF, υπερασπίζεται τη ρεαλιστικότητα του αγωγού, η οποία, όπως αναφέρει, αναδείχθηκε ήδη από το 2017 με την προμελέτη σκοπιμότητας.

«Δεν προβλέπεται καμία αλλαγή όδευσης του EastMed, η οποία αφορά το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα», ενώ η δυνατότητα μιας ενδεχόμενης γραμμής, επιπρόσθετης και όχι εναλλακτικής, από την Αίγυπτο, σύμφωνα με τον κ. Vergerio, επιβεβαιώνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον EastΜed.

Aντιθέτως, σημειώνει πως «η ιδέα να κατευθυνθεί ο EastMed προς την Αίγυπτο δεν έχει καμία βάση». Ο ίδιος εκτιμά ότι το έργο είναι σημαντικό για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας του φυσικού αερίου στον ευρωπαϊκό Νότο, κάτι που αναγνώρισε και η Ε.Ε. εντάσσοντας τον EastMed στα έργα κοινού ενδιαφέροντος. Εως το τέλος του 2022 θα έχει ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την κατασκευή του αγωγού, ο οποίος αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025, σημειώνει ο κ. Vergerio, επισημαίνοντας ότι θα κατασκευαστεί με προδιαγραφές και για τη μεταφορά υδρογόνου.

– Πώς βλέπετε το μέλλον της ενέργειας στις ευρωπαϊκές αγορές; Μπορεί το φυσικό αέριο να είναι μέρος των σχεδίων ανάκαμψης των κρατών που χρειάζονται επανεκκίνηση, διασφαλίζοντας ανταγωνιστικό ενεργειακό κόστος για τη βιομηχανία;
– Η Ευρώπη έχει θέσει στόχο την ουδετερότητα από τον άνθρακα έως το 2050 με την ισχυρή ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά και νέων τεχνολογιών όπως το υδρογόνο. Ομως, το φυσικό αέριο θα παραμείνει αναγκαία πηγή ενέργειας για την επίτευξη αυτού του στόχου. Στην πραγματικότητα, η ηλιακή και η αιολική ενέργεια είναι διαλείπουσες και η σημερινή τεχνολογία συσσωρευτών δεν επιτρέπει την αποθήκευση μεγάλης κλίμακας. Το υδρογόνο βρίσκεται στην αρχική φάση ανάπτυξής του και μπορεί κανείς να υποθέσει ότι έως το 2050 θα καλύπτει μόνο 10% έως 20% των ενεργειακών αναγκών. Επομένως πιστεύω ότι το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να είναι, για πολλά ακόμη χρόνια, το βασικό καύσιμο που θα συνοδεύει την ανάκαμψη των οικονομιών και θα εξασφαλίζει ανταγωνιστικά κόστη στις ενεργοβόρους βιομηχανίες.

– Η έλλειψη ενεργειακών υποδομών στη ΝΑ Ευρώπη και στη Μεσόγειο θα μπορούσε να επιδεινωθεί από το γεγονός ότι η ενεργειακή μετάβαση δεν λαμβάνει πλέον υπόψη την υλοποίηση ορισμένων στρατηγικών έργων;
– Υπάρχει αυτός ο κίνδυνος και αυτός είναι ακόμη ένας λόγος για την υποστήριξη της ανάπτυξης του EastMed, όπως άλλωστε συνέβη τα τελευταία χρόνια για τον IGB και τους τερματικούς σταθμούς LNG, του Krk στην Κροατία και της Αλεξανδρούπολης.

– Φαίνεται πάντως να αναδύεται μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων. Στη Βορειοκεντρική Ευρώπη, μέσα σε λιγότερο από 10 χρόνια, κατασκευάστηκαν ή ολοκληρώνονται τεράστιοι άξονες φυσικού αερίου όπως Nord Stream-Opal-Nel, South Stream-Balkan Stream, Nord Stream-Eugal, Baltic Pipeline κ.ά. Στον Νότο, αρκεί, κατά τη γνώμη σας, μόνο ο TAP-TANAP-SOUTH CAUCASUS με 10 δισ. κ.μ. αερίου που διέρχεται μέσα από 6 χώρες;
– Είναι σαφές ότι η διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων αποτελεί βασικό παράγοντα ανταγωνιστικότητας. Το παράδειγμα του LNG το 2020, το οποίο επέτρεψε τη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου έναντι των παραδοσιακών καυσίμων, αποτελεί την απόδειξη αυτού που ανέφερα. Επίσης, το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν, που πωλείται με έκπτωση έναντι των τιμών hub, είναι επίσης μια άλλη απόδειξη. Η διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB) θα αποτελέσει ένα επιπλέον σημαντικό βήμα όταν τεθεί σε λειτουργία το 2022. Η διαφοροποίηση όμως πρέπει να συνεχιστεί προκειμένου να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα του φυσικού αερίου στην περιοχή της Νότιας Ευρώπης και να φθάσει στα επίπεδα του Βορρά. Ο αγωγός EastMed και ο νέος τερματικός σταθμός LNG Αλεξανδρούπολης θα είναι τα επόμενα βήματα.

– Εχει αμφισβητηθεί ωστόσο από κάποιες πλευρές η ρεαλιστικότητα του EastMed. Κατά πόσον είναι εφικτός από τεχνικής και οικονομικής απόψεως;
– Ο EastMed είναι ένα έργο απολύτως ρεαλιστικό! Η τεχνική σκοπιμότητα του έργου αναδείχθηκε ήδη το 2017 με την προμελέτη σκοπιμότητας που δεν εντόπισε εμπόδια, ιδίως όσον αφορά τα θαλάσσια βάθη και το μήκος του αγωγού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το έργο περιλαμβάνει 4 διαδοχικά τμήματα μέχρι την Ιταλία και κανένα από αυτά δεν έχει μεγαλύτερο μήκος από τον Turk Stream που διέρχεται κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα σε παρόμοια βάθη και που τέθηκε σε λειτουργία με επιτυχία το 2019. Συνεπώς, η τεχνολογία υπάρχει και είναι αποδεδειγμένη. Σε αυτή τη βάση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαρακτήρισε τον EastMed έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI) και τώρα χρηματοδοτεί το 50% (34 εκατομμύρια ευρώ) των λεπτομερών μελετών που θα επιτρέψουν τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης (FID) έως το τέλος του 2022. Προβλέπονται 3 χρόνια κατασκευής και ο αγωγός αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025. Ο EastMed θα μπορεί να μεταφέρει αρχικά 11 δισ. κ.μ. αερίου και σε δεύτερη φάση μέχρι 20 δισ. κ.μ.

Από οικονομικής απόψεως, καταρτίζουμε ένα επιχειρηματικό μοντέλο το οποίο θα βασίζεται σε μακροχρόνιες συμβάσεις μεταξύ παραγωγών φυσικού αερίου και Ευρωπαίων αγοραστών πρώτης κατηγορίας, που θα επιτρέψουν τη χρηματοδότηση του έργου και την ικανοποίηση όλων των ενδιαφερομένων μερών (παραγωγοί, αγοραστές και κυβερνήσεις).

– Τελευταία, μετά και τις επαφές μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου, έγινε λόγος για ενδεχόμενη αλλαγή όδευσης του EastMed σε σχέση με την αρχική χάραξη, παρακάμπτοντας την Κύπρο. Θεωρείτε πιθανό και βάσιμο αυτό το σενάριο;
– Πρώτα απ’ όλα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα κοιτάσματα που αποδεδειγμένα έχουν ανακαλυφθεί στις ισραηλινές και κυπριακές υπεράκτιες περιοχές έχουν δυνατότητα εξαγωγής 30 δισ. κ.μ./έτος μετά την εξυπηρέτηση των περιφερειακών αγορών. Επομένως δεν χρειαζόμαστε μόνο μία διαδρομή εξαγωγής, αλλά δύο. Να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα έχουν ληφθεί υπόψη και έχουν μελετηθεί τρεις διαδρομές. Εκτός από τον EastMed, υπάρχει η δυνατότητα εκμετάλλευσης των υφιστάμενων εγκαταστάσεων υγροποίησης στην Αίγυπτο (Damietta και Idku) για περίπου 10 δισ. κ.μ., ενώ μια τελευταία λύση αφορά την κατασκευή ενός νέου σταθμού υγροποίησης (στην Κύπρο on-shore ή στο Ισραήλ off-shore). Για ό,τι μας αφορά, έχουμε ανέκαθεν δηλώσει ότι ο αγωγός EastMed δεν ανταγωνίζεται τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις υγροποίησης στην Αίγυπτο, αλλά ότι είναι απολύτως συμπληρωματικός. Δεν προβλέπεται καμία αλλαγή όδευσης του EastMed, η οποία αφορά το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, όπως άλλωστε είχε αρχικά χαραχθεί. Η δυνατότητα μιας ενδεχόμενης γραμμής, επιπρόσθετης και όχι εναλλακτικής, από την Αίγυπτο επιβεβαιώνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον EastMed, ένα σημαντικό έργο που στην πραγματικότητα ενώνει τις προθέσεις για τη δημιουργία ενός ενεργειακού συστήματος στη Μεσόγειο, ανοικτού σε όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες. Αντιθέτως, η ιδέα να κατευθυνθεί ο EastMed προς την Αίγυπτο δεν έχει καμία βάση, θα ήταν ένα άλλο πρότζεκτ που θα ξεκινούσε από την αρχή, χάνοντας τουλάχιστον 5 χρόνια.
Η μεταφορά του αερίου μέσω του αγωγού είναι η πιο φθηνή λύση



– Για την εξαγωγή του φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, είδαν το φως της δημοσιότητας και σενάρια που κλίνουν προς την αγορά του LNG. Eσεις γιατί, αντιθέτως, πιστεύετε ότι είναι απαραίτητος ο αγωγός EastMed;
– Εκτός από την επαναχρησιμοποίηση υφιστάμενων εγκαταστάσεων LNG που αποτελούν μια φυσική λύση, έχουμε μελετήσει λεπτομερώς την ανταγωνιστικότητα ανάμεσα στη λύση της εξαγωγής μέσω σταθμού LNG και στον αγωγό EastMed. Η σύγκριση μεταξύ των δύο αποβαίνει σταθερά υπέρ του EastMed για διάφορους λόγους. Για την εξαγωγή προς την Ευρώπη, η κοστολογική αλυσίδα του LNG (υγροποίηση, συμπίεση αερίου, ναυτιλιακά, επαναεριοποίηση) είναι επαχθέστερη από το μόνο κόστος μεταφοράς μέσω του EastMed. Εξάλλου, είναι αλήθεια ότι το LNG μπορεί να φτάσει στις πιο απομακρυσμένες αγορές, όπως η Ασία. Ωστόσο, το πλεονέκτημα που υπήρχε, μετά την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα και τις μαζικές εισαγωγές LNG σε αυτές τις αγορές έναντι της Ευρώπης, έχει σχεδόν εξαφανιστεί εντελώς και δεν καλύπτει την κοστολογική αλυσίδα του LNG. Επιπλέον, παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός στη μακροχρόνια αγορά LNG λόγω ύπαρξης πολλών νέων έργων σε φάση ανάπτυξης (π.χ. το Κατάρ πρόκειται να αυξήσει την παραγωγικότητά του κατά 50% έως το 2025 και βρίσκεται σε ιδανική γεωγραφική θέση).

– Ποιες είναι οι σχέσεις σας με τις χώρες που εμπλέκονται στον EastMed; Πιστεύετε ότι η Ιταλία, που είναι και η χώρα προορισμού των μεγαλύτερων ποσοτήτων αερίου, τώρα με τη νέα κυβέρνηση υπό τον κ. Ντράγκι, θα υπογράψει τη διακρατική συμφωνία για τον EastMed;
– Διατηρούμε σχέσεις γόνιμης συνεργασίας με τις κυβερνήσεις της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, που μας παρέχουν άριστη και σταθερή υποστήριξη σε όλες τις φάσεις των δραστηριοτήτων μας. Σε αυτό το πλαίσιο, είχαμε την ευκαιρία να συναντηθούμε αρκετές φορές πριν από την πανδημία με τους υπουργούς Ενέργειας, στους οποίους παρουσιάσαμε το όραμά μας για το έργο από άποψη τεχνική, από άποψη οικονομική σε απόλυτη αξία αλλά και σε σύγκριση με μια λύση εξαγωγής μέσω σταθμού LNG. Σε ό,τι αφορά την Ιταλία, η κατάσταση έχει εξελιχθεί θετικά τον τελευταίο καιρό. Πέρα από την αρχική πολιτική στάση, πιστεύω ότι οι θέσεις έχουν καταστεί ηπιότερες, η κατασκευή του TAP έγινε χωρίς προβλήματα και κυρίως η λειτουργία του TAP επέτρεψε τη μείωση κατά 50% της επιπλέον χρέωσης που η Ιταλία πλήρωνε για το φυσικό αέριο σε σύγκριση με τη Βόρεια Ευρώπη. Διατηρούμε βεβαίως σχέσεις με το αρμόδιο ιταλικό υπουργείο και ήδη εκτελούνται ορισμένες προκαταρκτικές δραστηριότητες. Προφανώς δεν μπορούμε να διατυπώσουμε εικασίες για τη θέση που θα λάβει η νέα ιταλική κυβέρνηση, αλλά τα προαναφερθέντα δεδομένα φαίνονται ευνοϊκά.

– Πώς θα μπορούσε να συμβάλει ο EastMed στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης;
– Το φυσικό αέριο αποτελεί βασικό καύσιμο στην ενεργειακή μετάβαση και ο αγωγός EastMed θα συνεισφέρει αυτομάτως σε αυτή. Εχει προβλεφθεί να μελετηθούν και να συμπεριληφθούν οι τεχνικές προδιαγραφές του αγωγού και των σταθμών συμπίεσης, που θα επιτρέπουν τη μείξη ενός τμήματος υδρογόνου στον αγωγό. Σύμφωνα, εξάλλου, με τα σημερινά επίπεδα τεχνολογίας και γνώσεων, θεωρείται ότι η έγχυση υδρογόνου έως 7% στο ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου είναι εφικτή χωρίς τροποποιήσεις. Αναμένεται ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί με την απόκτηση περαιτέρω εμπειρίας και συνεπώς μια σταδιακή σύνδεση φυσικού αερίου και υδρογόνου είναι πολύ πιθανή.

– Είστε ικανοποιημένοι από την υποστήριξη που σας παρέχεται για την ανάπτυξη του EastMed; Ποια είναι τα επόμενα βήματα που σχεδιάζετε ώστε η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή να αποκτήσουν μια βασική ενεργειακή υποδομή, όπως συμβαίνει και αλλού;
– Ναι, αισθάνομαι απόλυτη ικανοποίηση. Ο αγωγός EastMed προσελκύει μεγάλη προσοχή από τις εμπλεκόμενες χώρες αλλά και από άλλες χώρες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πανδημία, που παρεμπόδισε τις μετακινήσεις μας εδώ και ένα χρόνο, μας καθυστέρησε λίγο, αλλά σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη του έργου συνεχίζεται απρόσκοπτη. Υπάρχουν τέσσερις κατευθύνσεις στις οποίες πρέπει να εστιάσουμε για να φτάσουμε στην τελική επενδυτική απόφαση (FID):

1) Η ολοκλήρωση του λεπτομερούς σχεδιασμού του EastMed προκειμένου να προκηρύξουμε τους διεθνείς διαγωνισμούς ώστε το σπουδαίο αυτό έργο να καταστεί πραγματικότητα.

2) Η συνέχιση του διαλόγου με τους παραγωγούς φυσικού αερίου για τον καθορισμό ενός επιχειρηματικού μοντέλου βάσει μακροχρόνιων συμβάσεων που θα διευκολύνουν τη χρηματοδότηση του έργου.

3) Ο καθορισμός, σε συνεργασία με τις εμπλεκόμενες κυβερνήσεις, του φορολογικού καθεστώτος που θα επιτρέψει την εξεύρεση συνολικής ισορροπίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών.

4) Ο προσδιορισμός, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τους εθνικούς ρυθμιστές, του ρυθμιστικού μοντέλου, που πιθανότατα θα αντανακλά εκείνο του Shah Deniz/TAP.
Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν, αλλά θεωρούμε ότι ο στόχος για τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης (FID) έως το τέλος του 2022, με την υποστήριξη των εμπλεκόμενων χωρών είναι ρεαλιστικός. Αυτή είναι η δέσμευση που έχουμε αναλάβει ως εταιρεία IGI POSEIDON και ως φορέας υλοποίησης του σημαντικού αυτού έργου.

https://www.kathimerini.gr/