Εφευρετικοί, αλλά... μακριά από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών οι Ελληνες την τελευταία 10ετία

http://www.sofiatimes.com/

Εφευρετικοί, αλλά... μακριά από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών (ΕPO), φαίνεται ότι παρέμειναν στη δεκαετία 2000-2009 οι Έλληνες, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την κατοχύρωση πατέντας για τις εφευρέσεις τους υπό την ελληνική «σημαία». Συγκεκριμένα, στο εν λόγω διάστημα, οι Έλληνες κατοχύρωσαν μόλις 198 πατέντες στο EPO (εκ των οποίων 24 το 2009), έναντι 259, π.χ., για την Τουρκία (59 πέρυσι), η οποία ξεκίνησε από την ίδια «αφετηρία», σύμφωνα με στοιχεία, που άντλησε το ΑΠΕ - ΜΠΕ από την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Γραφείου Ευρεσιτεχνιών. Κι ενώ η Ελλάδα εμφανίζεται στάσιμη σε αυτό το πεδίο, σχεδόν τετραπλάσιος σε σχέση με τον μέσο όρο των κρατών του ΟΟΣΑ είναι ο αριθμός των ευρεσιτεχνιών, που έχουν κατοχυρωθεί από Έλληνες, μαζί με «συν-εφευρέτες» (σ.σ. «co-inventors» στο πρωτότυπο κείμενο) από ξένες χώρες, όπως προκύπτει από την πιο πρόσφατη διαθέσιμη μελέτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
«Παράγουμε τεχνογνωσία επ’ αμοιβή για ξένους κι ας μην κατοχυρώνουμε αρκετές πατέντες ως Ελλάδα»

«Από εφευρετικότητα δεν πάμε καθόλου πίσω και η δυναμική των Ελλήνων μηχανικών είναι εξαιρετικά ισχυρή. Απλά δεν κατοχυρώνουμε τις πατέντες μας ως Ελλάδα. Όπως προκύπτει από την έρευνα, είμαστε 3,5-4 φορές πάνω από τον μέσο όρο των κρατών του ΟΟΣΑ ως προς τις πατέντες που κατοχυρώνονται με ξένους ‘συνεφευρέτες’ για λογαριασμό τρίτων», σημείωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής της ομάδας μελετών της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συνδέσμων Νέων Επιχειρηματιών (ΟΕΣΥΝΕ), Βαγγέλης Αχιλλόπουλος, σύμφωνα με τον οποίο πολλές είναι οι πληρωμένες έρευνες, που ανατίθενται σε Έλληνες ερευνητές από ξένες εταιρίες.

Κατά τον ίδιο, αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα και στα στοιχεία της μελέτης τους ΟΟΣΑ: η Ελλάδα ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο των χωρών του Οργανισμού, σε σχέση με τις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης, που χρηματοδοτούνται εντός της χώρας από το εξωτερικό, είτε πρόκειται για κοινοτικά κονδύλια είτε για αναθέσεις μελετών και έργων από επιχειρήσεις του εξωτερικού σε ελληνικά ιδρύματα και ερευνητές.

«Παράγουμε τεχνογνωσία για τους ξένους επ' αμοιβή, γιατί η δραστηριότητα των venture capitals, που επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξη στην Ελλάδα είναι ελάχιστη. Δεν έχουμε τη δομή να ''αρπάξουμε'' τις ιδέες μας, χρηματοδοτώντας την έρευνα», πρόσθεσε.

Όπως τονίζεται στη μελέτη του ΟΟΣΑ, «αν και ο αριθμός των ερευνητών σε επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 10% ετησίως στην Ελλάδα στο διάστημα 1995-2005, σε επίπεδο αποτελεσμάτων έρευνας, τόσο οι επιστημονικές δημοσιεύσεις, όσο και οι πατέντες, παρέμειναν κάτω από τον μέσο όρο».

Ο "τρελός του χωριού", τα 66.000 ευρώ και οι patent attorneys

Αναλυτικότερα, με βάση τα στοιχεία από τη μελέτη του EPO, η κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών από Έλληνες κατοίκους φαίνεται ότι παραμένει στάσιμη γύρω στις 20 ετησίως (σ.σ. εκ των οποίων μόνο οι μισές υπολογίζεται ότι είναι "τριαδικές", δηλαδή κατοχυρωμένες σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ιαπωνία), μετά την απότομη άνοδο του 2001-2002.

Η Ελλάδα κατοχύρωσε 24 πατέντες πέρυσι, όσες η Πορτογαλία και η Κύπρος, έναντι 28 το 2008, 15 το 2007, 30 το 2006, 15 το 2005, 28 το 2004, 27 το 2003, από 13 το 2002 και το 2001 και μόλις πέντε το 2000. Η έλλειψη χρηματοδότησης δεν αποτελεί, βέβαια, τον μοναδικό αποτρεπτικό παράγοντα για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών "πάνω" στις εφευρέσεις.

Εξίσου ισχυρό αντικίνητρο αποτελεί, κατά τον κ.Αχιλλόπουλο, η εσφαλμένη νοοτροπία που υπάρχει στην Ελλάδα για τους εφευρέτες (σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται ακόμη σαν "οι τρελοί του χωριού", ενώ οι κάτοχοι διεθνών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας δεν κινητροδοτούνται καθ΄οιονδήποτε τρόπο). Επίσης, το υψηλό κόστος κατοχύρωσης της τριαδικής πατέντας (μπορεί να ανέλθει μέχρι και στα 66.000 ευρώ από την αρχή μέχρι το τέλος της διαδικασίας), αλλά και η έλλειψη "patent attorneys", δηλαδή ειδικών συμβούλων-αντίκλητων, που συντάσσουν τα απαιτούμενα έντυπα και έγγραφα. Στο σχετικό εγχειρίδιο του ΟΟΣΑ επισημαίνεται ότι, με βάση έρευνα του 2004, το κόστος απόκτησης μιας "στάνταρντ" ευρωπαϊκής πατέντας (με απευθείας συμπλήρωση της αίτησης στο EPO ή επέκταση προϋπάρχουσας εθνικής αίτησης πατέντας), ανέρχεται σε 30.530 ευρώ. Στη δε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος ακολουθήσει την προτεινόμενη -και θεωρούμενη ως σωστότερη- διαδικασία μέσω του WIPO (Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας), η απαιτούμενη δαπάνη φτάνει τα 46. 700 ευρώ.

Για την έγκριση από το αντίστοιχο αμερικανικό γραφείο (USPTO) θα πρέπει να πληρώσει άλλα 10.250 ευρώ, ενώ στην περίπτωση του ιαπωνικού οργανισμού (JPO) το αντίστοιχο ποσό είναι 5.460 ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται το υψηλό κόστος μετάφρασης (ακόμη και 400 ευρώ/σελίδα για τη μετάφραση στα ιαπωνικά, όπως διευκρινίζει ο κ.Αχιλλόπουλος).

Η Τουρκία, η Κύπρος, τα Βαλκάνια και η σλοβενική «εξαίρεση»

Αντίστοιχα, η γειτονική Τουρκία, που το 2000 είχε κατοχυρώσει τρεις πατέντες στο EPO και το 2001 καμία, έφτασε πέρυσι στις 59, έναντι 49 το 2008.

Η δε Κύπρος, παρά τον πολύ μικρότερο σε σχέση με την Ελλάδα πληθυσμό της, κατοχύρωσε 24 ευρεσιτεχνίες πέρυσι, από 14 το 2008, ακολουθώντας σχεδόν συνεχή ανοδική πορεία μετά το 2001, όταν είχε μόλις δύο.

Αποθαρρυντική είναι η κατάσταση στα Βαλκάνια και τις περισσότερες από τις χώρες-μέλη της τελευταίας κοινοτικής διεύρυνσης. Η Βουλγαρία είχε κατοχυρώσει πέρυσι μόλις πέντε πατέντες, η Εσθονία οκτώ, η Κροατία 15, η Λιθουανία και η πΓΔΜ καμία, η Ρουμανία τέσσερις και η Σλοβακία εννέα.

Εξαίρεση φαίνεται ότι αποτελεί η Σλοβενία, που το 2009 κατοχύρωσε στο EPO περισσότερες πατέντες από ό,τι η Ελλάδα (28 από μόλις τρεις το 2000), ενώ καλή είναι επίσης η πορεία της Ουγγαρίας (38) και της Πολωνίας (33).

Χιλιάδες οι πατέντες στη Γερμανία, θεαματική αύξηση στην Κίνα

Στο άλλο "άκρο" βρέθηκε και πέρυσι η Γερμανία με 11.384 ευρωπαϊκές πατέντες σε μόλις έναν χρόνο, με τις ΗΠΑ να ακολουθούν σε απόσταση αναπνοής (11.352), την Ιαπωνία να έπεται με 9.439 και τη Γαλλία να ακολουθεί με 4.031.

Η Κίνα, παρά τη θεαματική αύξηση κατοχυρωμένων ευρεσιτεχνιών μεταξύ 2000 και 2009, παραμένει προς το παρόν μη «απειλητική». Το 2009 κατοχύρωσε 351 πατέντες από μόλις 11 το 2000, 10 το 2001 και 26 το 2002, με την πρώτη "έκρηξη" στον αριθμό τους να γίνεται το 2003, όταν διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2002.

Η λίστα των 100 πιο δραστήριων αιτούντων για κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών στο EPO, επιβεβαιώνει την εικόνα γερμανικής, αμερικανικής, ιαπωνικής και γαλλικής υπεροχής, με πρωταγωνίστριες τις πολυεθνικές εταιρίες των τεσσάρων χωρών, αλλά και της Κορέας.

Η πρωτοκαθεδρία της Philips και ο υπάλληλος - εφευρέτης

Σε σύνολο 134.542 αιτήσεων, που έλαβε πέρυσι το EPO, από 35.000 επιχειρήσεις, δημόσια ινστιτούτα, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και ιδιώτες, οι 2.556 προήλθαν από τον γερμανικό κολοσσό Philips και ακολούθησαν οι επίσης γερμανικές Siemens (1.708) και BASF (1.699). Στην τέταρτη θέση βρέθηκε η κορεάτικη Samsung (1.337) και στην πέμπτη η γερμανική Bosch (1.284).

H Γερμανία, αλλά ιδίως οι ΗΠΑ, φαίνεται ότι έχουν βρει τη χρυσή τομή, ώστε να παράγουν έρευνα μέσα στις επιχειρήσεις, δίνοντας σημαντικά κίνητρα στους υπαλλήλους τους.

Όπως εξηγεί ο κ.Αχιλλόπουλος, αν και οι πατέντες ανήκουν στις εταιρίες, ωστόσο αυτές υποχρεούνται να καταβάλουν στον εφευρέτη-υπάλληλό τους ποσοστό επί των εσόδων, που θα αποδώσει η ευρεσιτεχνία του. Μάλιστα, ο εφευρέτης μπορεί να καταθέσει αίτηση κατοχύρωσης, χωρίς να χρειαστεί να ενημερώσει προηγουμένως την επιχείρηση.

Τί ισχύει στην Ελλάδα; Ο νόμος 1733/87 ορίζει ότι εφόσον ο εργαζόμενος σε μια επιχείρηση έχει χρησιμοποιήσει υλικά, μέσα ή πληροφορίες της επιχείρησης στην οποία εργάζεται, για να κάνει την εφεύρεσή του, «ο εργοδότης δικαιούται να εκμεταλλευτεί την εξαρτημένη εφεύρεση κατά προτεραιότητα έναντι αμοιβής, προς τον εφευρέτη, ανάλογης προς την οικονομική αξία της εφεύρεσης και τα κέρδη που αποφέρει».

Ωστόσο, ο επιχειρηματίας-εργοδότης πρέπει να ενημερωθεί από τον εφευρέτη πριν αυτός υποβάλει την αίτησή του, εγγράφως. Μόνο "αν ο εργοδότης δεν δηλώσει εγγράφως στον εργαζόμενο μέσα σε τέσσερις μήνες από την παραπάνω γνωστοποίηση, ότι ενδιαφέρεται να συνυποβάλλει την αίτηση κατοχύρωσης ευρεσιτεχνίας, η εκμετάλλευσή της περνά αποκλειστικά στον εργαζόμενο".

Γενικά στην ΕΕ, πάντως, οι ιδιώτες "δυσκολεύονται" να κατοχυρώσουν μια ευρεσιτεχνία, συχνά συνεπεία έλλειψης οικονομικών μέσων, αλλά και της νοοτροπίας που έχει καθιερωθεί βάσει νόμου σε κοινοτικό επίπεδο, ότι δικαιούχος της πατέντας για μια εφεύρεση είναι αυτός που καταθέτει πρώτος αίτηση ("first to file") και όχι αναγκαστικά ο εφευρέτης... ("first to invent"). Αντίθετα, σε άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, ισχύει το "first to invent" και ο εφευρέτης προστατεύεται μέχρι και 12 μήνες από την επίσημη δημοσίευση της εφεύρεσής του…

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ - Αλεξάνδρα Γούτα