Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας: η πρόταση του 2005 – 4ον

Σε περίοδο ειρήνης, το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων έχει δύο αποστολές. Η πρώτη συνίσταται στην εκπόνηση σεναρίων κρίσεων σε όλο το φάσμα της διαβαθμίσεως της εντάσεως μιας κρίσεως (από την διάσωση ενός ατόμου, έως την κατάρρευση βασικών υποδομών και δικτύων συνεπεία καταστροφών, είτε αυτές είναι φυσικές είτε ανθρωπογενείς.

Τα προηγούμενα 3 διαβάστε τα εδώ συγκεντρωμένα.

Γράφει ο Ιωάννης Μάζης

4. Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας: Εσωτερική Διάρθρωση Πυλώνων και Αρμοδιότητες / Συνέργειες

Έχοντας ως δεδομένη την γενική περιγραφή της δομής του ΣΕΑ όπως έχει ήδη δοθεί, η παρούσα ενότητα επικεντρώνεται σε τρεις στόχους:

• επεξήγηση της εσωτερικής διαρθρώσεως των πυλώνων όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο,
• περιγραφή των αρμοδιοτήτων στο εσωτερικό του κάθε πυλώνα, και
• ανάδειξη των συνεργειών εσωτερικά και μεταξύ των πυλώνων.

Βασική αρχή λειτουργίας του Σ.Ε.Α. είναι ότι αποτελεί πρωτίστως ένα αναλυτικό και συμβουλευτικό του ΚΥΣΕΑ όργανο, αντλώντας την εκτελεστική του αρμοδιότητα (Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων) όταν αυτή απαιτείται, από το ΚΥΣΕΑ και ειδικότερα από τον Πρωθυπουργό.

Για προφανείς λόγους, ο τέταρτος πυλώνας (Γραμματειακή Υποστήριξη) δεν θα αναλυθεί περαιτέρω. Απλά αναφέρεται ότι η τελική διάρθρωσή του καθορίζεται από την τελική μορφή και λειτουργία του υπολοίπου οργάνου. Εάν, παραδείγματος χάριν, το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων παραγάγει τα αναγκαία σενάρια χειρισμού κρίσεων και προβεί στις αναγκαίες εκπαιδευτικές ασκήσεις για κομβικούς κρατικούς οργανισμούς και φορείς, τότε ο γραμματειακός φόρτος θα είναι σημαντικά αυξημένος.

Ο πρώτος πυλώνας αποτελεί τον νου του Σ.Ε.Α. Αποστολή του είναι η αδιάκοπη παρακολούθηση και η ανάλυση δεδομένων σε συγκεκριμένους τομείς ενδιαφέροντος, καθώς και η έγκαιρη και έγκυρη παροχή επεξεργασμένων δεδομένων τόσο στην ανώτατη ηγεσία του κράτους, όσο και στο Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων. Πιο συγκεκριμένα, κάθε θεματικός τομέας μπορεί να διαρθρωθεί σε υποτομείς ως ακολούθως.

α. Γεωστρατηγική ανάλυση:

• Ευρωπαϊκή Ένωση, Λεκάνη της Μεσογείου, Εγγύς Ανατολή
• Περιοχή Ειρηνικού
• Ομάδα των τεσσάρων (Ρωσία, Κίνα, Ινδία, ΗΠΑ)[1]
• Αφρική και Λατινική Αμερική

β. Γεω-οικονομική ανάλυση:

• Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Σύστημα
• Διεθνείς Εμπορικοί Συνασπισμοί και Εμπορικές σχέσεις
• Ενεργειακές Ροές και Οικονομία της Ενέργειας
• Αναπτυσσόμενες Χώρες
• Οικονομία των Φυσικών Πόρων

γ. Μακρο- και μικρο-οικονομική ανάλυση της Ε.Ε.: πρόκειται για την έγκαιρη διάγνωση οικονομικών τάσεων και πολιτικών στο εσωτερικό της Ε.Ε., κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο όπως απεδείχθη από την πολιτική διεργασία που αφορά το περιβόητο Σύμφωνο Σταθερότητας.

δ. Τεχνολογία:

• Στρατιωτική Τεχνολογία και Έρευνα
• Τεχνολογία Διττής Χρήσεως
• Στρατηγική Πολιτική Τεχνολογία (π.χ. ενέργεια, μεταφορές κ.λπ.)
• Τηλεπικοινωνίες (σε συνεργασία με τον 3ο πυλώνα, λόγω των πληροφοριακών συστημάτων στις τηλεπικοινωνίες)

ε. Πολιτική Ψυχολογία και Κοινωνιολογία των Μαζών:

• Πολιτική Ψυχολογία (σε επίπεδο ομάδων/συγκεκριμένων πεπερασμένων συνόλων)[2]
• Ψυχολογικές Επιχειρήσεις
• Ανάλυση Προσωπικοτήτων (ψυχογραφήματα)
• Ψυχολογία των Μαζών και Μαζικά Πολιτικά Φαινόμενα[3]

στ. Διαστημικές Εφαρμογές στην Εθνική Ασφάλεια:

• Στρατιωτικά δορυφορικά συστήματα
• Πολιτικά δορυφορικά συστήματα
• Διεθνείς Συνεργασίες και Εθνικό Διαστημικό Δόγμα
• Κέντρο Αναλύσεως Δορυφορικών Δεδομένων[4]

ζ. Βασικές Κρατικές Υποδομές και Ζωτικά Δίκτυα:

• Βασικές Κρατικές Υποδομές (το σύνολο των υπηρεσιών και οργανισμών που απαιτούνται για την λειτουργία του κρατικού συστήματος σε περίοδο μεγάλης και παρατεταμένης κρίσεως, με έμφαση στην ελαχιστοποίηση των σημείων αυτοκατάρρευσης των υποδομών αυτών)
• Ζωτικά Δίκτυα (δίκτυα τα οποία επιτρέπουν την συνεκτική λειτουργία του συνόλου της χώρας, και χωρίς τα οποία η χώρα θα διασπάτο σε ένα μη συνεκτικό και ανεξέλεγκτο σύνολο περιοχών και λειτουργιών).[5] Προφανώς, η συνεργασία με τον τέταρτο τομέα του πρώτου πυλώνα είναι αναγκαία και δεδομένη.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, το κέντρο έχει διπλή αποστολή: αφενός εκπονεί σενάρια και αξιολογεί την αντίδραση των εμπλεκομένων φορέων, αφετέρου χειρίζεται κρίσεις κατόπιν εντολής του Πρωθυπουργού, ενημερώνοντας σε διαρκή βάση το ΚΥΣΕΑ.

Η λειτουργία του τομέα, όπως έχει ήδη αναλυθεί σε προγενέστερο σημείωμα, διαχωρίζεται λειτουργικά σε δυο συνθέσεις: περίοδος ειρήνης, και περίοδος πολέμου. Τούτο είναι αναγκαίο, όχι μόνον για την εύρυθμη λειτουργία του συγκεκριμένου οργάνου, αλλά επίσης για την εκπομπή προς τρίτους παρατηρητές χρησίμων και μη-συγκεχυμένων μηνυμάτων σχετικά με την θέληση της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, και την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει μια κρίση[6].

Σε περίοδο ειρήνης, το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων έχει δύο αποστολές. Η πρώτη συνίσταται στην εκπόνηση σεναρίων κρίσεων σε όλο το φάσμα της διαβαθμίσεως της εντάσεως μιας κρίσεως (από την διάσωση ενός ατόμου, έως την κατάρρευση βασικών υποδομών και δικτύων συνεπεία καταστροφών, είτε αυτές είναι φυσικές είτε ανθρωπογενείς. Συνεπώς, η δεύτερη αποστολή είναι να αναλάβει να εκπαιδεύσει τις ηγεσίες κρατικών οργανισμών και υπηρεσιών στην συνεργασία για την επίλυση των προβλημάτων που δημιουργεί μια κρίση, καθώς και στην αντιμετώπιση απρόβλεπτων καταστάσεων, μέσω της δημιουργίας προσομοιωμένου περιβάλλοντος κρίσεως (σε ψηφιακή και πραγματική μορφή).

Τονίζεται ότι, στην περίπτωση αυτή, το Κέντρο δεν υποκαθιστά τις επί μέρους δομές που εκτελούν τις αποστολές για την επίλυση μίας κρίσεως. Αντιθέτως, παρατηρεί και καταγράφει αδυναμίες, δυσλειτουργίες, ελλείψεις και στρεβλώσεις, τόσο στα σχέδια όσο και στις δομές, ενίοτε δημιουργώντας το ίδιο, στη διάρκεια μιας προσομοίωσης, προβλήματα διαφόρων ειδών και επιπέδων δυσκολίας. Μέρος της αποστολής του είναι στην περίπτωση αυτή να παίξει τον ρόλο του «κακού», ούτως ώστε να εμφανισθούν τα προβλήματα προτού ξεσπάσει μια αληθινή κρίση[7].

Αυτές οι δυο «ειρηνικές» αποστολές, αποτελούν την καθημερινότητα του Κ.Χ.Κ. και ταυτόχρονα την προετοιμασία του για την πολεμική περίοδο. Ο συνδετικός κρίκος με την «πολεμική» περίοδο αποτελείται από την βιβλιοθήκη σεναρίων που έχει εκπονήσει και συνεχίζει να εκπονεί, και τα οποία μπορούν να επικαιροποιηθούν γρήγορα με νέα δεδομένα την παραμονή μιας κρίσεως. Επειδή κάθε κρίση ενέχει αστάθμητους παράγοντες, είναι αναγκαίο το κάθε σενάριο να υπάρχει σε αρκετές παραλλαγές (ποιοτικές και ποσοτικές), ενώ και η εκπαίδευση των ηγεσιών γίνεται πιο πραγματική.

Δύο παρατηρήσεις είναι αναγκαίες. Η πρώτη αφορά στην εκπόνηση των σεναρίων. Για να μελετηθούν σενάρια χρήσιμα σε πραγματικές συνθήκες κρίσεως, απαιτείται η συνεργασία όχι μόνον των άλλων τομέων του ΣΕΑ, αλλά και αναλόγων δομών χειρισμού κρίσεως σε άλλους κρατικούς τομείς. Το Κ.Χ.Κ., στην προκείμενη περίπτωση, έχει ως αποστολή όχι μόνον να κοινωνικοποιήσει (δηλαδή να εισαγάγει και περαιτέρω εκπαιδεύσει) το σύνολο του κρατικού μηχανισμού σε μείζονες κρίσεις, αλλά και να δημιουργήσει ως συντονιστής έναν ιστό κέντρων χειρισμού και χειριστών, ο οποίος θα επωμισθεί τις ευθύνες εάν μια τέτοια κρίση επέλθει.

Ενώ δηλαδή ο αναλυτικός τομέας είναι υπεύθυνος, μέσω της συνεργασίας με τους άλλους κρατικούς τομείς και οργανισμούς, για την έγκαιρη προειδοποίηση σχετικά με την δημιουργία συνθηκών κρίσεως, το Κ.Χ.Κ. είναι υπεύθυνο για τον εκπαιδευτικό συντονισμό και την δημιουργία ιστών χειρισμού σε περίοδο ειρήνης, ενώ αναλαμβάνει ηγετικό συντονιστικό ρόλο σε περίοδο πολέμου, κατόπιν εντολής του Πρωθυπουργού. Η δεύτερη παρατήρηση αφορά στους ιστούς χειρισμού, αυτούς καθαυτούς.

Η έννοια του ιστού προϋποθέτει την ικανότητα συνδυασμένης δράσεως, μέσω διαδραστικής ανταλλαγής πληροφοριών. Δηλαδή, απαιτείται κατ’ ελάχιστον μια τεχνολογική υποδομή ικανή να συνδέσει τα τοπικά κέντρα χειρισμού με τον γενικό συντονιστή. Δυστυχώς, στην Ελλάδα αυτή η υποδομή είναι αμφιβόλου αποδοτικότητας σε συνθήκες εντόνου κρίσεως[8]. Κατά συνέπεια, με βάση την συμβολή του τρίτου πυλώνα του ΣΕΑ, θα πρέπει συν τοις άλλοις να σχεδιασθεί εκ νέου το σύστημα C4I της χώρας, με την ανάλογη διάθεση χρόνου και πόρων λόγω του ασκόπως παρελθόντος χρόνου.

Σε ό,τι αφορά στην «πολεμική» σύνθεση του Κ.Χ.Κ. και τον ρόλο του στην περίπτωση αυτή, τα ακόλουθα αποτελούν μια πρώτη γενική περιγραφή. Κατ’ αρχάς, το Κέντρο -κατόπιν συνεννοήσεως με τον Πρωθυπουργό- ορίζει την κατάσταση κινητοποιήσεως του κράτους (κατ’ αναλογία της Defense Condition ή DEFCON των ΗΠΑ). Ήδη, αυτή η δραστηριότητα αποτελεί μια βαθμίδα κλιμακώσεως, η οποία ενώ δεν έχει άμεσα εξωτερικά χαρακτηριστικά και παρενέργειες, εν τούτοις αποτελεί ξεκάθαρη προειδοποίηση προς τρίτους παρατηρητές. Με άλλα λόγια, παρ’ όλο που δεν αποτελεί δέσμευση για την συμπεριφορά της κυβερνήσεως στο μέλλον, τής παρέχει τον απαραίτητο χώρο και χρόνο για διαπραγμάτευση (τυπική συμπεριφορά σε πλειάδα κρίσεων η διαπραγμάτευση προς αποκλιμάκωση –stand down ladder or gradual de-escalation). Μία άκρως αποτυχημένη εκδοχή αυτής της δραστηριότητος είχαμε στην περίπτωση των Ιμίων. Ταυτόχρονα, μεταβάλλεται και η σύνθεση των μελών του Κ.Χ.Κ., που από μόνη της αποτελεί δείκτη κλιμακώσεως.

Ενώ σε περίοδο ειρήνης, τα μέλη αποτελούνται από τον Σύμβουλο, τον Γραμματέα του ΣΕΑ, τον επικεφαλής του δεύτερου πυλώνα του ΣΕΑ, τον επικεφαλής του τρίτου πυλώνα του ΣΕΑ, και εκπροσώπους κρατικών οργανισμών και υπηρεσιών, σε περίοδο κλιμακώσεως μιας δυνάμει πολεμικής κρίσεως, συμμετέχουν οι αρχηγοί συγκεκριμένων οργανισμών (Διοικητής ΕΥΠ, αρχηγός ΕΛ.ΑΣ., Α/ΓΕΕΘΑ, Διοικητής Υπ. Πληροφοριών ΥΠΕΘΑ) οι οποίοι σηματοδοτούν την σταδιακή κλιμάκωση της κρίσεως. Η δε πολεμική σύνθεση εξειδικεύεται περαιτέρω, αφού ενώ σε πρώτη φάση υπάρχει η διευρυμένη συμμετοχή όλων των μελών, σε δεύτερη φάση συνεδριάζει ο στενός πυρήνας (βαθμίδες 1 έως 5 στο σχεδιάγραμμα), όπου και λαμβάνονται εκτελεστικές αποφάσεις που υποβάλλονται προς έγκριση στο ΚΥΣΕΑ (πολεμική σύνθεση) και στον Πρωθυπουργό. Τονίζεται ότι η σύγκληση της πολεμικής συνθέσεως του ΚΥΣΕΑ αποτελεί το τελικό συμβολικό στάδιο κλιμακώσεως, πέραν του οποίου αρχίζουν οι εφαρμογές των ενεργητικών φάσεων των σχεδίων (ως παθητικές φάσεις νοούνται εκείνα τα μέτρα και οι ενέργειες οι συνέπειες των οποίων δεν δημιουργούν μη αναστρέψιμα αποτελέσματα στο εξωτερικό της χώρας).

Συνεπώς, οι βαθμίδες κλιμακώσεως αποτελούνται από:

την σύνθεση του Κ.Χ.Κ.,

• την σύνθεση του ΚΥΣΕΑ, και
• την κατάσταση κινητοποιήσεως του κράτους.

Κάθε βαθμίδα εμπεριέχει εσωτερικά και εξωτερικά χαρακτηριστικά, τα οποία και σηματοδοτούν στον αντίπαλο μια κλίμακα διαθέσεων και ενεργειών της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, καθώς και μια κατάσταση κινητοποιήσεως του κρατικού μηχανισμού. Τα εσωτερικά χαρακτηριστικά αφορούν την ίδια την χώρα και τον κρατικό μηχανισμό. Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά αφορούν κυρίως την αντίληψη τόσο των πολιτών της χώρας σχετικά με τα γεγονότα και την σοβαρότητα αυτών, άρα και την ψυχολογική προπαρασκευή που είναι πάντα κεφαλαιώδους σημασίας, όσο και την αντίληψη των δυνητικών αντιπάλων και άλλων τρίτων παρατηρητών. Είναι βασική θέση των θεωριών και αναλύσεων που αφορούν την ασφάλεια με την στενή και ευρεία έννοια ότι η ασφάλεια είναι ταυτόχρονα υποκειμενική και αντικειμενική, στατική και δυναμική, στοχευμένη και γενική. Μια μεγάλη σειρά θεωρητικών αναλύσεων πραγματικών γεγονότων (από το ατομικό έως το διακρατικό επίπεδο) έχει τεκμηριώσει τα χαρακτηριστικά αυτά, και την σημασία που έχει η εμφάνιση αυτών των φαινομενικώς, αλλά όχι ουσιαστικώς, αντικρουόμενων χαρακτηριστικών στην δημιουργία δομών ασφαλείας και εν συνεχεία στη λειτουργία τους.

Με δεδομένη την ανάγκη δημιουργίας ενός τεχνολογικού υποβάθρου που θα κάνει δυνατή την σε πραγματικό χρόνο διαχείριση μιας κρίσεως, είναι σημαντικός ο ρόλος του τρίτου πυλώνα. Ο πυλώνας αυτός, των Τηλεματικών Εφαρμογών και Πληροφορικών Συστημάτων έχει ως αντικείμενο αφ’ ενός την οργάνωση του ΣΕΑ στον συγκεκριμένο τομέα, αφ’ ετέρου τον σχεδιασμό και την οργάνωση αναλόγων συστημάτων σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να δημιουργηθεί και εν συνεχεία να αξιολογείται σε συνεχή βάση μέσω ασκήσεων η κατάσταση ετοιμότητας και η πληρότητα του ιστού των συστημάτων αυτών.

Στο εσωτερικό του, ο πυλώνας χωρίζεται σε δυο τομείς: Τηλεματικές Εφαρμογές και Πληροφοριακά Συστήματα. Ο διαχωρισμός γίνεται για λόγους λειτουργικότητας, αφού οι δυο τομείς χρησιμοποιούν τις ίδιες ή παρεμφερείς τεχνολογίες.

Σε ό,τι αφορά στις τηλεματικές εφαρμογές, αυτές χρησιμοποιούνται ήδη στην καθημερινότητα της χώρας από εκατοντάδες χιλιάδες άτομα, συνήθως χωρίς τα ίδια να το γνωρίζουν. Οι πλέον σύνθετες αφορούν την διαχείριση μεγάλων και χωροταξικά εξαπλωμένων δικτύων (σιδηρόδρομοι, ηλεκτρική ενέργεια, λιμάνια κ.λπ.), ενώ σε μικρογραφία χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία, στις κατοικίες και αλλού. Ο συγκεκριμένος τομέας αφορά, σε στρατηγικό επίπεδο, την ικανότητα της χώρας να λειτουργεί με οικονομία μέσων, ανθρώπων και πόρων υπό συνθήκες εντόνου πιέσεως στα βασικά συστήματα υποδομών και υπηρεσιών (μεταφορές, ενέργεια, βασικά αστικά δίκτυα υποδομών). Θα πρέπει να αξιολογεί τα υφιστάμενα δίκτυα από αυτήν την άποψη, να προτείνει τις αναγκαίες μεταβολές, καθώς και να σχεδιάζει δίκτυα κορμού (trunk networks) για χρήση από το κράτος, τα οποία θα μπορούν να λειτουργούν υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες και συμβάντα (φυσικά ή ανθρωπογενή), και συνεπώς να διασφαλίζει την λειτουργία των βασικών δικτύων υποδομής με υψηλό επίπεδο πλεονασματικής λειτουργικής ικανότητας (redundancy).

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, συνεργάζεται με τον αναλυτικό τομέα, θεματικό υποτομέα 7 (Α/7) καθώς και με τον θεματικό υποτομέα 4/iv (Α/4/iv). Εκτός ΣΕΑ, είναι φυσικό να επιβάλλεται η συνεργασία με τα κέντρα ή γραφεία σχεδιασμού δικτύου σημαντικών παροχέων κοινωφελών υπηρεσιών όπως η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ, τα διυλιστήρια, οι σημαντικοί διαθέτες πόσιμου ύδατος, οι κατασκευαστές και φορείς λειτουργίας οδικών δικτύων κ.λπ. Στην περίπτωση αυτή, ο τομέας αναλαμβάνει ρόλο γενικού συντονιστή, τόσο σε ό,τι αφορά στον σχεδιασμό των δικτύων αυτών από την άποψη της τηλεματικής, όσον και ως προς την τρέχουσα διαχείριση για την διενέργεια ασκήσεων και τον σχεδιασμό των απαιτούμενων μεταβολών όπως προκύπτουν από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των ασκήσεων.

Ο τομέας των Πληροφοριακών Συστημάτων αποτελεί την πλέον αντιληπτή και διαδεδομένη πτυχή των δραστηριοτήτων τις οποίες καλύπτει ο τρίτος πυλώνας. Με ταχείς ρυθμούς εξαπλώνεται και στην Ελλάδα, όχι η λεγόμενη «κοινωνία της πληροφορίας», αλλά η αξιοποίηση της πληροφορίας[9]. Είναι πρόδηλη η κρισιμότητα της προστασίας των πληροφοριακών υποδομών της χώρας, δεδομένης της κομβικότητάς τους στην λειτουργία όλων των δικτύων (εάν θέλουμε να ενεργούμε σε πραγματικό ή σχεδόν πραγματικό χρόνο). Ο τομέας σε συνεργασία με τον αναλυτικό τομέα (Α/7, Α/6/i, A/4/iv) αξιολογεί την υφιστάμενη τεχνολογία στην χώρα, προτείνει λύσεις και τροποποιήσεις που αφορούν κρίσιμα συστήματα, σχεδιάζει την υποδομή εκτάκτου ανάγκης στον τομέα αυτών των δραστηριοτήτων, και παρέχει στο ΣΕΑ την υποδομή και την προστασία αυτής. Ουσιαστικά, έχει αναλυτικό, συμβουλευτικό, και εκτελεστικό ρόλο σε διαφορετικά επίπεδα δραστηριότητας, ενώ η στενή συνεργασία και με τον εμπορικό τομέα καθώς και με εξειδικευμένα επιστημονικά κέντρα (πανεπιστημιακά ή/και ανεξάρτητα) επιτρέπει την διαρκή ενημέρωση και προσαρμογή στα τελευταίας τεχνολογίας δεδομένα σε άμεσο χρόνο[10].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Εκ των ανωτέρω εκτεθέντων προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα – οδηγοί για την έρευνα που απαιτείται προτού διατυπωθεί το νέο Αμυντικό Δόγμα της Ελλάδος.

Πρώτον, το Δόγμα συμπυκνώνει και συνάμα κωδικοποιεί την συνισταμένη των διαστάσεων ισχύος της χώρας. Κατά συνέπεια, και προκειμένου αυτό να ανθέξει στον χρόνο, προαπαιτείται σαφής γνώση των διαστάσεων αυτών.

Δεύτερον, είναι αναγκαίο να γνωρίζει ο ερευνητής την πολιτική βούληση σχετικά με τα εθνικά συμφέροντα, ζωτικά, μείζονα/ουσιώδη και ήσσονα. Υπό κανονικές συνθήκες, τούτο θα ήταν απλούστατο, καθ’ όσον θα αρκούσε η ανάγνωση του Δόγματος Εθνικής Ασφαλείας της χώρας. Δεδομένου, όμως, ότι τέτοιο δόγμα ουδέποτε διατυπώθηκε στην Ελλάδα, ο αναλυτής οφείλει να διερευνήσει και διακριβώσει ποια συμφέροντα αξιολογούνται ως τέτοια από την Πολιτική Ηγεσία της χώρας, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι ο προσδιορισμός των εθνικών συμφερόντων δεν προκύπτει αυτοδικαίως, αλλ’ είναι έργο των πολιτικών ιθυνόντων, εξαρτώμενο από ποικίλους ενδοσυστημικούς παράγοντες, ιδίως προκειμένου περί συγχρόνων πλουραλιστικών σχηματισμών Αριστοτελικο-Ρωμαιο-Ιουδαιοχριστιανικής υφής.

Τρίτον, πρέπει να αποσαφηνισθεί τι νοείται ως επαγγελματικός στρατός.

Τέταρτον, χρειάζεται αναδιοργάνωση ή /και αλλαγή του τομέα C3, ούτως ώστε να προστεθεί ο τομέας πληροφορικής, καθώς και ένα πλήρες δίκτυο ISR με δημιουργία ενός ιστού προσαρμοσμένου στις ελληνικές ανάγκες και δυνατότητες, τόσο τις τεχνολογικές όπως ορίσθηκαν προηγουμένως, όσο και τις οικονομικές. Ο συγκερασμός COTS (commercial off the shelf) και εξειδικευμένων εφαρμογών αποτελεί το κρίσιμο στοίχημα, ενώ η ανάπτυξη λογισμικού είναι η βάση για οποιαδήποτε αυτάρκεια στο μέλλον.

Πέμπτον, είναι απαραίτητο να προβλεφθούν βασικές γεωστρατηγικές παράμετροι και με την μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια. Κατά συνέπεια απαιτείται η ανάλυση των κινήσεων ορισμένων βασικών παικτών στην διεθνή σκηνή, με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν διαθέσιμα ήδη από τις ελευθέρως προσβάσιμες πηγές.

Έκτον, αξιοποιώντας όσα είναι γνωστά ή μπορούν να υπολογισθούν βάσει των διαθεσίμων πληροφοριών, σκόπιμον είναι να αναλυθεί η στρατηγική συγκεκριμένων χωρών (Η.Π.Α, Γαλλία, Ο.Δ. Γερμανίας, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Σουηδία, Ισραήλ, Ρωσική Ομοσπονδία, Κίνα, Ινδία, Β. Κορέα, Ιαπωνία) στον στρατιωτικό τομέα, δοθέντος ότι οι χώρες αυτές αποτελούν, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, οδηγούς της τεχνολογικής εξελίξεως και συνεπώς του νέου είδους πολέμου που αναπτύσσεται θεωρητικά και πρακτικά παγκοσμίως και θα μας επηρεάσει ολοένα και περισσότερο στο μέλλον, άμεσα ή έμμεσα.

Έβδομον, πρέπει να υπάρξει πρόνοια στο Δόγμα για πιθανή μελλοντική ίδρυση ενός Οργάνου κατά το πρότυπο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των Η.Π.Α. (NSC). Ένα ανάλογο θεσμοθετημένο Όργανο θα αποτρέψει μία εξέλιξη λίαν αρνητική, πλην όμως μη δυναμένη να αποκλεισθεί, στην ελληνική πτραγματικότητα: δηλαδή την – σε βραχύ χρονικό διάστημα – εν μέρει ή και εν όλω μεταβολή του Δόγματος και, άρα, και την αναδιαμόρφωση των στρατηγικών επιλογών που βασίζονται επ’ αυτού και απορρέουν εξ αυτού, πράγμα το οποίο και σύγχυση θα προξενήσει και πολλά και σοβαρά πρακτικά προβλήματα (καθώς θα ευρίσκονται εν εξελίξει προγράμματα δαπανηρά και χρονοβόρα). Όμως, η οικονομία μέσων και δυνάμεων πρέπει να αποτελεί στρατηγικό διακύβευμα για την χώρα, διότι επιτρέπει την γρήγορη προσαρμογή σε ριζικές μεταβολές, εάν και όταν αυτές επέλθουν, χωρίς να διαταράσσει σοβαρώς την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Κλασσικό παράδειγμα αποτελεί το «σοκ» που υπέστη το Ισραήλ όταν αναγκάσθηκε να καταπολεμήσει την Ιντιφάντα. Στην περίπτωση της Ελλάδος, η οικονομία δυνάμεων μεταφράζεται τόσο σε υλικά μέσα όσο και σε έμψυχο δυναμικό.

Όγδοον, το νέο δόγμα οφείλει να λάβει υπ’όψη του τις κοινωνιολογικές και οικονομικές μεταβολές που επέρχονται στην χώρα και οι οποίες αναμένεται να καταστούν εμφανέστερες, προϊόντος του χρόνου. Παρ’ ότι κάθε Δόγμα δεν είναι αιώνιο – και τείνει να αναδιαμορφώνεται συν τω χρόνω – καλόν είναι να πράξουμε κατά τρόπον ώστε ο πυρήνας και οι θεμελιώδεις κατευθύνσεις του να μη χρήζουν μεταβολής στο ορατό μέλλον. Επομένως, είναι απαραίτητο να ενσωματωθεί και αυτή η κρίσιμη παράμετρος, που αφορά το χαρακτηριζόμενο και ως «εσωτερικό μέτωπο». Εξ άλλου, πληρουμένης αυτής της προϋποθέσεως, και η εθνική αυτοπεποίθηση ενισχύεται αλλά και προς τα έξω μπορεί να ασκηθεί αποτελεσματικώτερα Ψυχολογικός Πόλεμος.

Ένατον, ενδείκνυται η ίδρυση Εθνικών Μονάδων Συλλογής, Διαχειρίσεως και Αξιοποιήσεως Πληροφοριών και, συνακολούθως, η χρήση Βάσεως Δεδομένων πραγματικού ή οιονεί πραγματικού χρόνου, η οποία θα επιτρέπει την συνεχή αξιολόγηση δυνατοτήτων και πιθανών εσωτερικών και εξωτερικών απειλών, προκειμένου να καταστεί δυνατή η προσαρμογή επί μέρους στοιχείων του Δόγματος σε μεσοπρόθεσμες μεταβολές, προτού, όμως, οι μεταβολές αυτές επέλθουν. Στην ουσία πρόκειται για μια μορφή ασκήσεως πολιτικής η οποία λειτουργεί στα πλαίσια της Αποτροπής. Ενώ δεν αποτελεί μέρος του σκληρού πυρήνα του Δόγματος από πρακτικής απόψεως, είναι μέρος του από πλευράς θεωρητικής προσεγγίσεως. Δηλαδή, ενώ δεν μεταβάλλει τον στρατιωτικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη συγκεκριμένου φάσματος ικανοτήτων, αποτρέπει, μέσω των ανακοινωσίμων ή υποθετικών σεναρίων, άλλους (τρίτους) από επιλογές, τα αποτελέσματα των οποίων, ειδάλλως θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε υπό πραγματικούς όρους. Πρόκειται για εξαιρετικά λεπτό ψυχολογικό παίγνιο, το οποίο εδράζεται στην αξιοπιστία των μελετών που έχουν ανακοινωθεί και γνωστοποιηθεί στον αντίπαλο, και κατά συνέπεια στην υπόθεση στην οποία προβαίνει ο τελευταίος και σε σχέση με μελέτες ή σενάρια, την ύπαρξη των οποίων ναι μεν δεν γνωρίζει αλλά υποθέτει ως δεδομένη.

Δέκατον, χρειάζεται τακτική αλληλοενημέρωση και αυτοματοποιημένη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων κλιμακίων της Κυβερνήσεως, προκειμένου να είναι αξιόπιστη η τρέχουσα εικόνα ικανοτήτων και απομειωτών ισχύος.

Εν κατακλείδι, η σχεδίαση και εκπόνηση ενός νέου Εθνικού Αμυντικού Δόγματος αποτελεί, καθ’ εαυτήν, μία σοβαρή θεωρητική και αναλυτική άσκηση, δεδομένου ότι, αφ’ενός μεν, δεν υφίσταται μέχρι σήμερα ολοκληρωμένη και καταγεγραμμένη Πολιτική Εθνικής Ασφαλείας, αφ’ετέρου δε, η θεσμική μνήμη και, κατά συνέπεια, η αυτογνωσία του Ελληνικού Κράτους είναι περιορισμένη, όπως άλλωστε μαρτυρούν, κατά καιρούς, οι ίδιες οι Υπηρεσίες του (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, Γενικό Λογιστήριο κ.ο.κ). Και η εν λόγω άσκηση απαιτεί την γόνιμη σύμπραξη διαφορετικών ειδικοτήτων προ της διατυπώσεως μιας τελικής προτάσεως.

[1] . Τον Φεβρουάριο του 2005, μετά από επίσκεψη υφυπουργού των ΗΠΑ στην Ινδία, ανακοινώθηκε επισήμως η πρόθεση των ΗΠΑ να βοηθήσουν την Ινδία να καταστεί παγκόσμια δύναμη, μέσω παροχής στρατιωτικής και άλλης τεχνολογίας. Προφανής απώτερος στόχος είναι ο έλεγχος της Κίνας, με ταυτόχρονη μείωση του συνολικού κόστους για τις ΗΠΑ σε όλες τις διαστάσεις της ασφάλειας.

[2] . Κλασικό παράδειγμα παραμένει η λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου των ΗΠΑ κατά την διάρκεια της κρίσεως της Κούβας (The Kennedy Tapes), αλλά και η λειτουργία της Επιτροπής στην ΕΕ.

[3] Η επίδραση στα διεθνή δρώμενα ομάδων και κινημάτων, είτε αυτά είναι αυτόνομα είτε κατευθυνόμενα. Τα πρόσφατα «κινήματα υπέρ της δημοκρατίας» στην Γεωργία, στην Ουκρανία, στον Λίβανο, και εσχάτως στο Κιργιστάν, αποτελούν αντιθέτως κλασσικό παράδειγμα ψυχολογικών επιχειρήσεων, με πιθανότατο φορέα σχεδιασμού συγκεκριμένο τομέα της CIA, που ειδικεύεται σε πολιτικές ανατροπές κυβερνήσεων μέσω αυτού του είδους των «αυθόρμητων κινημάτων».

[4] Σε συνεργασία με τον αντίστοιχο τομέα της Υπηρεσίας Πληροφοριών ΥΠ.ΕΘ.Α., η οποία και θα έχει την ευθύνη χειρισμού των συστημάτων, για εξοικονόμηση πόρων και χρόνου, όπως έχει ήδη αναλυθεί σε προγενέστερο σημείωμα σχετικά με την αναδιάρθρωση της υπηρεσίας πληροφοριών του ΥΠ.ΕΘ.Α. Στην προκείμενη περίπτωση, το κέντρο του Σ.Ε.Α. ανταλλάσσει πληροφορίες επί των πρωτογενών δεδομένων με το αντίστοιχο κέντρο του ΥΠ.ΕΘ.Α., ενώ κατευθύνει όποτε κριθεί αναγκαίο και την συλλογή (tasking).

[5] Οι βομβαρδισμοί των ΗΠΑ κατά της Γιουγκοσλαβίας, είχαν ως στόχο την εξάλειψη αυτών των δυο τομέων: καταστροφή ή τουλάχιστον αδρανοποίηση των υποδομών, και αδρανοποίηση των δικτύων, με επικρεμάμενη την απειλή ολοσχερούς καταστροφής των εάν ο Μιλόσεβιτς δεν συμμορφωνόταν. Στο πρώτο σκέλος απέτυχαν, διότι ο Τίτο είχε ήδη από το 1960 κατασκευάσει μια υπόγεια εξαόροφη πόλη κάτω από το Βελιγράδι για να αντεπεξέλθει σε ανάλογη Σοβιετική επίθεση. Το δεύτερο όμως το κατάφεραν.

[6] Οδηγός για την διαφορετική αυτή σύνθεση, και θεωρητικό υπόβαθρο για την χρησιμότητα σε πολιτικό επίπεδο αυτών των διαφορετικών συνθέσεων είναι κυρίως το πάντα επίκαιρο βιβλίο On Escalation του Herman Kahn. Το εν λόγω έργο αποτέλεσε την θεωρητική βάση του σχεδιασμού της δυνάμεως πυρηνικής αποτροπής και του αναλόγου δόγματος των ΗΠΑ, χρησιμοποιείται δε σήμερα από αυτές για τον σχεδιασμό του δόγματος ασύμμετρου πολέμου που προτίθενται να εφαρμόσουν σε πλανητική κλίμακα, και επί τη βάσει του οποίου σχεδιάζουν την δομή των δυνάμεών τους για το χρονικό διάστημα έως το 2050, σύμφωνα με συνεντεύξεις τόσο του στρατηγού Schoomaker, όσο και των μελετητών της ομάδος Rumsfeld.

[7] Παράδειγμα προς αποφυγή αποτελεί η έλλειψη συντονισμού που παρατηρήθηκε με την πτώση του CHINOOK το οποίο μετέφερε τους ιερωμένους στο Άγιο Όρος, όταν το πρωτεύον δίκτυο αεράμυνας της χώρας, χωρίς να υπόκειται την πίεση ενός πολέμου, αγνοούσε πού βρισκόταν το συγκεκριμένο ίχνος που μέχρι προ ολίγων λεπτών εμφανιζόταν στα κύρια ραντάρ αεράμυνας. Τι θα γινόταν εάν το δίκτυο έπρεπε να αντιμετωπίσει πολλαπλά ίχνη, σε περιβάλλον έντονων αντιμέτρων, και με την απειλή πυραυλικών επιθέσεων;

[8] Το σύστημα C4I των Ολυμπιακών αγώνων, θα έπρεπε να είναι ο πυρήνας, η ραχοκοκαλιά του ευρύτερου συστήματος που θα συνέδεε τα επί μέρους κέντρα χειρισμού στην χώρα. Φευ, το σύστημα λόγω κακού αρχικού σχεδιασμού και κατόπιν εκτελέσεως, δεν απέδωσε διόλου τα αναμενόμενα.

[9] Η «Κοινωνία της Πληροφορίας» αποτελεί αγαπημένο θέμα των ΜΜΕ σε πολιτικό επίπεδο, αλλά ο όρος είναι καταχρηστικός και συχνά αποτελεί το πρόσχημα για άσχετες δραστηριότητες. Είναι η χρήση της πληροφορίας που καθορίζει την ποιότητά της, και όχι η απόκτηση της πληροφορίας καθαυτή. Αποτελεί το σημείο αυτό ένα πάγιο «αξίωμα» των υπηρεσιών πληροφοριών, και συγκεκριμένα των αναλυτικών τομέων τους, παγκοσμίως.

[10] Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κάθε χρόνο, στην παγκόσμια συγκέντρωση των hackers που πραγματοποιείται στις ΗΠΑ, η CIA και ενίοτε και η NSA διοργανώνουν πάρτι, συνήθως υπό την κάλυψη του ονόματος hackers που εργάζονται γι’ αυτές, στην διάρκεια των οποίων συζητούνται από νεαρής ηλικίας ειδικούς των υπηρεσιών αυτών και τους συμμετέχοντες hackers, τα νέα «όπλα» που έχουν αναπτυχθεί, τρόποι προστασίας από αυτά, καθώς και δυνητικές τους εφαρμογές. Επίσης, μια πλειάδα κρατών έχει πλέον συγκροτήσει ειδικές υπηρεσίες διαδικτυακού πολέμου (Γερμανία, Κίνα, Κορέες, ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο, Ρωσία, Γαλλία, κ.ά.)

πηγή: slpress

[full-post]