Αδύναμη η στήριξη της Ευρώπης στη δημοκρατία της

Της Judy Dempsey

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες ήταν ξεκάθαροι για το τι συνέβη στις 6 Ιανουαρίου 2021, στην Ουάσιγκτον, όταν οργισμένοι υποστηρικτές του Αμερικάνου προέδρου Donald Trump, εισέβαλαν στο Καπιτώλιο.

Για αυτούς, το οχυρό της δημοκρατίας δέχθηκε επίθεση.

"Πρέπει να γίνει κλήση αφύπνισης” για τους υπερασπιστές της δημοκρατίας, έγραψε ο ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, Josep Borrell, στο ιστολόγιο του. "Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αμέσως κάθε παραβίαση της ανεξαρτησίας των δημοκρατικών θεσμών, μέχρι και κάθε ομιλία μίσους από δημαγωγούς, και κάθε παραπληροφόρηση και ψευδείς ειδήσεις”, πρόσθεσε.

Μακάρι οι ηγέτες της ΕΕ να έκαναν απλώς αυτό. Όσο περισσότερο δεν ασκούν ανοιχτή και έντονη κριτική σε εκείνες τις κυβερνήσεις εντός της ΕΕ που διαβρώνουν τις αξίες και τις αρχές της Ένωσης, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα η ευρωπαϊκή δημοκρατία να αποδυναμωθεί ανεπανόρθωτα. Διακυβεύεται η διάβρωση της Ευρώπης που προέκυψε μετά την καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η μετά το 1945 εποχή, έδωσε τέλος σε αιώνες εχθρότητας και πολέμου μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Με τεράστια υποστήριξη από τις ΗΠΑ, η Ευρώπη προχώρησε προς την ειρήνη, την ολοκλήρωση, την ενότητα και τη δημοκρατία.

Ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της περιόδου μετά το 1945 ήταν πώς η ΕΕ κατόρθωσε να ενσωματώσει χώρες που είχαν πληγεί από στρατιωτικές χούντες, φασιστική διακυβέρνηση και κομμουνιστικές δικτατορίες. Ήταν ένας μνημειώδης θρίαμβος βασισμένος στην αισιοδοξία και εδραιωμένος σε δημοκρατικές αξίες.

Ωστόσο τα τελευταία χρόνια δόθηκε μεγάλη προσοχή στις ΗΠΑ και ιδιαίτερα στην Κίνα, και όχι στο τι συμβαίνει στη δημοκρατία της ίδια της Ευρώπης. Ωστόσο εάν η ΕΕ ήταν πλήρως δεσμευμένη στις δημοκρατικές αξίες και θεσμούς, μια τέτοια ηθική πυξίδα πρέπει να είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει αυταρχικά καθεστώτα όπως η Κίνα, η Ρωσία και η Τουρκία.

Όταν η ΕΕ συνεργάζεται με αυτά τα καθεστώτα, οι ίδιες οι αξίες της πρέπει να της παρέχουν αρκετή μόχλευση για τη σύναψη συμφωνιών που βασίζονται στο κράτος δικαίου, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις αξίες. Το αντίθετο συνέβη στο τέλος του Δεκεμβρίου 2020 όταν η ΕΕ, ωθούμενη από τη Γερμανίδα Καγκελάριο Merkel, πέτυχε μια μεγάλη επενδυτική συμφωνία με την Κίνα. Τα συμφέροντα υπερισχύουν των αξιών με έναν τρόπο που είναι όλο και περισσότερο χαρακτηριστικός της ΕΕ.

Η συμφωνία δείχνει πως το μόνο μεγάλο ζήτημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, είναι η δική της ανικανότητα να υπερασπιστεί αυτό που είχε δημιουργήσει από το 1945: ακμάζουσες δημοκρατίες βασισμένες στο κράτος δικαίου, στην λογοδοσία, ένα ανεξάρτητο δικαστικό σώμα, και πάνω από όλα, τον ανταγωνισμό των ιδεών.

Δεν είναι αναπόφευκτο ότι αυτές οι πολύτιμες ιδιότητες θα αντικατασταθούν από τις ψευδό-αυταρχικές κυβερνήσεις των οποίων οι ηγέτες χρησιμοποιούν τα ίδια τα μέσα της δημοκρατίας, για να πετύχουν εξουσία και να την ασκήσουν με τους δικούς τους όρους.

Αλλά ο τρόπος με τον οποίο οι ηγέτες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και τα κράτη-μέλη έχουν ανεχθεί αυτό που συμβαίνει στη Βουλγαρία, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία και στη Ρουμανία, δείχνει μια συλλογική εξασθένιση και απροθυμία να σταματήσει η διάβρωση της δημοκρατίας.

Οι ηγέτες της ΕΕ στις Βρυξέλλες έχουν παρακολουθήσει τον τρόπο με τον οποίο ο Jaroslaw Kaczyński, ηγέτης του κυβερνώνοντος κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη στην Πολωνία -έναα ασυνήθιστο όνομα για αυτό το κόμμα- έχει συστηματικά συρρικνώσει την ανεξαερτησία του πολωνικού δικαστικού ζητήματος από τη στιγμή που ήρθε στην εηουσία το 2015.

Στην Ουγγαρία, το κυβερνών κόμμα του πρωθυπουργού Viktor Orban, Fidesz, έχει ξεφύγει με τηνν ενοποίηση της εξουσίας από το 2010, καταχρώντας κεφάλαια της ΕΕ, ασκυκτιώντας ανεξάρτητα οικονομικά ιδρύματα, περιορίζοντας τις Μκο και ελέγχονντας τα μΜΕ μέσω των πιστών του orban.

Αυτοί οι Ευρωπαίοι ηγέτες που έχουν καταλάβει την εξουσία -με στόχο τον περιορισμό του πολιτικού ανταγωνισμού και τελικά της δημοκρατίας, έχουν πάρει το "ελεύθερο” από την ΕΕ. Ναι, οι ηγέτες της ΕΕ τελικά συμφώνησαν σε μια σύνοδο κορυφής τον Δεκέμβριο για να συνδέσουν την διανομή κονδυλίων της ΕΕ με την προχώρηση ενόσ κράτους μέλους στο κράτος δικαίου. Αλλά αυτή είναι μια διαδικασία. Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τέτοια μέτρα θα εφαρμοστούν ποτέ.

Για παράδειγμα, το ευρωπαϊκό λαϊκό κόμμα (ΕΡΡ), η ομάδα στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο που αντιπροσωπεύει συντηρητικά κόμματα, συνεχίζει να αρνείται την διαγραφή του Fidesz, κόμματος-μέλους.

Σε μια πρόσφατη συνέντευξη για αυτό το ζήτημα, ο Manfred Weber, πρόεδρος του ΕEP, παρέδωσε το θέμα σε όποιον αντικαταστήσει την Merkel ως ηγέτης της Χριστιανοδημοκρατικής ένωσης, του μεγαλύτερου κόμματος του ΕΛΚ. Ο διάδοχος της Merkel "έχει μια μεγάλη ευθύνη" για το εάν το Fidesz θα πρέπει να παραμείνει στο ΕΡΡ, δήλωσε. "Ασφαλώς πρόκειται να είναι μια από τις πρώτης αποφάσεις που θα λάβει”.

Αλήθεια; δεν θα μπορούσε ο Weber ή η Merkel να μιλήσουν ξεκάθαρα πολύ καιρό πριν, για το ότι ο Orban και άλλοι ηγέτες, ξηλώνουν τον ιστό της δημοκρατίας.

Το να μιλήσει κάποιος ανοιχτά, έχει σημασία. Είναι αυτό που κάνουν οι πολίτες κάθε μέρα, στη Λευκορωσία, μετά από τις 9 Αυγούστου, όταν ο πρόεδρος Alexander Lukashenko δήλωσε νικητής σε μια εκλογική διαμάχη που θεωρήθηκε ευρέως ως νοθευμένη.

Έκτοτε, σύμφωνα με τους οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περισσότεροι από 30.000 πολίτες της Λευκορωσίας έχουν συλληφθεί και κρατούνται για τις ειρηνικές διαμαρτυρίες που διεξήγαν.

Σαν να μην το γνώριζε ο πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χόκευ επί πάγου, Rene fasel. Δέχτηκε μια μεγάλη αγκαλιά από τον Lukashenko στις 11 Ιανουαρίου του 2021. Ήταν λες και οι δύο άνδρες να αισιόδοξοι ότι η Λευκορωσία μπορεί να φιλοξενήσει το παγκόσμιο πρωτάθλημα χόκεϊ.

Όπως ο Orban και ο Kaczyński είνναι βέβαιοι ότι η ΕΕ θα παραμείνε σιωπη,ή μπροστά στην υποχώρηση των δημοκρατικών τις αξιών.

Capital