Η συνάντηση της Άγκυρας και η επιστροφή της Ελλάδας στο παιχνίδι της Λιβύης

Χαμηλές προσδοκίες από την αυριανή συνάντηση των υπουργών εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας Ν.Δένδια και Μ.Τσαβούσογλου στην Άγκυρα, μετά από μια πολύμηνη περίοδο διαρκούς έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με κορυφαίες στιγμές το τουρκολιβυκό Μνημόνιο και την «εισβολή» του Oruc Reis στην περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Η συνάντηση είχε προγραμματισθεί αρχικά για σήμερα αλλά λόγω των εξελίξεων σε Αφγανιστάν και Ουκρανία και την έκτακτη τηλεδιάσκεψη των Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας του ΝΑΤΟ, μετά από επικοινωνία των δυο υπουργών μετατέθηκε για το απόγευμα της Πέμπτης. Βεβαίως, η Τουρκία παρά τα προβλήματα στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον και με τον Β. Πούτιν ελπίζει ότι η στήριξη της προς την Ουκρανία και η φιλοξενία της διάσκεψης για το Αφγανιστάν θα ανοίξει τις «πόρτες» προς την Ουάσιγκτον που παραμένουν κλειστές μέχρι αυτή τη στιγμή και αυτό ίσως προσδίδει «αυτοπεποίθηση» στην τουρκική ηγεσία.

Η συνάντηση Δένδια -Τσαβούσογλου , σχεδόν είκοσι ημέρες μετά την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., είναι προφανές ότι δεν μπορεί να δώσει λύσεις λόγω και του κλίματος που έχει διαμορφωθεί, αλλά και γιατί καμία πλευρά δεν είναι πρόθυμη, ούτε έτοιμη για να συναινέσει στο επόμενο βήμα. Είναι τα πρώτα επιφυλακτικά και διερευνητικά βήματα που γίνονται, καθώς και η Ελλάδα δεν κρύβει ότι θέλει να κερδίσει χρόνο, καθώς το παιγνίδι της διαρκούς αυξομείωσης των εντάσεων και της στρατικοποίησης των κρίσεων, ευνοεί την Τουρκία, ενώ και η Άγκυρα δεν έχει σκοπό να κάνει πίσω από τις διεκδικήσεις της και αυτό για το οποίο κυρίως ενδιαφέρεται είναι να συντηρήσει τη στήριξη σημαντικών ευρωπαϊκών χωρών, που έχουν επενδύσει στην πολιτική του υποτιθέμενου κατευνασμού της Τουρκίας και του κ. Ερντογάν.

Ο κ.Ερντογάν έχοντας από την μια πλευρά την δυσάρεστη αβεβαιότητα της σχέσης του με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο Τ.Μπάιντεν και το ιδιαίτερα επιβαρυμένο κλίμα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και από την άλλη την όλο και πιο δύσκολη σχέση με την Μόσχα, όπως φάνηκε με την απειλή τουριστικού εμπάργκο καταρχήν, με αφορμή την εμπλοκή της Άγκυρας υπέρ του Κιέβου στην αντιπαράθεση με την Ρωσία, δεν μπορεί να ρισκάρει και μια ακόμη σύγκρουση με την Ε.Ε..

Έτσι θα θελήσει να εκμεταλλευθεί τα δυο ορόσημα που έχουν θέσει οι Ευρωπαίοι πριν λάβουν τις αποφάσεις τους για τη «θετική» ατζέντα για την Τουρκία τον Ιούνιο .Τα δυο αυτά ορόσημα είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις που το στίγμα θα δοθεί από τη συνάντηση Δένδια-Τσαβούσογλου και λίγες ημέρες αργότερα από την Πενταμερή της Γενεύης για το Κυπριακό.

Δεν υπάρχει καμιά ψευδαίσθηση φυσικά για τις προθέσεις και διαθέσεις της Τουρκικής ηγεσίας ,τις οποίες εξάλλου αποκαλύπτουν καθημερινά οι δηλώσεις της τουρκικής ηγεσίας που κάνουν να ακούγονται υποκριτικές οι χθεσινές δηλώσεις «πίστης» του τούρκου ηγέτη στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του.

Στα Ελληνοτουρκικά μπορεί η ανάπαυλα των τεσσάρων μηνών να είναι απολύτως χρήσιμη για την Ελλάδα, αλλά δεν πρέπει να λειτουργεί παραπλανητικά.Η τουρκική απειλή είναι και θα παραμείνει εδώ.

Η τουρκική πλευρά πάντως έχει προϊδεάσει με ποια ατζέντα θα προσέλθει στην συνάντηση Δένδια - Τσαβούσογλου. Και αυτό αφέθηκε να εκφραστεί όχι από τον κ. Τσαβούσογλου ο οποίος έχει υποχωρήσει στην «ιεραρχία» του Aksaray αλλά από τον στενό συνεργάτη του Ερντογάν, Φ. Αλτουν και από τον Υπουργό Άμυνας Χ.Ακάρ.

Ο κ.Ακάρ έχει ξετυλίξει τις τελευταίες εβδομάδες όλη την αναθεωρητική ατζέντα, από τις «γκρίζες ζώνες» και την αποστρατικοποίηση των νησιών, τον εναέριο χώρο κλπ, το τουρκικό ΥΠΕΞ ήγειρε μειονοτικό ζήτημα, ενώ ο κ.Αλτούν με ανάρτηση του πριν λίγες ημέρες θέλησε να ανοίξει θέμα «ενίσχυσης της τρομοκρατίας» από την …Ελλάδα. Με στόχο όχι τόσο τους Κούρδους ,μια και το ΠΚΚ θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από όλη την Ε.Ε., αλλά τους οπαδούς του Φετουλάχ Γκιουλέν που θεωρούνται τρομοκράτες μόνον από την κυβέρνηση Ερντογάν.

Το θέμα αυτό είναι πολύ ευαίσθητο και έχει οδηγήσει τις δυο χώρες σε έντονη αντιπαράθεση λόγω των 8 φυγάδων που κατηγορήθηκαν για εμπλοκή στην απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 και προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη και προσωπική ενόχληση μάλιστα στον Ερντογάν, ότι ακόμη και τώρα οι πολιτικοί του αντίπαλοι που χαρακτηρίζονται συνοπτικά «τρομοκράτες» επιδιώκουν να περάσουν ως πολιτικοί πρόσφυγες στην Ελλάδα. Σε αυτό το θέμα οι απαντήσεις έχουν δοθεί και από την προηγούμενη κυβέρνηση και ισχύουν ακόμη, ότι στην Ελλάδα η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και αποφασίζει με βάση τα στοιχεία που παραθέτουν και οι τουρκικές Αρχές για το εάν κάποιος φυγάδας θα εκδοθεί ή όχι.

Η Ελλάδα σε ό,τι αφορά στο μεταναστευτικό εμμένει στην τήρηση των συμφωνιών που υπάρχουν και συναινεί στις προτάσεις της Κομισιόν για αύξηση της οικονομικής βοήθειας όχι όμως μόνο προς την Τουρκία αλλά και προς την Ιορδανία και τον Λίβανο που φιλοξενούν χιλιάδες πρόσφυγες από την Συρία.

Στο Κυπριακό με την ανοχή των Βρετανών αλλά και του Γ.Γ. του ΟΗΕ προβάλλεται ο υποτιθέμενος άτυπος χαρακτήρας της Συνάντησης ώστε να διευκολυνθεί η τουρκική πλευρά να κινηθεί εκτός του συμβατικού πλαισίου επίλυσης του Κυπριακού και να θέσει προς συζήτησή, την «κυριαρχική ισότητα» και τον διαμοιρασμό των φυσικών πόρων, με τρόπο που αυτή η συζήτηση καταλήγει σε λύση δυο κρατών η στην καλύτερη των περιπτώσεων σε μια χαλαρή συνομοσπονδία.

Σήμερα η Αθήνα, με την επίσκεψη του προέδρου του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης Μοχάμεντ Μένφι και την συνάντηση του με τον πρωθυπουργό Κ.Μητσοτάκη κλείνει έναν κύκλο έντονης διπλωματικής κινητοποίησης με στόχο να ξαναβάλει την Ελλάδα στο παιγνίδι της Λιβύης και συγχρόνως να δημιουργήσει «τείχος απόκρουσης» των προσπαθειών εφαρμογής του Τουρκολιβυκού Μνημονίου επί του πεδίου.

Και οι συνεχείς εκκλήσεις Μητσοτάκη και Δένδια για επανέναρξη του διαλόγου για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών βρίσκει ανταπόκριση τουλάχιστον σε ένα σημαντικό μερίδιο του Λιβυκού πολιτικού κόσμου, ενώ και ο ίδιος ο προσωρινός πρωθυπουργός κ.Ντμπειμπά άφησε και στην Άγκυρα ένα παράθυρο ανοικτό για διάλογο που θα είναι προς το συμφέρον όλων των χωρών της περιοχής.. και ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο είναι ότι ο μοναδικός εκπρόσωπος εκλεγμένου θεσμού της Λιβύης, ο Ακιλα Σάλεχ πρόεδρος του Κοινοβουλίου επιβεβαίωσε στην συνάντηση του με τον Ν. Δένδια ότι ισχύει απολύτως η απόφαση του Κοινοβουλίου που χαρακτήριζε άκυρο το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο το οποίο μάλιστα δεν έχει επικυρωθεί από τη Βουλή. Πολλά θα εξαρτηθούν πλέον από τους συσχετισμούς δύναμης μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου. Για την Άγκυρα πάντως η Λιβύη παραμένει «πυλώνας» στην εξωτερική πολιτική της και δε θα παραδώσει εύκολα τα όπλα.

Νίκος Μελέτης
Liberal