O Mπόρις φέυγει, η Λιζ Τρας έρχεται: Ανακοινώνεται ο νέος ηγέτης των Τόρις και πρωθυπουργός της Βρετανίας

H Liz Truss φθάνει στο BBC την Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου. EPA, NEIL HALL

Η Λιζ Τρας αναμένεται να οριστεί σήμερα νέα ηγέτις του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος και επόμενη πρωθυπουργός της Βρετανίας τη Δευτέρα, έτοιμη να αναλάβει την εξουσία σε μια περίοδο που η χώρα αντιμετωπίζει κρίση κόστους ζωής, οικονομικές αναταράξεις και ύφεση.

Μετά από εβδομάδες ενός συχνά διχαστικού αγώνα για την ηγεσία του κόμματος που έφερε αντιμέτωπους τον Τρας με τον Ρίσι Σουνάκ, πρώην υπουργό Οικονομικών, η ανακοίνωση της Δευτέρας στις 11:30 GMT θα εκκινήσει τη διαδικασία παράδοσης της εξουσίας από τον Μπόρις Τζόνσον.

Την Τρίτη, ο νικητής θα ταξιδέψει στη Σκωτία για να συναντήσει τη βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία θα ζητήσει από την/τον νέο ηγέτη να σχηματίσει κυβέρνηση.

Προηγούμενη για μεγάλο χρονικό διάστημα στην κούρσα για την αντικατάσταση του Τζόνσον, η Τρας , εάν διοριστεί, θα γίνει η τέταρτη πρωθυπουργός των Συντηρητικών από τις εκλογές του 2015.

Η υπουργός Εξωτερικών υπό τον Μπόρις Τζόνσον, Τρας , 47 ετών, υποσχέθηκε να δράσει γρήγορα για να αντιμετωπίσει την κρίση κόστους ζωής στη Βρετανία, λέγοντας ότι εντός μιας εβδομάδας θα καταστρώσει ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων λογαριασμών ενέργειας και τη διασφάλιση των μελλοντικών προμηθειών καυσίμων.

Μιλώντας σε τηλεοπτική συνέντευξη την Κυριακή, αρνήθηκε να δώσει λεπτομέρειες για τα μέτρα που λέει ότι θα καθησυχάσουν εκατομμύρια ανθρώπους που φοβούνται ότι δεν θα μπορέσουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς των καυσίμων τους καθώς πλησιάζει ο χειμώνας.

Αρκετοί πάντως είναι αυτοί που έχουν ζητήσει πρόωρες εκλογές – κάτι που η Τρας είπε όμως ότι απορρίπτει.

Ο βετεράνος συντηρητικός νομοθέτης Ντέιβιντ Ντέιβις περιγράφοντας τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Τρας ως πρωθυπουργός είπε ότι είναι «πιθανώς η δεύτερη πιο δύσκολη σύντομη θητεία των μεταπολεμικών πρωθυπουργών» μετά από εκείνη της Μάργκαρετ Θάτσερ το 1979.

Ποια είναι η Λιζ Τρας; Μια πολιτικός με μακρά πορεία και… χαμαιλεοντικές τάσεις, που ξεκίνησε από τα κεντροαριστερά του πολιτικού φάσματος (ως πρόεδρος της νεολαίας των Liberal Democrats στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και «εχθρός» της μοναρχίας) προτού μετακινηθεί στα δεξιά, και από το φιλοευρωπαϊκό στρατόπεδο του Remain (πριν από το δημοψήφισμα του 2016) προτού μετακινηθεί στην ευρωσκεπτικιστική αντίπερα όχθη του Leave (μετά το δημοψήφισμα).

Πολιτικός που σιχαίνεται να χάνει

Στα μάτια των επικριτών της, η Τρας είναι υπερβολικά φιλόδοξη, υπέρ το δέον χαμαιλεοντική, ισχυρογνώμων, οπορτουνίστρια και ενίοτε προκλητική, ενώ ακόμη και δικοί της άνθρωποι (ο αδελφός της, για παράδειγμα) μιλούν για μια γυναίκα που σιχαίνεται να χάνει… ακόμη και στη Monopoly.

Στα μάτια της πλειονότητας των Βρετανών ψηφοφόρων από την άλλη πλευρά ωστόσο, η Τρας παραμένει μια «άγνωστη».

«Έχει περάσει από έξι υπουργικές θέσεις υπό τρεις διαφορετικούς πρωθυπουργούς… Ωστόσο, πολλοί Βρετανοί δεν την γνωρίζουν…», γράφουν οι ανταποκριτές της Washington Post, σκιαγραφώντας μια πραγματικότητα που αναμένεται βέβαια εκ των πραγμάτων να αλλάξει ξεκινώντας από τις 5 Σεπτεμβρίου και έπειτα, με την Τρας πια στην πρωθυπουργία ως «νέα Θάτσερ».

Η Τρας αναλαμβάνει εκτός δραματικού απροόπτου τα ηνία του Ηνωμένου Βασιλείου σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία, έχοντας απέναντί της τους… πάντες.

Η Μόσχα την περιμένει στη γωνία, ούσα «διαχρονική εχθρός» των Βρετανών, με αιχμή το Ουκρανικό. Υπενθυμίζεται εκείνη η επεισοδιακή συνάντηση που είχε η Τρας ως υπουργός Εξωτερικών με τον Ρώσο ομόλογό της, Σεργκέι Λαβρόφ, στη Μόσχα τον περασμένο Φεβρουάριο, πριν από τη ρωσική εισβολή, μια συνάντηση με φόντο την οποία η ρωσική πλευρά είχε κατηγορήσει τότε τη Βρετανίδα ΥΠΕΞ πως δεν γνωρίζει καν εάν κάποιες περιοχές (Rostov, Voronezh) βρίσκονται στη Ρωσία ή στην Ουκρανία.

Ωστόσο και η Δύση από την άλλη πλευρά, δεν φαίνεται να περιμένει την πρωθυπουργοποίηση της Τρας με ανοιχτές αγκάλες. Κάθε άλλο.

Αμερικανικές πηγές στέλνουν ήδη προειδοποιητικά μηνύματα, μέσω διαρροών και δημοσιευμάτων (Financial Times, New York Times), καλώντας την 47χρονη να αλλάξει ύφος και τακτική.

Η Τρας παρουσιάζεται, σε αυτό το πλαίσιο, να «έχει προηγούμενα» (όχι μόνο με τον Λαβρόφ αλλά) και με τον Άντονι Μπλίνκεν. Η συνάντηση που εκείνη είχε με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ τον Σεπτέμβριο του 2021 στη Νέα Υόρκη φαίνεται πως προκάλεσε αλγεινές εντυπώσεις στους Αμερικανούς που τώρα διερωτώνται εάν η Βρετανίδα «θα φέρει μαζί της τον στόμφο και το πομπώδες της ύφος στη Ντάουνινγκ Στριτ».

Αλλά και πίσω στην Ευρώπη, παρά τα όσα προηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια (πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία), τα σύννεφα του Brexit όχι μόνο παραμένουν αλλά και πυκνώνουν στην σκιά δημοσιευμάτων (the Guardian, FT) που θέλουν την επερχόμενη Βρετανίδα πρωθυπουργό να ενεργοποιεί το Άρθρο 16 του Πρωτοκόλλου για τις Ιρλανδία – Βόρεια Ιρλανδία, επιχειρώντας έτσι να παρακάμψει όσα είχαν συμφωνηθεί με τους Ευρωπαίους.

«Εάν οι Γάλλοι και οι Βρετανοί δεν είναι σε θέση να πουν αν είναι φίλοι ή εχθροί, τότε θα έχουμε πρόβλημα», σχολίασε από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν με το βλέμμα στραμμένο στις αμφιβολίες που είχε εκφράσει η Τρας όχι κάποια στιγμή στο μακρινό παρελθόν αλλά πριν από μόλις λίγες εβδομάδες αναφορικά με τον εάν η Γαλλία είναι τελικώς «φίλος» του Ηνωμένου Βασιλείου ή «εχθρός».

Με πληροφορίες από Reuters, Καθημερινή