Οι προτεραιότητες Ερντογάν, η εικόνα στο Αιγαίο και ο Χάρτης Μπαχτσελί

Νίκος Μελέτης

Τα ανοικτά μέτωπα του Ερντογάν, έχουν συμβάλει στη δημιουργία εικόνα αποφυγής σοβαρών προκλήσεων επί του πεδίου, τις τελευταίες εβδομάδες την οποία ήρθε να ταράξει ο χάρτης που φιλοτέχνησαν οπαδοί των Γκρίζων Λύκων και αφιέρωσαν στον αρχηγό τους Ν. Μπαχτσελί.

Λίγο πριν αλλά κυρίως μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Μαδρίτης, η Τουρκία έχει αποφύγει σοβαρές προκλήσεις επί του πεδίου, με την εξαίρεση τις «καθιερωμένες» παραβιάσεις του Ελληνικού Εναερίου Χώρου, καθώς εκτιμάται ότι ο κ. Ερντογάν έστω και εν μέρει έχει αντιληφθεί το μήνυμα του Προέδρου Μπάιντεν για «σταθερότητα στο Αιγαίο» η οποία εκτός των άλλων αποτελεί και ένα επιχείρημα για τους υποστηρικτές της Τουρκίας στο Κογκρέσο ώστε να ανατρέψουν το εντελώς αρνητικό κλίμα για τα F16.

Όμως η εικόνα που διαμορφώνεται είναι ότι η Τουρκία δίνει προτεραιότητα στα παράλληλα μεγάλα παιγνίδια που έχει ανοίξει, ώστε να τα βάλει σε μια σειρά.

Το Ουκρανικό και η δύσκολη ισορροπία της μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, το Ιράν, η προετοιμαζόμενη εισβολή στη Βόρεια Συρία, η διαδικασία εξομάλυνσης με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, είναι ζητήματα τα οποία βρίσκονται σε εκκρεμότητα και απορροφούν όλο το δυναμικό της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ισχύος.

Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι ο κ.Ερντογαν έγινε «αρνάκι» στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και αυτό θα το διαπιστώσουμε πιθανότατα σύντομα, τόσο κατά την αναμενόμενη επίσκεψη του στην Κατεχόμενη Κύπρο για την επέτειο του Αττίλα όσο και αργότερα με την έξοδο του νέου τουρκικού πλωτού γεωτρύπανου Addulahamid Han.

Η αγωνία της Τουρκίας αυτή τη στιγμή είναι η επιτυχής κατάληξη της διαμεσολάβησης του Τ.Ερντογάν μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι για τη Συμφωνία ασφαλών διαδρόμων για την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών, ένα θέμα που αφορά την παγκόσμια κοινότητα, καθώς όσο περνά ο καιρός το ενδεχόμενο μιας οξύτατης επισιτιστικής κρίσης γίνεται όλο και πιο ορατό. Μια τέτοια συμφωνία θα επιτρέψει στην Τουρκία να ενισχύσει τον ρόλο της διεθνώς και κυρίως να ξεπλύνει και να νομιμοποιήσει τη σχέση Ερντογάν-Πούτιν. Έτσι η Τουρκία εξασφαλίζοντας μέσω των Στενών τη μεταφορά των ουκρανικών σιτηρών, θα κατοχυρώσει τον ειδικό ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή και θα εξασφαλίσει αυτό που επιδιώκει : γενική αυτονομία κινήσεων, στο πλαίσιο του Στρατοπέδου της Δύσης, ανεξαρτήτως δεσμεύσεων και υποχρεώσεων που αναλαμβάνουν συλλογικά οι σύμμαχοι και εταίροι.

Με το Ιράν στο οποίο σύμφωνα με τα όσα έχουν ανακοινωθεί εδώ και ημέρες, σπεύδει ο κ.Ερντογάν στις 19 Ιουλίου, θα επιχειρηθεί η επίτευξη κατανόησης και κυρίως ο κ. Ερντογάν θα επιχειρήσει να εξασφαλίσει την ανοχή της Τεχεράνης για τη νέα εισβολή στη Βόρεια Συρία στην οποία το Ιράν αντιτίθεται σφόδρα καθώς θεωρεί εκτός των άλλων ότι τελικά περιορίζει τη δική του επιρροή και παρουσία στη χώρα αυτή. Όμως η επίσκεψη Ερντογάν στην Τεχεράνη συμπίπτει με την ιστορικών διαστάσεων περιοδεία του Τ.Μπάϊντεν στο Ισραήλ στη Δυτική Όχθη και στη Σ. Αραβία, όπου πέραν της προσπάθειας να πειστεί το Ριάντ για αύξηση της παραγωγής αργού (που αποτελεί ίσως τη μοναδική επιλογή για να τιθασευτούν οι τιμές του πετρελαίου), ουσιαστικά θα γίνει ένα πρώτο σημαντικό βήμα για τη δημιουργία ενός συλλογικού πλαισίου ασφαλείας στην περιοχή με τη συμμετοχή του Ισραήλ των χωρών του Κόλπου, της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και του Ιράκ.

Αυτό το πλαίσιο ασφαλείας που δεν θα αποτελεί φυσικά μικρό ΝΑΤΟ όπως έσπευσαν να το χαρακτηρίσουν ορισμένοι Άραβες αναλυτές, έχει στόχο την προσφορά εγγυήσεων ασφαλείας στις Αραβικές χώρες, δέσμευση των ΗΠΑ για συνέχιση εμπλοκής τους στην περιοχή και αποκτά σαφώς αντιιρανικό χαρακτήρα. Έτσι την ώρα που θα συμβαίνουν αυτά στην περιοχή ο κ.Ερτνογάν που βλέπει την Τουρκία να μην συμπεριλαμβάνεται σε αυτό το πλαίσιο που αφορά την ευρύτερη περιοχή της, θα συνομιλεί με την Ιρανική ηγεσία…

Καθώς η Τουρκία έχει αυτά τα ανοικτά μέτωπα αντιλαμβάνεται επίσης ότι οποιαδήποτε ακραία πρόκληση εναντίον της Ελλάδας την περίοδο αυτή θα έχει πιθανότατα επιπτώσεις και στη «λεπτή» επιχείρηση πλήρους εξομάλυνσης των σχέσεων της με το Ισραήλ. Διότι και στο εσωτερικό του Ισραήλ ακούγονται διαρκώς φωνές (όπως αυτή και του πρώην πρωθυπουργού Ολμερτ) ότι «δεν θα γίνει ανεκτή» μια τουρκική επιθετική ενέργεια της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας. Και πάντως μια στρατιωτική ένταση που θα επιβεβαιώνει τον ηγεμονικό ρόλο που διεκδικεί η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, μάλλον θα μεγαλώσει την καχυποψία στο ισραηλινό «βαθύ κράτος» και θα φέρει σε πολύ δύσκολη θέση και μάλιστα προεκλογικά την κυβέρνηση Γ.Λαπιντ η οποία εκ των πραγμάτων θα πρέπει να πάρει θέση σε μια τέτοια αντιπαράθεση.

Βεβαίως, η εικόνα αυτή δεν πρέπει να οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα όπως έγινε πριν ενάμιση χρόνο, που θεωρήθηκε ότι η «αποκλιμάκωση» στην οποία προχώρησε ως κίνηση τακτικής ο Τ.Ερντογαν είχε μόνιμο χαρακτήρα.

Αν και οι «πληροφορίες» που υπήρξαν περί ανακοίνωσης προσάρτησης των Κατεχομένων κατά την επίσκεψη του εκεί στις 20 Ιουλίου, είναι μάλλον υπερβολικές (η προσάρτηση όσο κι αν θα ήταν επίδειξη ισχύος χρήσιμη ενοψει προεκλογικής περιόδου, θα έχει σοβαρότατο πολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό κόστος),η παρουσία του κ. Ερντογαν στην Κατεχόμενη Κύπρο θα είναι μια ακόμη ευκαιρία για προβολή της σκληρής αδιέξοδης γραμμής στη «λύση των δυο κρατών» και συνέχισης των μονομερών κινήσεων στα Βαρώσια.Και συγχρόνως θα δώσει την ευκαιρία για να δώσει ο ίδιος ο Ερντογάν το σύνθημα για την εκκίνηση του Addulahamid Han λίγες ημέρες αργότερα για γεωτρήσεις στα νερά της Μεσογείου.

Και σαν πρόγευση βεβαίως του τι κλίμα επιχειρείται να δημιουργηθεί στο εσωτερικό της Τουρκίας και στο κλίμα εθνικιστικής και ανθελληνικής πλειοδοσίας μεταξύ κυβερνητικών εταίρων και αντιπολίτευσης είδαμε τον Χάρτη των Γκρίζων Λύκων που παραδόθηκε στον Ν.Μπαχτσελί, που συμπεριλάμβανε και την Κρήτη όχι απλώς σε «γκρίζες ζώνες» αλλά στα δήθεν «παράνομα Κατεχόμενα από την Ελλάδα νησιά»... Ο χάρτης αυτός φυσικά δεν έχει καμιά αξία αλλά ορθά προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας και του ίδιου του πρωθυπουργού Κ.Μητσοτάκη, πρωτίστως για να καταδειχθεί ο παραλογισμός των τουρκικών διεκδικήσεων, αλλά και για να αποκρουσθεί εν τη γενέσει της μια τέτοια έστω και παράλογη συζήτηση στο εσωτερικό της Τουρκίας. Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι και η «Γαλάζια Πατρίδα» προέκυψε ως επίσημη πολιτική το 2019, από τις «τρελές» θεωρίες και χάρτες που είχαν διατυπώσει και προβάλει δυο εθνικιστές ανώτεροι αξιωματικοί του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού ήδη από το 2012.

https://www.liberal.gr/