Ευχαριστώ Θεέ, για τον Παράδεισό Σου

Η φράση «Ευχαριστώ, Θεέ, για τον Παράδεισό Σου» φέρει τη δύναμη της εσωτερικής αναγνώρισης ενός δώρου που δεν είναι απαραίτητα μελλοντικό, αλλά ήδη παρόν. Ο Παράδεισος εδώ δεν είναι μόνο ο τόπος της μετά θάνατον ανταμοιβής, αλλά και η γαλήνη που προσφέρει η ένωση με το Θείο μέσα στην καθημερινή ύπαρξη. Είναι η σιωπηλή εσωτερική συγκατάθεση σε μια πραγματικότητα πέρα από τη φθορά, ο αντίλαλος μιας αλήθειας που έχει ήδη ριζώσει στην καρδιά.

Το «ευχαριστώ» δεν είναι τυπικό· είναι πράξη συνείδησης. Στην καρδιά αυτής της φράσης βρίσκεται η πίστη ότι η Θεία Πρόνοια δεν υπόσχεται απλώς, αλλά ήδη χαρίζει. Ο Παράδεισος δεν είναι απλώς ο τελικός προορισμός, αλλά η αποκάλυψη της θεϊκής παρουσίας εδώ και τώρα, στην πράξη της συγχώρεσης, στο φως της καλοσύνης, στην ευωδία της προσευχής.

Αυτή η φράση μπορεί να ιδωθεί ως η πυκνότερη μορφή μυστικιστικής συνείδησης: η ψυχή, που έχοντας αγγίξει την άκρη της αγάπης, δεν ζητά τίποτα άλλο, παρά μόνο να πει: «Ευχαριστώ.»

ο Παράδεισος δεν είναι μόνο υπόσχεση μέλλουσα, αλλά και βίωμα παρόν, όταν η ψυχή αναγνωρίζει την πληρότητα αυτού που ήδη υπάρχει.

Η αυτάρκεια της παρούσας αφθονίας είναι μια κοσμοθεωρία χάριτος:
όχι πως δεν υπάρχει πόνος ή έλλειψη, αλλά πως ακόμη και μέσα σε αυτά, υπάρχει ήδη κάτι πλήρες, παρόν, προσφερόμενο — όταν το δούμε με μάτια ευγνωμοσύνης.

Αυτό ενώνει:

• την ορφική–πλατωνική αντίληψη του κόσμου ως αντανάκλαση του αγαθού,

• την χριστιανική μυστική θεώρηση της θείας ενέργειας που εμποτίζει τα πάντα,

• και την φιλοσοφική έννοια της εσωτερικής αυτάρκειας (από τον Επίκτητο μέχρι τον Σπινόζα).

Ο Παράδεισος αρχίζει εκεί όπου δεν ζητείται τίποτε άλλο, επειδή η ψυχή γεύεται ήδη αυτό που της έχει δοθεί — το Είναι.

Η Ευχαρίστηση του Παραδείσου και η Αυτάρκεια της Παρούσας Αφθονίας

Στην καρδιά κάθε εσωτερικής αναζήτησης υπάρχει ένα παράδοξο: ενώ ο άνθρωπος ονειρεύεται τον Παράδεισο ως κάτι μακρινό, ιδανικό και μελλοντικό, η ψυχή του μπορεί να αρχίσει να τον γεύεται εδώ και τώρα. Η ευχαρίστηση του Παραδείσου δεν έρχεται κατ’ ανάγκην με την έξοδο από τον παρόντα κόσμο, αλλά από μια μεταμόρφωση της αντίληψης: όταν ο άνθρωπος πάψει να ζει μέσα στη διαρκή απαίτηση, και στραφεί στην ευγνωμοσύνη της παρουσίας.

Η αυτάρκεια της παρούσας αφθονίας είναι το πνευματικό εκείνο σημείο όπου το υποκείμενο δεν αναζητεί κάτι άλλο, επειδή αναγνωρίζει, ίσως για πρώτη φορά, ότι ήδη του έχει δοθεί ό,τι χρειάζεται. Δεν είναι ψευδαίσθηση αυτάρκειας, δεν είναι αδράνεια ή αυτάρκης αυτοπεποίθηση· είναι η αίσθηση ότι το φως, η ανάσα, η ύπαρξη και η αγάπη αποτελούν ήδη συμπαντικά δώρα, που δεν αγοράζονται ούτε κατακτώνται, παρά μόνο υποδέχονται.

Αυτή η θεώρηση αντηχεί στα λόγια των μυστικών της Ανατολής και της Δύσης. Ο Μέγας Αντώνιος έλεγε πως ο άνθρωπος που δεν περιμένει τίποτα, αλλά τα έχει όλα εντός του, είναι ήδη πιο ελεύθερος και πιο ευτυχής απ’ αυτόν που περιμένει την ανταμοιβή. Στον Επίκτητο, η αυτάρκεια δεν σημαίνει απόρριψη των υλικών, αλλά άρνηση εξάρτησης από αυτά. Ο δε Γρηγόριος ο Θεολόγος μιλά για τη «μικρή θεότητα» μέσα στον άνθρωπο, που λάμπει όταν το πνεύμα πάψει να απορροφάται από το εφήμερο και στραφεί στο αιώνιο παρόν.

Η ευχαρίστηση του Παραδείσου, λοιπόν, είναι η κατάσταση όπου η επιθυμία σιγεί και το παρόν γίνεται εύφορο· όχι επειδή ο κόσμος είναι τέλειος, αλλά επειδή ο άνθρωπος παύει να του ζητά να είναι κάτι άλλο από αυτό που είναι.

Αυτή η εμπειρία δεν είναι θεωρητική. Είναι η μικρή σιωπή που έρχεται όταν κοιτάς το φως της αυγής και, χωρίς να ξέρεις γιατί, σταματάς να σκέφτεσαι. Είναι το βλέμμα προς το παιδί, η αφή στο πρόσωπο κάποιου που αγαπάς, η στιγμή της προσευχής που δεν ζητά τίποτα και απλώς λέει: «Ευχαριστώ, Θεέ, για τον Παράδεισό Σου».

Κι έτσι αρχίζει ο Παράδεισος.

Ευχαριστώ, Θεέ, για τον Παράδεισό Σου
όχι μόνο γι’ αυτόν που έρχεται,
μα γι’ αυτόν που ήδη ανασαίνει
στα εντός μου τοπία,
εκεί που σιγεί ο φόβος
κι αρχίζει το φως.

Ευχαριστώ για τον άνεμο που περνά
και δεν ρωτά αν πιστεύω,
για τη σιωπή που μιλά
με τη φωνή Σου,
για τις σκιές που βαθαίνουν το φως.

Σε ευχαριστώ
που δεν είσαι μόνο Κριτής,
μα ο Τρυφερός Παρών,
ο Ήλιος πίσω απ’ την κουρτίνα των δακρύων μου,
η Ανάσα μέσα στην ανάγκη,
ο Παράδεισος χωρίς σύνορα.

Αν είναι να ζήσω,
ας είναι με ευγνωμοσύνη.
Αν είναι να πεθάνω,
ας είναι με το “ευχαριστώ” στα χείλη μου.
Κι αν δεν ξέρω καν ποιος είμαι,
εσύ να με θυμάσαι,
όπως θυμάται η αυγή
τα χελιδόνια της.

Αμήν.