«Απογευματινή» της Κωνσταντινούπολης: μία ομογενειακή εφημερίδα με ιστορία 85 χρόνων

Ο σημερινός εκδότης της «Απογευματινής», ο Κωνσταντινοπολίτης Μιχάλης Βασιλειάδης, φροντίζει ώστε η εφημερίδα να φτάνει όχι μόνο στους 600 και πλέον ομογενείς συνδρομητές στην Τουρκία, αλλά και σε χιλιάδες αποδέκτες, μέσω του διαδικτύου, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. «Η εφημερίδα μας, μαζί με την Τζουμχουριέτ, θεωρείται η παλιότερη στην Τουρκία»

"Ογδόντα πέντε χρόνια για την Πόλη, τον Πολίτη και τον Πολιτισμό", είναι το σλόγκαν της καθημερινής εφημερίδας "Απογευματινή", της Κωνσταντινούπολης, που τα τελευταία χρόνια έχει ξεφύγει από τον παραδοσιακό τρόπο έκδοσης. Μέσα από τις σελίδες της αποτυπώνεται η ιστορία του ελληνισμού της Πόλης, από το 1925 μέχρι σήμερα. Ενός ελληνισμού, που αντέχει και διεκδικεί τη δική του ξεχωριστή θέση στο πολυεθνικό μωσαϊκό της χώρας των 72 εκατομμυρίων κατοίκων. Αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, ο σημερινός εκδότης της «Απογευματινής», ο Κωνσταντινοπολίτης Μιχάλης Βασιλειάδης, φροντίζει ώστε η εφημερίδα να φτάνει όχι μόνο στους 600 και πλέον ομογενείς συνδρομητές στην Τουρκία, αλλά και σε χιλιάδες αποδέκτες, μέσω του διαδικτύου, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. «Η εφημερίδα μας, μαζί με την Τζουμχουριέτ, θεωρείται η παλιότερη στην Τουρκία», τονίζει σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, από την Κωνσταντινούπολη, ο κ. Βασιλειάδης και προσθέτει: «Δύο αδέλφια, ο Αντώνης και ο Κωνσταντίνος Βασιλειάδη, Έλληνες φαρμακοποιοί της Πόλης, εκδίδουν για πρώτη φορά, στις 14 Ιουλίου του 1925, την ημερήσια ελληνική εφημερίδα «Απογευματινή». Για την ιστορία, ο κ. Βασιλειάδης μας αναφέρει ότι ο εξάδελφος του πατέρα του, Αντώνης Βασιλειάδης, που λόγω των πολιτικών συγκυριών είχε απολέσει την άδεια λειτουργίας του φαρμακείου, κατάφερε να πάρει την άδεια για την εφημερίδα μέσω Τούρκων συμμαθητών που είχε στην Άγκυρα. Μέχρι το 1927, επικεφαλής της εφημερίδας ήταν ένας από τους καλύτερους δημοσιογράφους της εποχής, ο Έλληνας Καβαλιέρο Μαρκουίζο, ακούραστος μαχητής της πένας, που απελάθηκε τελικά από την Τουρκία το 1956 και πέθανε πάμφτωχος στην Αθήνα. «Από 80 φύλλα, που είχε στην αρχή της κυκλοφορίας της, η εφημερίδα έφτασε πολύ σύντομα να πουλάει 30.000 φύλλα, αριθμός ρεκόρ για τα δεδομένα της εποχής», σημειώνει ο κ. Βασιλειάδης. Το 1927 τον αντικατέστησε ο Γρηγόρης Γιαβερίδης, ο οποίος «ήξερε καλά την τέχνη της αυτολογοκρισίας και έτσι κατάφερε να περάσει το πλοίο από τις συμπληγάδες και να διατηρήσει την πλεύση του επί πολλών δεκαετιών», όπως μας αναφέρει ο κ. Βασιλειάδης. Όλα αυτά τα χρόνια, η «Απογευματινή» πέρασε από πολλά κύματα, δεν έκλεισε όμως ποτέ, παρά μόνο από τις 6 έως τις 21 Σεπτεμβρίου του 1955, λόγω των γεγονότων. Το τυπογραφείο σώθηκε, χωρίς ζημιές, λόγω του ότι βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το προξενείο της τότε Σοβιετικής Ένωσης. «Όσοι είχαν στα χέρια τους την εφημερίδα, την αγάπησαν και φρόντιζαν με τον τρόπο τους να βγαίνει ανελλιπώς», σημειώνει ο 69χρονος κ. Βασιλειάδης. «Αρκεί να αναφέρουμε- λέει- ότι ο γιατρός Γιώργος Αντόσογλου, γαμπρός του Γιαβερίδη, επιμελούνταν την εφημερίδα επί δέκα χρόνια, από το σπίτι του, όπου έμεινε κλινήρης». Το 1960, απόφοιτος της Ανωτάτης Εμπορικής της Κωνσταντινούπολης, ο Μιχάλης Βασιλειάδης, σε νεαρή ηλικία, ήταν ήδη διευθυντής της εφημερίδας «Ελεύθερη Φωνή». Ο ίδιος έχει «γευτεί» προσωπικά τις συνέπειες των σκληρών νόμων της Τουρκίας. Έχοντας επιλέξει συνειδητά να μείνει στη Πόλη μετά τα Σεπτεμβριανά, κατηγορήθηκε το 1964 για διάσπαση της εθνικής ενότητας της Τουρκίας. Έτσι, έμπλεξε σε μία δικαστική περιπέτεια που έληξε με την αθώωσή του δέκα χρόνια μετά, το 1974. Τότε, αποφάσισε να φύγει στην Αθήνα, για να επιστέψει τελικά το 2002 και να αναλάβει την «Απογευματινή». Η εφημερίδα είχε ακολουθήσει τη φθίνουσα πορεία της ελληνικής μειονότητας της Πόλης, που από 80.000 ψυχές στη δεκαετία του ΄50, σήμερα μετρά 1.800 άτομα. Αρκεί να αναφέρουμε ότι, οι όποιες δημοσιεύσεις της εφημερίδας, προτού αναλάβει ο νέος της εκδότης, ήταν ψαλιδωμένες από διάφορες εφημερίδες. Αξιοποιώντας τα σύγχρονα μέσα, με πολύτιμο συνεργάτη στα τεχνικά το γιό του Μηνά, ο κ. Βασιλειάδης έχει καταφέρει, σήμερα, η «Απογευματινή» να είναι μία αξιόπιστη, τετρασέλιδη καθημερινή εφημερίδα, με έγχρωμες εκτυπώσεις, με ειδήσεις που αφορούν στον ελληνισμό της Πόλης, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, την Ελλάδα και τον κόσμο. Αν κάτι θα ήθελε διακαώς ο κ. Βασιλειάδης είναι να δει ψηφιοποιημένο το πλήρες αρχείο της εφημερίδας. Μία υπόθεση εύκολη, αν υπάρξει η σχετική βούληση. «Ο Ελληνισμός της Πόλης είναι σαν το μυθικό Ανταίο: για να τον σκοτώσει κανείς πρέπει να τον ξεριζώσει. Έχει, όμως, μία ιδιαιτερότητα που δεν την έχουν άλλες μειονότητες-τη ζωντανή ασπίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Βασιλειάδης, ο οποίος τρέφει, όπως όλοι, απεριόριστο σεβασμό για τον κ.κ. Βαρθολομαίο, με τον οποίο υπήρξε συμμαθητής στο Ζωγράφειο. «Το Οικουμενικό Πατριαρχείο- τονίζει- έχει αποκτήσει διεθνώς την αίγλη και τη σημασία που του αναλογεί, με επικεφαλής τη φωτισμένη προσωπικότητα του Πατριάρχη μας, στον οποίο βασιζόμαστε».

© 2009 ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ - ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Κωνσταντινούπολη- Συνέντευξη στη Χουριέτ του εκδότη της εφημερίδας «Απογευματινή» Μιχάλη Βασιλειάδη

Συνέντευξη στη δημοσιογράφο της Χουριέτ, Αϊσέ Αρμάν, και η οποία δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Ηurriyet Pazar» στις 8 Φεβρουαρίου, παραχώρησε ο εκδότης της εφημερίδας «Απογευματινή» της Κωνσταντινούπολης, Μιχάλης Βασιλειάδης.

Στον πρόλογο της συνέντευξης, με τίτλο «Τι έζησα στην Πόλη στις 6 Σεπτεμβρίου 1955», η δημοσιογράφος σημειώνει: «Δεν το ήξερα, το ΄μαθα… Στις 6/7 Σεπτεμβρίου του ’55, στα γεγονότα που σημειώθηκαν τότε, πυρπολήθηκαν στην Πόλη 73 ορθόδοξοι ναοί και υπέστησαν επιθέσεις 5.317 χώροι, μεταξύ των οποίων 4.214 οικίες, 1.004 καταστήματα, 26 σχολεία, εργοστάσια, ξενοδοχεία, μαγειρεία κτλ. Στο τέλος, η κυβέρνηση κατέβαλε συνολικά 60 εκατομμύρια τουρκικές λίρες. Ναι, αλλά ποιος είχε οργανώσει τα γεγονότα αυτά, αναρωτιέται. Ορισμένοι που αναμίχθηκαν, συνελήφθηκαν τη νύχτα της 7ης Σεπτεμβρίου. Υπήρξαν και ορισμένοι που είχαν

έρθει για λεηλασία και από αλλού, εκτός Πόλης. Συνελήφθησαν και εκείνοι. Στην πλειοψηφία, ήταν νέοι εργάτες και φοιτητές. Αλλά ήταν περίπου βέβαιο ότι υποκινήθηκαν και οργανώθηκαν από πολύ ψηλά, διότι είχαν κινητοποιηθεί ταυτόχρονα και κατά τον ίδιο τρόπο σε πολλά σημεία.

Δηλαδή «βαθύ κράτος» υπήρχε και τότε…

Αφορμή για τη συνέντευξη στάθηκε η προβολή στην Τουρκία της ταινίας «Φθινοπωρινός Πόνος» από το βιβλίο του Yılmaz Karakoyunlu, που αναφέρεται στα γεγονότα εκείνα και όπως επισημαίνει η Αϊσέ Αρμάν

• Πήραν ακόμη και το κρεβάτι του κατάκοιτου πατέρα μου

Σε ερώτηση αναφορικά με το Φόρο Περιουσίας ο Μιχάλης Βασιλειάδης απάντησε: «Ο πατέρας μου ήταν κατάκοιτος στο σπίτι και δεν είχε κανένα εισόδημα. Παρόλα αυτά, μας επέβαλαν Φόρο Περιουσίας. Επειδή δεν μπόρεσε να πληρώσει, ήρθαν στο σπίτι για κατάσχεση. Τότε, το κρατικό εργοστάσιο υφασμάτων της Sümerbank έδινε στους δημοσίους υπαλλήλους δύο υφάσματα το χρόνο για κουστούμι, ένα χειμωνιάτικο κι ένα καλοκαιρινό. Έτσι όλοι τους ήταν παρόμοια ντυμένοι, σαν στολή. Επίσης κρατούσανε και τσάντα. Η μάνα μου φοβόταν πολύ αυτούς «με την τσάντα». «Δεν είναι για καλό αυτή η επίσκεψη» είπε. Πράγματι, αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο. Τότε ήμουν περίπου 4 – 5 ετών, αλλά θυμάμαι το γεγονός λες και ήταν χθες. Ο εφοριακός κουβαλούσε μαζί του κι έναν αχθοφόρο. Ένα ρακένδυτο φουκαρά. Μετέφεραν ό,τι υπήρχε και δεν υπήρχε στο σπίτι, ακόμα και το κρεβάτι του κατάκοιτου πατέρα μου, σ΄ ένα δωμάτιο για να τα σφραγίσουν, επειδή δεν μπορούσαμε να πληρώσουμε το Φόρο Περιουσίας. Σήκωσαν τον πατέρα μου και τον άφησαν κατάχαμα, σαν πακέτο. Μαζί με τα πράγματα, πήραν και το δικό μου ξύλινο αλογάκι. Ο αχθοφόρος σε λίγο θα κλείδωνε το δωμάτιο που είχαν βάλει τα πράγματα. Την τελευταία στιγμή, κατάλαβε ότι ήθελα εγώ το παιγνίδι μου.

Άνοιξε την πόρτα και μου το έδωσε. Εγώ του χαμογέλασα. Την ίδια όμως στιγμή είδα στα μάτια του τον τρόμο. Πριν προλάβω να γυρίσω να δω, ένα χέρι από πίσω μου, μου πήρε το αλογάκι και το πέταξε μέσα στο δωμάτιο, φωνάζοντας στον αχθοφόρο «σφράγισε την πόρτα». Εκείνος ο ρακένδυτος αχθοφόρος, επειδή δεν είχε και καμία παιδεία, έβλεπε απέναντί του ένα παιδί, το οποίο ήθελε να το κάνει ευτυχισμένο, ενώ τον υπάλληλο δεν τον ένοιαζε.

Εκείνος δεν με αξιολογούσε σαν ένα μικρό παιδί. Στα μάτια εκείνου ήμουν

ένα βρωμορωμιόπαιδο».

• Μας έσωσε ο θυρωρός, ο Αχμέτ Εφέντης

Για το βράδυ των Σεπτεμβριανών ο Μ. Βασιλειάδης θυμάται: «Την ημέρα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955, όταν έφθασα μπροστά στο σπίτι μου, με είδε ο θυρωρός και μου είπε: «Μιχάλη, ήρθες ακριβώς στην ώρα. Κάνε γρήγορα. Μπες στην πολυκατοικία, πριν φθάσουν τα πλήθη». Μόλις μπήκα, έκλεισε πίσω μου την πόρτα. Τα πλήθη είχαν ήδη φθάσει, και σταμάτησαν μπροστά στο σπίτι. Ο Αχμέτ, κρατώντας στο ένα του χέρι την τουρκική σημαία, φώναξε:

«Στη δική μας πολυκατοικία δεν υπάρχει γκιαούρης. Συνεχίστε, συνεχίστε».

Εκείνοι κατευθύνθηκαν προς τις άλλες πολυκατοικίες. Αργότερα, ο Αχμέτ Εφέντης πήγε και εκείνος να πάρει μέρος μαζί τους. Στα μάτια εκείνου, εμείς ήμασταν η Κατερίνα και ο Μιχάλης. Ήμασταν φίλοι του, δεν ήμασταν απλά Ρωμιοί. Άλλοι ήταν οι Ρωμιοί που είχε κατά νου εκείνος. Ενώ εμάς μας έσωσε, δεν είχε κανένα ενδοιασμό να σπάσει και να λεηλατήσει τα μαγαζιά των άλλων».

• «Για σένα λένε ότι είσαι Ρωμιός»

Και μια ανάμνηση του Μ. Βασιλειάδη από το στρατό: «Όταν υπηρετούσα ως αξιωματικός, είχα έναν λοχία, τον Χατζή Τσαβούς, ο οποίος με αγαπούσε πολύ. Συνεχώς κοίταζε πάνω στο γραφείο τα γυαλιά του ηλίου που είχα, με θαυμασμό. Μια μέρα, του είπα να τα φορέσει και στη συνέχεια του είπα ότι του πάνε πολύ και ότι του τα χαρίζω. Το χάρηκε πολύ, ήταν πανευτυχής. Στη συνέχεια της θητείας του, κυκλοφορούσε όλο με εκείνα τα γυαλιά. Μια μέρα ήρθε στο γραφείο μου και κατάλαβα ότι ήθελε να πει κάτι, αλλά δίσταζε. Του είπα: «Λέγε». Η απάντησή του ήταν: «Ξέρεις τι λένε για σένα; Λένε ότι είσαι Ρωμιός. Είσαι Ρωμιός;» Το έλεγε με τόσο πόνο, που εκείνη τη στιγμή δεν ήξερα τι να κάνω και του είπα: «Κοίταξε Χατζή τσαβούς, εμένα η μάνα μου και ο πατέρας μου είναι Ρωμιοί». Με μιας χάρηκε πάρα πολύ και μου είπε:

«Δεν το λες; Τώρα να δεις εγώ τι θα τους κάνω». Ο Χατζή τσαβούς δεν ήξερε τι είναι Ρωμιός. Του παιδιού του είχαν κάνει πλύση εγκεφάλου. Νόμιζε ότι αυτό είναι κάτι το πολύ κακό. Δεν του άρεσε να είναι Ρωμιός ο διοικητής του, που τον αγαπούσε τόσο πολύ».

• Μη ζητάτε συγνώμη από μας, ζητήστε από τον τουρκικό λαό

Σε άλλο μέρος της συνέντευξης ο Μιχάλης Βασιλειάδης αναφέρει: «Γνωστά ονόματα, όπως ο Cem Οzdemir, η Ayse Onal κ.α, με κάλεσαν στην Τουρκία και θέλησαν να ζητήσουν στο πρόσωπό μου συγνώμη από τους Ρωμιούς. Η απάντησή μου ήταν: «Αυτός από τον οποίο πρέπει να ζητηθεί συγνώμη στην ουσία, είναι ο τουρκικός λαός, διότι αυτός υπέστη πλύση εγκεφάλου και πιέστηκε να κάνει όλα αυτά…»

Πηγή: «Απογευματινή», Κωνσταντινούπολης