Η σύγκρουση των δύο κόσμων

Η ιστορική και εξαιρετικής πληρότητας και ποιότητας ομιλία Πρωθυπουργού στο Αμερικανικό Κογκρέσο μούδιασε κομματικούς αντιπάλους. Άλλοι μίλησαν με αμετροέπεια για μια ομιλία που κατέθεσε το σύνολο των εθνικών θέσεων συνδυασμένες με τις νέες διεθνείς προκλήσεις από ολοκληρωτικές και αλυτρωτικές δυνάμεις. Άλλοι έκαναν ότι δεν κατάλαβαν τι έγινε την ίδια στιγμή που η ομιλία αυτή είχε τεράστιο διεθνή αντίκτυπο και έκανε τις τουρκικές εφημερίδες και τους Τούρκους αξιωματούχους να παραληρούν και άλλοι κατέφυγαν σε μια μεμψιμοιρία μη τυχόν και χαρακτηριστούν « Μητσοτακικοί».

Η ΑΥΓΗ κυκλοφόρησε με το πρωτοσέλιδο «Σιωπηλός πελάτης», η ΕΦ.ΣΥΝ με τίτλο «Φιλία με επιδότηση 3,5 δις, ευρώ», ενώ ο Π. Σκουρλέτης εξέφρασε την …αγωνία του, τη θλίψη και την απογοήτευσή του γιατί ο Πρωθυπουργός «δεν βρήκε το σθένος να αναφερθεί στην Τουρκία» λες και δεν άκουσε την ομιλία ή δεν κατάλαβε τα μηνύματα που κατάλαβε ο κάθε διαθέτων στοιχειώδη λογική διεθνώς. Είχε προηγηθεί η εκτίμηση του Γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ από το πρωί πριν την ομιλία εκτιμώντας ότι το ταξίδι του Πρωθυπουργού έχει στεφθεί από αποτυχία, ενώ καλά - καλά δεν είχε ξεκινήσει ακόμα.

Για άλλη μια φορά φάνηκαν δύο αντίθετοι κόσμοι, οι «δύο Ελλάδες». Για άλλη μια φορά φάνηκε από τη μία, μια κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία που χαρακτηρίζεται από ανοιχτό πνεύμα, στοιχειώδη λογική και φιλοδοξία για μια Ελλάδα που θα πρωταγωνιστεί στον σύγχρονο κόσμο, που θα προχωράει μπροστά, θα αναπτύσσεται, θα ξεπερνάει ιστορικές καθυστερήσεις.

Από την άλλη μια Ελλάδα της μεμψιμοιρίας, της έλλειψης λογικής, του λαϊκισμού μέχρι σημεία παροξυσμού, μηδενισμού των πάντων, της αντίδρασης σε κάθε βήμα, με το βλέμμα στο παρελθόν. Αυτή είναι η σύγκρουση που χρόνια γίνεται και πέραν ενός διαστήματος που κυριάρχησαν ο λαϊκισμός, οι υποσχέσεις για τα πάντα, τα ψέματα και τα fake news, φαίνεται έστω και μέσα από δυσκολίες ότι η Ελλάδα προχωράει, αφήνει πίσω παθογένειες του παρελθόντος.

Oι έρευνες κοινής γνώμης αναδεικνύουν αυτές τις «δύο Ελλάδες». Αναδεικνύουν όλο και πιο καθαρά, ότι στη σημερινή περίπλοκη εποχή που χαρακτηρίζεται από κρίσεις κάθε είδους και συνεχείς προκλήσεις που απαιτούν απαντήσεις, λύσεις δημιουργούνται νέες διαχωριστικές γραμμές. Την ίδια στιγμή οι παλιές διαχωριστικές γραμμές διατηρούν την ισχύ τους, μετασχηματιζόμενες και διαδραματίζοντας πολύ μικρότερο ρόλο απ ότι στο παρελθόν.

Η διαχωριστική γραμμή αριστερά - δεξιά χάνει καθημερινά έδαφος και προβάλλουν πια νέες διαφορές όπως σωστό - λάθος, αποτελεσματικό - αναποτελεσματικό, λογική - λαϊκισμός, δημοκρατία - fake news, πρόοδος - συντήρηση, θέληση για αλλαγές - προσήλωση σε σχήματα του παρελθόντος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρόσφατη δημοσκόπηση της OPINION POLL στην ερώτηση για τον ιδεολογικό αυτοκαθορισμό, το 20% απαντούσε ότι δεν εκφράζεται από τις κατηγορίες αριστερά - δεξιά κ.λ.π με το ποσοστό αυτό να φτάνει στο 30% στους νέους μέχρι 30 ετών. Την ίδια ώρα το 20% αυτοπροσδιορίζεται στον χώρο του Κέντρου. Τι σημαίνει αυτό; Ότι όλοι οι άλλοι χώροι συμπιέζονται όλο και πιο πολύ.

Στην πράξη υπάρχει μία αναζήτηση της κοινωνίας προς την πρόοδο και στην πράξη βλέπουμε στα ποιοτικά ευρήματα της ίδιας αλλά και προηγουμένων ερευνών να δημιουργούνται νέα πολιτικά αθροίσματα στα οποία συστοιχίζονται πολίτες διαφορετικών κομμάτων. Σημαντικό τμήμα της κοινωνίας δεν περιμένει «να πάρει γραμμή» από οποιαδήποτε ηγεσία, ούτε συγκινείται ιδιαίτερα από μια επίπλαστη αντιπαράθεση χωρίς λογική και βάσιμα επιχειρήματα που χαρακτηρίζουν τον κομματικό ανταγωνισμό. Είναι πολύ αποκαλυπτικά τα ποιοτικά στοιχεία της έρευνας.

Ας πάρουμε τρεις κρίσιμους τομείς και ας δούμε πως εμφανίζονται δύο αντίθετοι κόσμοι και πως συμπεριφέρονται τα κομματικά ακροατήρια. Στο ερώτημα αν η στάση που έχει τηρήσει η χώρα απέναντι στην εισβολή της Ρωσίας την Ουκρανία εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα φαίνεται τη θετική στάση να κρατούν βασικά το 69,1% της Ν.Δ και το 62,8% του ΚΙΝΑΛ, όταν θετικά απάντησαν μόλις το 22,2% του ΣΥΡΙΖΑ, το 17,4% και το 6,7% του ΜΕΡΑ 25!

Η απόσταση είναι εντυπωσιακή, όπως και ότι πάνω από το 50% της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ βλέπουν θετικά τον διεθνή ρόλο των Η.Π.Α στη νέα εποχή, όταν στο ΣΥΡΙΖΑ, το Κ.Κ.Ε και το ΜΕΡΑ 25 τα ποσοστά γίνονται 14,7%, 8,8% ΚΑΙ 6.9% αντίστοιχα. Βλέπουμε ουσιαστικά δύο διαφορετικούς χώρους τους οποίους τους χωρίζει χάος. Γι' αυτό άλλωστε και το 80,4% και το 74,4% του ΚΙΝΑΛ θεωρούν σημαντικό γεγονός την επίσκεψη του Πρωθυπουργού να μιλήσει στο Αμερικανικό Κογκρέσο, όταν τα ποσοστά αυτά γίνονται 37,9% στο ΣΥΡΙΖΑ, το 18,8% στο ΚΚΕ και το 29% του ΜΕΡΑ 25.

Το ιδεολογικό και πολιτικό χάος αυτών των αντίθετων κόσμων δεν φαίνεται όμως μόνο στα διεθνή, τις στρατηγικές συμμαχίες της χώρας. Αναδεικνύεται σ΄ όλους τους κρίσιμους τομείς. Ας πάρουμε τα μέτρα που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός για την αντιμετώπιση της εκτίναξης των λογαριασμών ενέργειας. Γίνονται αποδεκτά από το 68,9% και το 57,2% του ΚΙΝΑΛ, όταν στο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜΕΡΑ 25 τα ποσοστά μειώνονται δραματικά στα επίπεδα του 22,1%, 11,1% και 23,4% αντίστοιχα. Για την ανάγκη εγκατάστασης επίσης της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας υπέρ τάσσεται το 92,8% της Ν.Δ και το 82,3% του ΚΙΝΑΛ με τα ποσοστά αυτά να γίνονται 44,8% στο ΣΥΡΙΖΑ, 13,6% στο ΚΚΕ και 44,5% στο ΜΕΡΑ 25. Θα μπορούσαν να αναφερθούν άπειρα παραδείγματα από τις έρευνες των τελευταίων ετών για θέματα όπως αξιολόγηση εκπαιδευτικών, κατάργηση του Πανεπιστημιακού Ασύλου, «αλλαγές Χατζηδάκη» στα εργασιακά μέχρι και την πανδημία και την ανάγκη εμβολιασμού.

Τι δείχνουν αυτά τα στοιχεία; Ότι μπορεί ηγεσίες να επιδιώκουν την πόλωση για να συσπειρώσουν βασικά τους πιο σκληρούς πυρήνες τους, αλλά μια τέτοια τακτική δεν αγγίζει πλειοψηφικά κοινωνικά ρεύματα στα οποία συναντώνται δυνάμεις διαφορετικής κομματικής προέλευσης (κυρίως της Ν.Δ και του ΚΙΝΑΛ). Έτσι, το κάθε κόμμα κάνει ενόψει εκλογών την προσπάθειά του, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει γενικά για «προοδευτική συμμαχία» χωρίς περιεχόμενο με λόγο και αντιπολιτευτική τακτική που θυμίζει την περίοδο 2011-2015, το ΚΙΝΑΛ να προσπαθεί να αποσαφηνίσει τη φυσιογνωμία του, αλλά η κοινωνία δεν περιμένει.

Τα στοιχεία δείχνουν ορατά ότι την ώρα της κρίσιμης πολιτικής επιλογής, η κοινωνία που έχει τις δικές της αξίες και τα δικά της αντανακλαστικά θα κρίνει ποιοι την εκφράζουν είτε σε μια πιθανή κυβερνητική συνεργασία είτε στην ενίσχυση μιας καθαρής αυτοδυναμίας. Οι ηγεσίες, δε, που θα δείξουν μυωπική διάθεση απέναντι στις προθέσεις αυτές, θα το πληρώσουν λίγο ή πολύ, σίγουρα όμως θα το πληρώσουν. Άλλο το παιχνίδι των εσωκομματικών συσχετισμών και άλλο η διακυβέρνηση μιας χώρας.

Ζαχαρίας Ζούπης