Ο Κόσμος δεν ανήκει στους ειρηνικούς. Για να ευημερήσει ένα κράτος πρέπει να είναι επιθετικό.

Όσοι λαοί δεν διεκδικούν, ξεχνιούνται. Από τον Περικλή στον Βίσμαρκ και από τις ΗΠΑ στην Κίνα, η ιστορία αποδεικνύει πως μόνο τα κράτη με βούληση ισχύος αφήνουν ίχνος ευημερίας.

Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από παραδείγματα όπου η δύναμη, η αποφασιστικότητα και, συχνά, η επιθετικότητα διαμόρφωσαν την πορεία των κρατών και των πολιτισμών. Η φράση «Ο κόσμος δεν ανήκει στους ειρηνικούς» υποδηλώνει ότι η ευημερία ενός κράτους δεν εξασφαλίζεται μόνο μέσω διπλωματίας ή ειρηνικών μέσων, αλλά απαιτεί μια πιο δυναμική, ενίοτε επιθετική στάση. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε αυτήν την άποψη, διερευνώντας τα επιχειρήματα υπέρ και κατά, καθώς και τις ιστορικές και σύγχρονες επιπτώσεις της.

Υπάρχει μια αλήθεια που ενοχλεί τον σύγχρονο άνθρωπο:
ο κόσμος δεν αγαπά τα ειρηνικά κράτη. Δεν τα σέβεται, ούτε τους αφήνει περιθώριο επιβίωσης.

Αντιθέτως, τον κόσμο τον φτιάχνουν και τον διαμορφώνουν τα επιθετικά κράτη. Όχι απαραίτητα στρατιωτικά. Αλλά στρατηγικά. Πολιτισμικά. Οικονομικά. Οραματικά.

Ένα κράτος που δεν έχει την πρόθεση να επεκταθεί, να προβληθεί, να αφήσει το ίχνος του, αργά ή γρήγορα χάνεται μέσα στον ιστορικό θόρυβο.
Καμιά ακμή, κανένα θαύμα, καμία πραγματική ευημερία δεν γεννήθηκε από μια ουδέτερη στάση.

Η Ιστορική Διάσταση της Επιθετικότητας

Από την αρχαιότητα, τα κράτη που κυριάρχησαν στον κόσμο συχνά βασίζονταν στην επιθετική επέκταση. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, για παράδειγμα, δεν έγινε υπερδύναμη μέσω παθητικής διπλωματίας, αλλά μέσω στρατιωτικής ισχύος, κατάκτησης και επιβολής της θέλησής της σε γειτονικούς λαούς. Ομοίως, οι Μογγόλοι υπό τον Τζένγκις Χαν δημιούργησαν μια από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες στην ιστορία μέσω αδυσώπητων στρατιωτικών εκστρατειών.

Η επιθετικότητα, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο στη στρατιωτική ισχύ. Η οικονομική και πολιτιστική επιβολή, όπως η αποικιοκρατία των ευρωπαϊκών δυνάμεων τον 19ο αιώνα, αποδεικνύει ότι τα κράτη που επεδίωξαν ενεργά την επέκταση των συμφερόντων τους ευημερούσαν, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αυτά τα παραδείγματα υποστηρίζουν την ιδέα ότι η παθητικότητα σπάνια οδηγεί σε κυριαρχία ή ευημερία.

📜 Από την Αθήνα στην Αμερική: Ποιοι Ευημέρησαν

Ο Περικλής δεν προτείνει απλώς την υπεράσπιση της Αθήνας, αλλά το «ἄρχειν» των άλλων Ελλήνων. Η ακμή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας οικοδομείται πάνω σε ενεργητική κυριαρχία: ναυτική δύναμη, πολιτισμική προβολή, φόροι συμμάχων, αποικίες.

Η Ρώμη μεγαλουργεί όχι αμυνόμενη, αλλά οικοδομώντας δρόμους προς όλες τις κατευθύνσεις. Το Pax Romana γεννήθηκε από την πειθαρχία της λεγεώνας και την πίστη στη ρωμαϊκή ανωτερότητα.

Ο Βίσμαρκ ενοποιεί τη Γερμανία με πολέμους, μηχανορραφίες και χειραγώγηση. Δεν συζητά αν «επιτρέπεται» η ύπαρξη της Γερμανίας: την επιβάλλει.

Οι ΗΠΑ γίνονται αυτοκρατορία με στρατηγική επιθετικότητα σε όλα τα πεδία: στρατιωτικό, οικονομικό, τεχνολογικό, πολιτισμικό. Η Google, η Disney και το Netflix είναι όψεις αυτής της ισχύος, ήπιας, αλλά πανίσχυρης.

Και σήμερα; Η Κίνα δεν ζητά κατανόηση, διεκδικεί, σχεδιάζει, προβάλλεται. Ο νέος δρόμος του μεταξιού δεν είναι φαντασίωση, είναι κρατική επιθετικότητα με οικονομικά μέσα.

⚔️ Επιθετικότητα ≠ Επιθετικότητα

Η λέξη «επιθετικότητα» μάς τρομάζει. Τη συγχέουμε με τη βαρβαρότητα ή τον μιλιταρισμό.

Όμως εδώ σημαίνει κάτι άλλο:
θέληση για παρουσία, πρόθεση για δημιουργία, βούληση για επέκταση του νοήματος.

Ένα κράτος που δεν «επιτίθεται» δεν έχει τι να πει. Δεν δημιουργεί πολιτισμό, δεν εμπνέει, δεν απειλεί, δεν μετασχηματίζει.
Απλώς αμύνεται μέχρι να εξαφανιστεί.

Η επιθετικότητα είναι η άρνηση του μαρασμού.

🇬🇷 Και Η Ελλάδα;

Η Ελλάδα σήμερα παγιδεύτηκε στην αυταπάτη της «ηθικής επιβίωσης».
Πιστεύει ότι η παραμονή στο διεθνές σύστημα αρκεί χωρίς διεκδίκηση, χωρίς προβολή, χωρίς στρατηγική βούληση.

Αλλά ο κόσμος δεν είναι ουδέτερος.
Και ο χάρτης δεν χαράσσεται με κατανόηση. Χαράσσεται με ισχύ.

Αν η Ελλάδα θέλει να υπάρχει όχι απλώς ως ανάμνηση ή τουριστικό λεύκωμα, αλλά ως παίκτης, οφείλει να ξαναθυμηθεί το παλιό της ένστικτο:

• Να επεκτείνεται.
• Να επενδύει.
• Να σημαίνει.

Η ευημερία δεν είναι δωρεά, είναι κατάκτηση.
Και για να την κατακτήσεις, πρέπει να τολμήσεις να επιτεθείς.

Η Σύγχρονη Πραγματικότητα

Στον σύγχρονο κόσμο, η έννοια της επιθετικότητας έχει εξελιχθεί. Οι στρατιωτικές συγκρούσεις εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά η επιθετικότητα εκφράζεται συχνά μέσω οικονομικών κυρώσεων, εμπορικών πολέμων ή γεωπολιτικών στρατηγικών. Για παράδειγμα, χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα χρησιμοποιούν την οικονομική τους ισχύ και την τεχνολογική υπεροχή για να επιβάλουν τη θέλησή τους σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Κίνα, με την πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος», επεκτείνει την επιρροή της όχι μόνο μέσω επενδύσεων αλλά και μέσω στρατηγικών συμμαχιών, που συχνά περιλαμβάνουν σκληρή διαπραγμάτευση και πίεση.

Από την άλλη πλευρά, κράτη που υιοθετούν μια πιο ειρηνική ή ουδέτερη στάση, όπως η Ελβετία ή η Σουηδία, απολαμβάνουν ευημερία χωρίς να καταφεύγουν σε επιθετικές πολιτικές. Αυτό υποδηλώνει ότι η επιθετικότητα δεν είναι ο μόνος δρόμος προς την επιτυχία. Ωστόσο, αυτά τα κράτη επωφελούνται από τη σταθερότητα που παρέχεται από ισχυρότερες συμμαχίες ή τη γεωγραφική τους θέση, κάτι που δεν είναι εφικτό για όλες τις χώρες.

Τα Όρια της Επιθετικότητας

Παρά τα πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει η επιθετική στάση, υπάρχουν και σημαντικά μειονεκτήματα. Η υπερβολική επιθετικότητα μπορεί να οδηγήσει σε διεθνή απομόνωση, όπως φαίνεται από την περίπτωση της Βόρειας Κορέας, ή σε μακροχρόνιες συγκρούσεις που εξαντλούν τους πόρους ενός κ slums, όπως συνέβη με την ΕΣΣΔ κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Επιπλέον, η επιθετικότητα μπορεί να προκαλέσει εσωτερική δυσαρέσκεια, καθώς οι πολίτες συχνά πληρώνουν το τίμημα των φιλόδοξων εξωτερικών πολιτικών.

Η ειρηνική διπλωματία, από την άλλη, μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, βασίζεται στη συνεργασία και την ολοκλήρωση για να εξασφαλίσει την ευημερία των μελών της, αποφεύγοντας την ανοιχτή σύγκρουση. Αυτό δείχνει ότι η επιθετικότητα δεν είναι πάντα ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την επίτευξη ευημερίας.