Η ανθρωπότητα δεν πρέπει να εφησυχάζει για την κλιματική αλλαγή

Θα έπρεπε κανείς να πάει πίσω τουλάχιστον 15 εκατ. χρόνια για να βρει επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη μας, που να είναι τόσο υψηλά όσο στην εποχή μας, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα, η οποία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι η ανθρωπότητα δεν πρέπει να εφησυχάζει για την κλιματική αλλαγή.

Η μελέτη έγινε από ερευνητές υπό την καθηγήτρια γεω-επιστημών Αράντνα Τριπάτι του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Λος Άντζελες και του πανεπιστημίου Κέμπριτζ και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το BBC.

Σύμφωνα με την έρευνα, την τελευταία φορά που το διοξείδιο βρέθηκε στα σημερινά περίπου επίπεδα, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ήσαν αισθητά υψηλότερες σε σχέση με σήμερα (κατά τρεις έως έξι βαθμούς Κελσίου), το μέσο επίπεδο της θάλασσας ήταν κατά 25- 40 εκατοστά περίπου υψηλότερο από το σημερινό, η Αρκτική δεν ήταν καλυμμένη από μόνιμους πάγους και λίγοι μόνο πάγοι υπήρχαν στην Ανταρκτική και στη Γροιλανδία (η Ανταρκτική κατακλύστηκε από πάγους ξαφνικά πριν από 14 εκατ. χρόνια).

Οι επιστήμονες έχουν πια καλή εικόνα για τη σύνθεση της γήινης ατμόσφαιρας και το επίπεδο του διοξειδίου μέχρι πριν από 800.000 χρόνια, μέσα από την μελέτη της χημείας των φυσαλίδων αρχαίου αέρα που είναι παγιδευμένος στους πάγους της Ανταρκτικής. Όμως υπάρχει πολύ λιγότερο καλή εικόνα και επιστημονική συναίνεση για τα επίπεδα του διοξειδίου σε ακόμα παλαιότερες εποχές.

Η νέα μελέτη, χρησιμοποιώντας μια καινοτομική μέθοδο (μελέτη της αναλογίας του χημικού στοιχείου βόριου σε σχέση με το ασβέστιο στο περίβλημα αρχαίων μονοκύτταρων θαλάσσιων οργανισμών) μπόρεσε, για πρώτη φορά στον κόσμο, να μετρήσει το διοξείδιο σε τόσο μεγάλο χρονικό ορίζοντα 20 εκατ. ετών. Η νέα μέθοδος μετρά το pH του θαλασσινού νερού την εποχή που ζούσαν εκείνοι οι οργανισμοί, πράγμα που, με τη σειρά του, επιτρέπει στους επιστήμονες να υπολογίσουν την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Με τη νέα τεχνική, επιβεβαιώθηκε ότι υπήρξε πολύ στενή συσχέτιση ανάμεσα στο επίπεδο του ατμοσφαιρικού διοξειδίου και του γήινου κλίματος.

Οι επιστήμονες, μεταξύ άλλων, ξαφνιάστηκαν διαπιστώνοντας ότι όλη αυτή την περίοδο (από πριν 800.000 έως πριν από 20 εκατ. χρόνια) η μόνη εποχή που το διοξείδιο του άνθρακα βρισκόταν σε ανάλογα με τα σημερινά επίπεδα (387 μέρη ανά εκατομμύριο), ήταν πριν από περίπου 15 εκατ. χρόνια, όταν η Γη ήταν αισθητά διαφορετική από την τωρινή.

Τα επίπεδα του διοξειδίου έχουν διακυμανθεί μεταξύ των 180 και των 300 μερών ανά εκατομμύριο κατά τα τελευταία 800.000 χρόνια - μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες, όταν λόγω της υπερθέρμανσης και της επιτάχυνσης της κλιματικής αλλαγής η συγκέντρωση του διοξειδίου έχει αυξηθεί κατά πολύ πάνω από τα 300 μέρη ανά εκατ. Οι επιστήμονες ήξεραν ότι τα σημερινά επίπεδα διοξειδίου δεν είχαν υπάρξει ξανά τόσο υψηλά κατά τα τελευταία 800.000 χρόνια, αλλά δεν περίμεναν ότι στην πραγματικότητα δεν είχαν υπάρξει καν τόσο υψηλά κατά τα τελευταία 15 εκατ. χρόνια τουλάχιστον!

Κατά τα τελευταία λίγα εκατομμύρια χρόνια, το διοξείδιο κυμαινόταν από 180 έως 280 μέρη ανά εκατ. ανάλογα με την εναλλαγή των ψυχρών παγετωνικών και των θερμότερων μεσοπαγετωνικών περιόδων. Πριν από την εξάπλωση της Βιομηχανικής Επανάστασης μεταξύ του τέλους 19ου και της αρχής του 20ού αιώνα, το διοξείδιο βρισκόταν γύρω στα 280 μέρη ανά εκατ., ένα νούμερο που ουσιαστικά έμεινε σταθερό κατά την προηγούμενη χιλιετία. Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση το διοξείδιο αυξάνεται συνεχώς.

Κατά το Μέσο Μειόκαινο (τη γεωλογική περίοδο πριν από 14 - 20 εκατ. χρόνια) το διοξείδιο βρισκόταν περίπου στα 400 μέρη ανά εκατ. (σε ένα επίπεδο που αναμένεται να φτάσει ξανά σε περίπου μια δεκαετία από σήμερα, κυρίως λόγω έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας. Η νέα τεχνική ανάλυσης της ομάδας της Τριπάτι έχει περιθώριο σφάλματος μόλις 14 μερών ανά εκατ.

Οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι το διοξείδιο μπορεί να φτάσει στα 600 ή ακόμα και στα 900 μέρη ανά εκατομμύριο κατά τον επόμενο αιώνα, αν δεν ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα μείωσής του. Τόσο υψηλά επίπεδα ίσως υπήρξαν στη Γη πριν από 50 εκατ. χρόνια ή νωρίτερα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Τριπάτι, αν και ακόμα οι επιστήμονες δεν μπορούν να έχουν σαφή εικόνα για τόσο πίσω στο παρελθόν. Είναι πάντως σίγουρο ότι πριν από 50 εκατ. χρόνια η Γη ήταν πολύ διαφορετική, καθώς δεν υπήρχαν καθόλου πάγοι, ενώ μεγάλες έρημοι υπήρχαν στις υποτροπικές ζώνες.

Η νέα μελέτη θέτει πιεστικά επί τάπητος το κρίσιμο ερώτημα ποιο πρέπει να είναι το όριο όπου πρέπει να σταθεροποιηθεί το διοξείδιο στην ατμόσφαιρα, ποια δηλαδή πρέπει να είναι η "κόκκινη γραμμή", πέρα από την οποία η συγκέντρωση του διοξειδίου γίνεται απειλητική για να προκαλέσει λιώσιμο των πάγων του πλανήτη. Αν και δεν υπάρχει ομοφωνία, τείνει να διαμορφωθεί μια επιστημονική συναίνεση για ένα πλαφόν 450 μερών ανά εκατ., όμως η νέα έρευνα δείχνει ότι η ανθρωπότητα "παίζει με τη φωτιά", υιοθετώντας ένα τόσο υψηλό όριο για το διοξείδιο, αφού πριν από 15 εκατ. χρόνια, όταν η συγκέντρωσή του, αν και ήταν χαμηλότερη (400 μέρη ανά εκατ.), είχε οδηγήσει μια Γη χωρίς πάγους και σε άνοδο της στάθμης των θαλασσών.

Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/1178296

ΑΝΑ ΜΠΑ........ Π.Δρακόπουλος