Δημοψήφισμα: Oι ηττημένοι που νίκησαν

Σάκης Μουμτζής

Εκεί στην Κουμμουνδούρου υπάρχει ένα «τείχος των δακρύων» όπου πάνε τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και ολοφύρονται κάθε 5η Ιουλίου. Γιατί; Κανονικά δε θα έπρεπε να γιορτάζουν για τη μεγάλη νίκη του λαού; Με ένα θηριώδες 61,3% το ΟΧΙ που υποστήριξαν, θριάμβευσε στο δημοψήφισμα. Μάλιστα συνοδεύτηκε από τους γνωστούς χορούς στην Πλατεία Συντάγματος.

Σε εκείνο το δημοψήφισμα αποτυπώθηκε το κλίμα της εθνικής παράκρουσης που κυριαρχούσε σε όλη την Επικράτεια, επί τέσσερα χρόνια. Με το 61,3 συγκροτήθηκε ένα εν δυνάμει νέο μπλοκ εξουσίας. Ήταν αποκλειστικά στο χέρι της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ αν αυτό το ποσοστό θα το μετέτρεπε σε ένα όπλο απόλυτης πολιτικής κυριαρχίας.

Τελικά δείλιασε, γιατί ο Α. Τσίπρας αντιλήφθηκε την τελευταία στιγμή πως αν υπέκυπτε στον πειρασμό να ακολουθήσει το μήνυμα του 61,3% θα βάδιζε σε έναν δρόμο που δεν ήξερε πού θα τον βγάλει. Φαίνεται ότι συνειδητοποίησε πως οι νέες οικονομικές συνθήκες που θα έφερνε το ΟΧΙ θα οδηγούσαν και σε ένα άλλο μοντέλο πολιτικής εξουσίας. Αυταρχικό, με χαρακτηριστικά καθεστώτος έκτακτης ανάγκης. Φοβήθηκε και καλώς έπραξε.

Το τι είχε στο μυαλό του ο Α. Τσίπρας όταν προκήρυξε το δημοψήφισμα ουδένα ενδιαφέρει πλέον. Βρίσκω αβάσιμη την επίσημη εκδοχή πως δεν μπορούσε ο ίδιος να αναλάβει το βάρος της απάντησης στο «τελεσίγραφο» των εταίρων μας και το μετέθεσε στους πολίτες. Αν ήταν αυτός ο λόγος θα «έτριβε το 61,3%» στα μούτρα τους και δε θα υπαναχωρούσε. Επίσης βρίσκω α-νόητη τη συνωμοσιολογική εκδοχή Βαρουφάκη, πως έκανε το δημοψήφισμα ελπίζοντας να το χάσει. Όπως θα θυμούμαστε, μέσα σε εφτά ημέρες, ο Α. Τσίπρας με τρία διαγγέλματα στήριξε το ΟΧΙ. Δεν έδινε την εικόνα πολιτικού που θα ήθελε να μειοψηφίσει η πρότασή του.

Η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως περίμενε, μετά από ένα θριαμβευτικό ΟΧΙ, οι αγορές να καταρρεύσουν και οι εταίροι μας να σπεύσουν ικέτες στα πόδια του, ικανοποιώντας το αίτημα του «λεφτά χωρίς όρους». Έχοντας μαύρα μεσάνυχτα για το πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, πίστεψε πως μια χώρα με συμμετοχή στο ΑΕΠ της ευρωζώνης μόλις στο 2,5% θα μπορούσε να κλονίσει ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Και επί πλέον δεν είχε αντιληφθεί πως το αντικείμενο του εκβιασμού του ήταν ο πολυπόθητος στόχος των οικονομικά «ενάρετων» χωρών του Βορρά. Να αποβάλουν την Ελλάδα - έστω προσωρινά - από την ευρωζώνη.

Τελικά ποιο ήταν το τέλος αυτού του έργου; Μια kolotumba του Α. Τσίπρα - ελπίζω να έχει κατοχυρώσει τα πνευματικά δικαιώματα για τη χρήση και εφαρμογή αυτής της λέξης - και μια καθαρή δεύτερη εκλογική του νίκη τον Σεπτέμβριο του 2015. Με μια διαφορά. Όλα αυτά έγιναν επάνω στην ατζέντα των ηττημένων του δημοψηφίσματος που είδαν τις θέσεις τους να δικαιώνονται πανηγυρικά. Έτσι αυτοί ήταν ουσιαστικά οι νικητές μιας οδυνηρής πορείας που ξεκίνησε από τις αρχές του 2011 και κατέληξε στον θρίαμβο των εκλογών του 2019.