Η βαρυχειμωνιά των ελληνορωσικών σχέσεων και οι ευκαιρίες για αποκατάσταση εμπιστοσύνης
Νίκος Μελέτης
Με την πιο δύσκολη στιγμή για τις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία, συμπίπτει η επίσκεψη του Κ. Μητσοτάκη στη Ρωσία και την πρώτη συνάντηση του ως πρωθυπουργού με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, καθώς η Ουάσιγκτον αλλά και το ΝΑΤΟ επιδιώκουν την δημιουργία «πανστρατιάς» εναντίον πιθανών βλέψεων της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τους τελευταίους μήνες η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει δώσει έναν έντονο αντιρωσικό αέρα στην πολιτική της και αυτό διαπερνάει όλο το ΝΑΤΟ και επηρεάζει σημαντικά και τις επιλογές της Ε.Ε., η οποία φαίνεται, τουλάχιστον σε επίπεδο κορυφής, να έχει πεισθεί από τις αμερικανικές «αποδείξεις» για ρωσική επιθετική ενέργεια κατά της Ουκρανίας.
Η Δύση ήδη προειδοποιεί με αυστηρότατες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας αλλά και με μέτρα εναντίον προσώπων που θα εμπλακούν σε μια πιθανή επιθετική κίνηση εναντίον του Κιέβου, ενώ η Μόσχα θεωρεί ότι το ΝΑΤΟ είναι αυτό που πυροδοτεί την ένταση με την προσπάθεια επέκτασης του στις Χώρες που βρίσκονται στο μαλακό υπογάστριο της, μεταφέροντας στρατιωτικές δυνάμεις και αυξάνοντας τις στρατιωτικές δυνατότητες των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής. Ένα σκηνικό που σε συνδυασμό με την ένταση και στη Μαύρη Θάλασσα ,φαντάζει περισσότερο Ψυχροπολεμικό..
Για την Ελλάδα και τον Έλληνα πρωθυπουργό η επίσκεψη στο Σότσι είναι μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή, καθώς και η κοινή ευρωπαϊκή θέση δεν αφήνει κανένα περιθώριο διαφοροποίησης από την σκληρή γραμμή για το «ουκρανικό», άλλα και η Ουάσιγκτον φρόντισε να καταστήσει σαφή τη θέση της στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρωθυπουργό ο Αμερικανός υπουργός εξωτερικών Α.Μπλινκεν, την παραμονή της αναχώρησης του κ. Μητσοτάκη για το ταξίδι σε Ισραήλ - Ρωσία.
Οι ελληνορωσικές σχέσεις παραδοσιακά φιλικές, τα τελευταία χρόνια έχουν μπει σε φάση ύπνωσης με ορισμένες σοβαρές εξάρσεις έντασης. Η οικονομική κρίση και ο τρόπος που η Ελλάδα έχασε την αυτονομία επιλογών στην οικονομία, στις επενδύσεις, στο εξαγωγικό εμπόριο έριξαν ακόμη πιο πολύ τη σκιά της στις ελληνορωσικές σχέσεις(τότε που η νεοφώτιστη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έσπευδε στον Πούτιν πιστεύοντας ότι θα της προσέφερε δάνειο μερικών δισεκατομμυρίων ώστε να βαρέσει εκ του ασφαλούς τα ..νταούλια στις αγορές).
Η τεχνητή κρίση του 2018 με αφορμή τη «υπονόμευση» της Συμφωνίας των Πρεσπών από τη Μόσχα την οποία επικαλέστηκε η Αθήνα για την απέλαση των δυο Ρώσων διπλωματών, άνοιξε ακόμη μεγαλύτερο ρήγμα καχυποψίας στις διμερείς σχέσεις.
Η εκκλησιαστική κρίση με την παραχώρηση του Τόμου της Αυτοκεφαλίας στην αντιρωσική Ουκρανική Εκκλησία, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, θεωρήθηκε από το Κρεμλίνο ως κίνηση που υπονόμευε τη ρωσική επιρροή στη χώρα και εξυπηρετούσε τα Νατοϊκά σχέδια για «προσάρτηση» της Ουκρανίας με παράλληλη απομόνωση και περιθωριοποίηση των ρωσοφωνων της χώρας.
Αν και η Ελλάδα δεν έχει την παραμικρή ανάμιξη σε αυτή τη διαδικασία έχει χρεωθεί από το Κρεμλίνο τη στάση του Πατριαρχείου το οποίο λειτούργησε περισσότερο καθ υπόδειξη της Ουάσιγκτον.
Σε ότι αφορά στην Κριμαία η Ελλάδα από θέση Αρχής δεν αναγνωρίζει τη ρωσική κυριαρχία, ενώ από την άλλη διατηρεί το ενδιαφέρον της για τους Έλληνες Ανατολικής Ουκρανίας και της Κριμαίας, που εκ των πραγμάτων έχουν βρεθεί εν μέσω της σύγκρουσης αυτής.
Όμως το μεγάλο αγκάθι που προβάλει στις ελληνορωσικές σχέσεις είναι η επιλογή της κυβέρνησης (η οποία έκτισε πάνω στις επιλογές και της προηγούμενης κυβέρνησης) για πρόσδεση της χώρας στο «αμερικανικό άρμα» και η πλήρης διασύνδεση της Ελλάδας με την Αμερικανική στρατηγική για την Ανατολική Μεσόγειο.
Η υπογραφή της επέκτασης της Αμυντικής Συμφωνίας με τις ΗΠΑ ήταν κομβικό σημείο που κορύφωσε την δυσπιστία των Ρώσων για τις ελληνικές προθέσεις, καθώς πλέον η παραχώρηση περαιτέρω στρατιωτικών εγκαταστάσεων στις ΗΠΑ ,στρέφεται και εναντίον της Μόσχας και εντάσσεται στην πολιτική «ανάσχεσης» της ρωσικής επιρροής, που προωθεί η κυβέρνηση Μπάϊντεν.
Το Λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και η χρήση του από τους Αμερικανούς έχει προσανατολισμό προς Βορρά, καθώς μέσω της Αλεξανδρούπολης οι ΗΠΑ παρακάμπτουν την Μαύρη θάλασσα και μεταφέρουν δυνάμεις από και προς τους Συμμάχους της Ανατολικής Ευρώπης, που αποτελούν την πρώτη γραμμή απέναντι στη Ρωσία.
Βεβαίως, η δυσπιστία είναι αμοιβαία και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν ο Ρώσος πρόεδρος έχει αναδειχθεί σε «σωτήρα» του Τ. Ερντογάν σε πολλές περιπτώσεις και κυρίως στην κρίσιμη για την Τουρκία περιοχή της Βόρειας Συρίας. Πάντως, η πώληση των S400 στην Τουρκία εκτός από την σημαντική ενίσχυση της Τουρκίας με ένα ισχυρό αντιπυραυλικό σύστημα, τελικά λειτουργεί υπέρ της Ελλάδος λόγω των αντιδράσεων που προκάλεσε στην Ουάσιγκτον οδηγώντας σε κρίση διαρκείας τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις .. Η κρίση των S400 και η πρόσδεση του Ερντογάν στον Β. Πούτιν ήταν αυτή που τελικά διευκόλυνε και άνοιξε τον δρόμο για την ενίσχυση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και την στρατηγική αναβάθμιση τους.
Σε ότι αφορά πάντως τα θέματα ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή, η ελληνική πλευρά θα έχει την ευκαιρία να εξηγήσει πόσο επικίνδυνη είναι η ανεξέλεγκτη διασπορά της τεχνολογίας των drones όπως γινεται από την Τουρκία. Και αυτό είναι θέμα στο οποίο δεν μπορεί να υπάρξει αντίλογος από τον κ Πουτιν, που μόλις πριν λίγες ημέρες έθεσε στον Τ.Ερντογάν το ζήτημα της χρήσης των τουρκικών drones από την Ουκρανία, ενώ και στον Καύκασο η ενίσχυση του Αζερμπαϊτζάν με τουρκικά drones έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επικράτηση επί της Αρμενίας, δημιουργώντας νέες ισορροπίες σε μια περιοχή που η Ρωσία θεωρεί ζωτικό της χώρο.
Στις διμερείς σχέσεις η ενέργεια αποτελεί και θα συνεχίσει να αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο, καθώς στο ορατό μέλλον δε διαφαίνεται εναλλακτική πηγή ενέργειας που θα μπορούσε να αντικαταστήσει την GAZPROM ως βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Το πολιτικό κλίμα αλλά και οι τελευταίες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές δυσχεραίνουν κατά πολύ τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης για καλύτερες τιμές, που θα ανακούφιζαν σημαντικά την ελληνική οικονομία.
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο τομέας του τουρισμού που παρά τα προβλήματα που υπήρχαν για την αναγνώριση των πιστοποιητικών εμβολιασμού με ρωσικά εμβόλια έχει πολύ μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, ενώ και οι πολιτιστικές σχέσεις έχουν ιδιαίτερο δυναμισμό με την διοργάνωση έτους Ρωσίας και έτους Ελλάδας, αλλά και με τις εκδηλώσεις για την ρωσική συμβολή στην Ελληνική Επανάσταση.
Σε ότι αφορά στα περιφερειακά θέματα, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο η στάση της Ρωσίας είναι προσανατολισμένη στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Στην συνάντηση στο Σότσι θα καταβληθεί η προσπάθεια ώστε να σπάσει ο πάγος που υπάρχει όλο αυτό το διάστημα και να δημιουργηθούν βαλβίδες εκτόνωσης των εντάσεων και της αμοιβαίας καχυποψίας. Δεν είναι καθόλου εύκολο εγχείρημα, αλλά πάντως υπάρχουν οι ευκαιρίες, εάν και εφόσον υπάρχει και η διάθεση..
Με την πιο δύσκολη στιγμή για τις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία, συμπίπτει η επίσκεψη του Κ. Μητσοτάκη στη Ρωσία και την πρώτη συνάντηση του ως πρωθυπουργού με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, καθώς η Ουάσιγκτον αλλά και το ΝΑΤΟ επιδιώκουν την δημιουργία «πανστρατιάς» εναντίον πιθανών βλέψεων της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τους τελευταίους μήνες η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει δώσει έναν έντονο αντιρωσικό αέρα στην πολιτική της και αυτό διαπερνάει όλο το ΝΑΤΟ και επηρεάζει σημαντικά και τις επιλογές της Ε.Ε., η οποία φαίνεται, τουλάχιστον σε επίπεδο κορυφής, να έχει πεισθεί από τις αμερικανικές «αποδείξεις» για ρωσική επιθετική ενέργεια κατά της Ουκρανίας.
Η Δύση ήδη προειδοποιεί με αυστηρότατες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας αλλά και με μέτρα εναντίον προσώπων που θα εμπλακούν σε μια πιθανή επιθετική κίνηση εναντίον του Κιέβου, ενώ η Μόσχα θεωρεί ότι το ΝΑΤΟ είναι αυτό που πυροδοτεί την ένταση με την προσπάθεια επέκτασης του στις Χώρες που βρίσκονται στο μαλακό υπογάστριο της, μεταφέροντας στρατιωτικές δυνάμεις και αυξάνοντας τις στρατιωτικές δυνατότητες των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής. Ένα σκηνικό που σε συνδυασμό με την ένταση και στη Μαύρη Θάλασσα ,φαντάζει περισσότερο Ψυχροπολεμικό..
Για την Ελλάδα και τον Έλληνα πρωθυπουργό η επίσκεψη στο Σότσι είναι μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή, καθώς και η κοινή ευρωπαϊκή θέση δεν αφήνει κανένα περιθώριο διαφοροποίησης από την σκληρή γραμμή για το «ουκρανικό», άλλα και η Ουάσιγκτον φρόντισε να καταστήσει σαφή τη θέση της στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρωθυπουργό ο Αμερικανός υπουργός εξωτερικών Α.Μπλινκεν, την παραμονή της αναχώρησης του κ. Μητσοτάκη για το ταξίδι σε Ισραήλ - Ρωσία.
Οι ελληνορωσικές σχέσεις παραδοσιακά φιλικές, τα τελευταία χρόνια έχουν μπει σε φάση ύπνωσης με ορισμένες σοβαρές εξάρσεις έντασης. Η οικονομική κρίση και ο τρόπος που η Ελλάδα έχασε την αυτονομία επιλογών στην οικονομία, στις επενδύσεις, στο εξαγωγικό εμπόριο έριξαν ακόμη πιο πολύ τη σκιά της στις ελληνορωσικές σχέσεις(τότε που η νεοφώτιστη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έσπευδε στον Πούτιν πιστεύοντας ότι θα της προσέφερε δάνειο μερικών δισεκατομμυρίων ώστε να βαρέσει εκ του ασφαλούς τα ..νταούλια στις αγορές).
Η τεχνητή κρίση του 2018 με αφορμή τη «υπονόμευση» της Συμφωνίας των Πρεσπών από τη Μόσχα την οποία επικαλέστηκε η Αθήνα για την απέλαση των δυο Ρώσων διπλωματών, άνοιξε ακόμη μεγαλύτερο ρήγμα καχυποψίας στις διμερείς σχέσεις.
Η εκκλησιαστική κρίση με την παραχώρηση του Τόμου της Αυτοκεφαλίας στην αντιρωσική Ουκρανική Εκκλησία, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, θεωρήθηκε από το Κρεμλίνο ως κίνηση που υπονόμευε τη ρωσική επιρροή στη χώρα και εξυπηρετούσε τα Νατοϊκά σχέδια για «προσάρτηση» της Ουκρανίας με παράλληλη απομόνωση και περιθωριοποίηση των ρωσοφωνων της χώρας.
Αν και η Ελλάδα δεν έχει την παραμικρή ανάμιξη σε αυτή τη διαδικασία έχει χρεωθεί από το Κρεμλίνο τη στάση του Πατριαρχείου το οποίο λειτούργησε περισσότερο καθ υπόδειξη της Ουάσιγκτον.
Σε ότι αφορά στην Κριμαία η Ελλάδα από θέση Αρχής δεν αναγνωρίζει τη ρωσική κυριαρχία, ενώ από την άλλη διατηρεί το ενδιαφέρον της για τους Έλληνες Ανατολικής Ουκρανίας και της Κριμαίας, που εκ των πραγμάτων έχουν βρεθεί εν μέσω της σύγκρουσης αυτής.
Όμως το μεγάλο αγκάθι που προβάλει στις ελληνορωσικές σχέσεις είναι η επιλογή της κυβέρνησης (η οποία έκτισε πάνω στις επιλογές και της προηγούμενης κυβέρνησης) για πρόσδεση της χώρας στο «αμερικανικό άρμα» και η πλήρης διασύνδεση της Ελλάδας με την Αμερικανική στρατηγική για την Ανατολική Μεσόγειο.
Η υπογραφή της επέκτασης της Αμυντικής Συμφωνίας με τις ΗΠΑ ήταν κομβικό σημείο που κορύφωσε την δυσπιστία των Ρώσων για τις ελληνικές προθέσεις, καθώς πλέον η παραχώρηση περαιτέρω στρατιωτικών εγκαταστάσεων στις ΗΠΑ ,στρέφεται και εναντίον της Μόσχας και εντάσσεται στην πολιτική «ανάσχεσης» της ρωσικής επιρροής, που προωθεί η κυβέρνηση Μπάϊντεν.
Το Λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και η χρήση του από τους Αμερικανούς έχει προσανατολισμό προς Βορρά, καθώς μέσω της Αλεξανδρούπολης οι ΗΠΑ παρακάμπτουν την Μαύρη θάλασσα και μεταφέρουν δυνάμεις από και προς τους Συμμάχους της Ανατολικής Ευρώπης, που αποτελούν την πρώτη γραμμή απέναντι στη Ρωσία.
Βεβαίως, η δυσπιστία είναι αμοιβαία και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν ο Ρώσος πρόεδρος έχει αναδειχθεί σε «σωτήρα» του Τ. Ερντογάν σε πολλές περιπτώσεις και κυρίως στην κρίσιμη για την Τουρκία περιοχή της Βόρειας Συρίας. Πάντως, η πώληση των S400 στην Τουρκία εκτός από την σημαντική ενίσχυση της Τουρκίας με ένα ισχυρό αντιπυραυλικό σύστημα, τελικά λειτουργεί υπέρ της Ελλάδος λόγω των αντιδράσεων που προκάλεσε στην Ουάσιγκτον οδηγώντας σε κρίση διαρκείας τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις .. Η κρίση των S400 και η πρόσδεση του Ερντογάν στον Β. Πούτιν ήταν αυτή που τελικά διευκόλυνε και άνοιξε τον δρόμο για την ενίσχυση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και την στρατηγική αναβάθμιση τους.
Σε ότι αφορά πάντως τα θέματα ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή, η ελληνική πλευρά θα έχει την ευκαιρία να εξηγήσει πόσο επικίνδυνη είναι η ανεξέλεγκτη διασπορά της τεχνολογίας των drones όπως γινεται από την Τουρκία. Και αυτό είναι θέμα στο οποίο δεν μπορεί να υπάρξει αντίλογος από τον κ Πουτιν, που μόλις πριν λίγες ημέρες έθεσε στον Τ.Ερντογάν το ζήτημα της χρήσης των τουρκικών drones από την Ουκρανία, ενώ και στον Καύκασο η ενίσχυση του Αζερμπαϊτζάν με τουρκικά drones έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επικράτηση επί της Αρμενίας, δημιουργώντας νέες ισορροπίες σε μια περιοχή που η Ρωσία θεωρεί ζωτικό της χώρο.
Στις διμερείς σχέσεις η ενέργεια αποτελεί και θα συνεχίσει να αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο, καθώς στο ορατό μέλλον δε διαφαίνεται εναλλακτική πηγή ενέργειας που θα μπορούσε να αντικαταστήσει την GAZPROM ως βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Το πολιτικό κλίμα αλλά και οι τελευταίες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές δυσχεραίνουν κατά πολύ τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης για καλύτερες τιμές, που θα ανακούφιζαν σημαντικά την ελληνική οικονομία.
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο τομέας του τουρισμού που παρά τα προβλήματα που υπήρχαν για την αναγνώριση των πιστοποιητικών εμβολιασμού με ρωσικά εμβόλια έχει πολύ μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, ενώ και οι πολιτιστικές σχέσεις έχουν ιδιαίτερο δυναμισμό με την διοργάνωση έτους Ρωσίας και έτους Ελλάδας, αλλά και με τις εκδηλώσεις για την ρωσική συμβολή στην Ελληνική Επανάσταση.
Σε ότι αφορά στα περιφερειακά θέματα, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο η στάση της Ρωσίας είναι προσανατολισμένη στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Στην συνάντηση στο Σότσι θα καταβληθεί η προσπάθεια ώστε να σπάσει ο πάγος που υπάρχει όλο αυτό το διάστημα και να δημιουργηθούν βαλβίδες εκτόνωσης των εντάσεων και της αμοιβαίας καχυποψίας. Δεν είναι καθόλου εύκολο εγχείρημα, αλλά πάντως υπάρχουν οι ευκαιρίες, εάν και εφόσον υπάρχει και η διάθεση..
Δεν υπάρχουν σχόλια
Παρακαλούμε σχολιασμούς επί της ουσίας.
Τα σχόλια σας δεν περνάν από έλεγχο γιατί πιστεύουμε ότι δεν θα θίγουν κάποιον προσωπικά με βρισιές και συκοφαντίες.
Τέτοιου είδους σχόλια δεν περνάν από έλεγχο, αλλά θα διαγράφονται μετά την δημοσίευση.
Παρακαλούμε να γράφετε σε πεζά και όχι κεφαλαία
-------------------------------------------------------------------------
Οι απόψεις του ιστολογίου δεν είναι απαραίτητο να συμπίπτουν με τα περιεχόμενα στου άρθρου.
Ο ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΣ ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα - αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω, φόρμας επικοινωνίας.
Ευχαριστούμε