Μια ανατροπή στην υγεία: Γιατί τα φυτά μπορεί να είναι ο αόρατος εχθρός σας;

Για δεκαετίες, μας έχουν μάθει ότι τα λαχανικά είναι απαραίτητα για την υγεία, με το σύνθημα "φάε τα λαχανικά σου" να επαναλαμβάνεται συνεχώς. Ωστόσο, μια ολοένα και αυξανόμενη άποψη, βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα και εξελικτική βιολογία, υποστηρίζει μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση: τα φυτά δεν είναι μόνο μη-απαραίτητα, αλλά μπορούν να είναι και επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία, λειτουργώντας ως "δηλητήρια" στον οργανισμό μας.

Αυτή η προκλητική ιδέα προτείνει ότι πολλές από τις χρόνιες ασθένειες που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν είναι ασθένειες per se, αλλά τοξικότητες και υποσιτισμός που προκαλούνται από μια ακατάλληλη διατροφή, συγκεκριμένα, πάρα πολλά φυτά και όχι αρκετό κρέας.

Τα Φυτά ως Αμυντικοί Μηχανισμοί: Ένας Εξελικτικός Αγώνας Δρόμου

Η βάση αυτής της θεωρίας ξεκινά με την κατανόηση της βοτανικής 101: τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί που θέλουν να παραμείνουν ζωντανοί. Σε αντίθεση με τα ζώα που μπορούν να τρέξουν ή να αντεπιτεθούν, τα φυτά χρησιμοποιούν το δηλητήριο ως κύριο αποτρεπτικό μέσο για να αμυνθούν από τα ζώα που προσπαθούν να τα φάνε. Έχουν αναπτύξει εκατοντάδες διαφορετικές αμυντικές χημικές ουσίες, προσαρμοσμένες σε διαφορετικά ζώα, έντομα και παθογόνα.

Αυτό εξηγεί γιατί τα περισσότερα φυτά στον κόσμο είναι ακατάλληλα για κατανάλωση. Έχουμε την ενστικτώδη γνώση ότι αν χαθούμε στο δάσος, δεν μπορούμε να φάμε οποιοδήποτε τυχαίο φυτό χωρίς να αρρωστήσουμε σοβαρά. Τα φυτά και τα ζώα βρίσκονται σε έναν εξελικτικό αγώνα δρόμου: τα φυτά γίνονται όλο και πιο δηλητηριώδη για να επιβιώσουν, ενώ τα ζώα γίνονται όλο και πιο προσαρμοσμένα στα συγκεκριμένα δηλητήρια συγκεκριμένων φυτών για να τα καταναλώνουν. Ωστόσο, αν αυτά τα ζώα φάνε άλλα φυτά, αρρωσταίνουν ή ακόμα και πεθαίνουν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα κοάλα και τα πάντα, τα οποία έχουν πολύ συγκεκριμένες, μονότονες διατροφές – ένα φυτό από τα 340.000 είδη φυτών στον κόσμο.

Καρκινογόνα και Τοξίνες: Η Αλήθεια για τα «Υγιεινά» Λαχανικά

Η έρευνα του Καθηγητή Bruce Ames από το Berkeley, που δημοσιεύθηκε το 1989, έδειξε ότι τα φυσικά φυτά και λαχανικά περιέχουν 10.000 φορές περισσότερα φυσικά απαντώμενα φυτοφάρμακα κατά βάρος από τα βιομηχανικά φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται σε αυτά. Επιπλέον, αυτά τα φυσικά δηλητήρια ήταν πολλαπλάσιες φορές πιο πιθανό να προκαλέσουν καρκίνο από τα βιομηχανικά φυτοφάρμακα.

Είναι συγκλονιστικό το εύρημα ότι κοινά λαχανικά που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ περιέχουν πληθώρα καρκινογόνων:

• Τα λαχανάκια Βρυξελλών έχουν πάνω από 136 αναγνωρισμένα ανθρώπινα καρκινογόνα.
• Τα λευκά μανιτάρια έχουν πάνω από 100 γνωστά καρκινογόνα.
• Το σπανάκι, το λάχανο, το μαρούλι, το σέλινο, το μπρόκολο, και το αγγούρι είχαν όλα τουλάχιστον 60 γνωστά ανθρώπινα καρκινογόνα.

Ακόμη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει την ύπαρξη φυσικών τοξινών στα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων φυτικών δηλητηρίων.

Ειδικές Κατηγορίες Φυτικών Τοξινών και οι Επιπτώσεις τους στην Υγεία

Τα φυτά περιέχουν διάφορες κατηγορίες τοξινών, καθεμία με τις δικές της επιβλαβείς επιδράσεις:

• Λεκτίνες:

  • Πρωτεΐνες που μπορούν να συνδεθούν με υδατάνθρακες στην επιφάνεια των κυττάρων μας.
  • Ορισμένες λεκτίνες μπορούν να δεσμεύσουν τους υποδοχείς ινσουλίνης πιο σφιχτά από την ίδια την ινσουλίνη, προκαλώντας μεγαλύτερη επίδραση και διαταράσσοντας τα σήματα κορεσμού (λεπτίνης), οδηγώντας σε υπερκατανάλωση τροφής.
  • Έχουν ενοχοποιηθεί για την νόσο του Parkinson (μπορούν να ταξιδέψουν μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου και να καταστρέψουν κύτταρα στην μέλαινα ουσία), με μια μελέτη από τη Δανία να δείχνει 67% μείωση στα ποσοστά Parkinson σε άτομα που είχαν υποβληθεί σε βαγοτομή.
  • Η γλουτένη σίτου (Wheat Germ Agglutinin - WGA), μια λεκτίνη, καταστρέφει τα εντεροκύτταρα και τις σφιχτές συνδέσεις στο εντερικό μας τοίχωμα, επιτρέποντας σε βακτήρια και άλλες χημικές ουσίες να εισέλθουν στο σύστημα, προκαλώντας φλεγμονή και αυτοάνοσες ασθένειες μέσω μοριακής μίμησης.
  • Ιστορικά, ο Dr. J.H. Salisbury (του οποίου το όνομα δόθηκε στην Salisbury steak) έδειξε τον 19ο αιώνα ότι μια διατροφή καθαρού κρέατος και νερού μπορούσε να αναστρέψει παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα. Σήμερα, η εμπειρία της Michaela Peterson (κόρης του Jordan Peterson), η οποία αντιμετώπισε σοβαρή νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα και βρήκε ανακούφιση με μια διατροφή μόνο με κρέας και νερό, είναι ένα σύγχρονο παράδειγμα.

• Κυανογλυκοζίτες (Κυάνιο):

  • Απελευθερώνονται όταν τα φυτά υποστούν βλάβη, όπως το μάσημα.
  • Βρίσκονται στη ρίζα μανιόκας (σημαντική πηγή θερμίδων για 500 εκατομμύρια ανθρώπους), στα αμύγδαλα και στα πικραμύγδαλα.
  • 400-800 γραμμάρια αμύγδαλων μπορεί να αποτελέσουν θανατηφόρα δόση κυανίου σε ενήλικα. Η μακροχρόνια έκθεση σε χαμηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στον θυρεοειδή και το νευρικό σύστημα.

• Άμεση Τοξικότητα:

  • Η κώνειο είναι ένα πολύ γνωστό τοξικό φυτό που μπλοκάρει τους υποδοχείς GABA, προκαλώντας επιληπτικές κρίσεις και θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά, ακόμη και με μισό φύλλο.

• Οξαλικά Άλατα:

  • Προκαλούν φλεγμονή και βλάβη στο σώμα, δεσμεύουν μέταλλα και συνδέονται με πέτρες στα νεφρά.

• Τανίνες:

  • Μπορούν να μπλοκάρουν πεπτικά ένζυμα, να επιβραδύνουν την ανάπτυξη και σε υψηλές δόσεις να προκαλέσουν νεφρική βλάβη ή νέκρωση του ήπατος.

• Σπορέλαια:

  • Είναι δηλητήριο. Μόλις το λάδι εξέλθει από το φυτό, γίνεται πολύ ασταθές, προ-φλεγμονώδες και οξειδωτικό. Υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της αύξησης των σπορέλαιων και της αύξησης των καρδιαγγειακών παθήσεων. Στη δεκαετία του 1970, χρησιμοποιούνταν ως ανοσοκατασταλτικά, αλλά διακόπηκαν λόγω της σύνδεσής τους με τον καρκίνο.

• Διαταράκτες Ορμονών (Φυτοοιστρογόνα):

  • Η σόγια έχει πάνω από 1 εκατομμύριο νανογραμμάρια οιστρογόνων ανά τρεις ουγγιές, σε σύγκριση με 3,9 νανογραμμάρια σε τρεις ουγγιές κόκκινου κρέατος (από ζώα που έχουν λάβει ορμόνες).
  • Η σόγια έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την αναπαραγωγή στα πρόβατα, μειώνει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων και διαταράσσει τις αναλογίες των σεξουαλικών ορμονών.

• Αποκλειστές Θρεπτικών Ουσιών:

  • Τανίνες και οξαλικά άλατα δεσμεύουν μέταλλα όπως ασβέστιο και μαγνήσιο, καθιστώντας τα μη απορροφήσιμα.
  • Αναστολείς πρωτεασών (σε σόγια και σιτάρι) μπλοκάρουν τα ένζυμα του παγκρέατος, εμποδίζοντας την κανονική διάσπαση των πρωτεϊνών.
  • Η πρωτεΐνη των φυτών συχνά δεν είναι βιοδιαθέσιμη. Για παράδειγμα, το 80% της πρωτεΐνης του σιταριού είναι γλουτένη, η οποία είναι εντελώς αχρησιμοποίητη για εμάς.
  • Οι συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις (RDAs) πρέπει να επανεξεταστούν, καθώς αναπτύχθηκαν σε μια εποχή που όλοι έτρωγαν μικτή διατροφή, και η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών διαφέρει δραματικά ανάλογα με την παρουσία αυτών των αποκλειστών.
  • Οι ίνες μπορούν να λειτουργήσουν ως φυσικό εμπόδιο, εμποδίζοντας τα ένζυμα και τη διάσπαση της τροφής, μειώνοντας την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.

• Φωτοευαισθησία:

  • Οι φουρανοκουμαρίνες, που βρίσκονται σε εσπεριδοειδή (λάιμ), σέλινο και παστινάκι, αντιδρούν με το φως και προκαλούν μόνιμη βλάβη στο δέρμα (π.χ., εγκαύματα δεύτερου βαθμού από χυμό λάιμ στον ήλιο). Οι εργάτες που χειρίζονται σέλινο συχνά αναπτύσσουν δερματίτιδα του σέλινου λόγω της φωτοευαισθησίας.

• Νυχτολούλουδα (Σολανίνη):

  • Πατάτες, ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές – όλα ανήκουν στην οικογένεια των νυχτολούλουδων και παράγουν σολανίνη.
  • Έχουμε χιλιάδες χρόνια γνώσης για την επιβλαβή φύση τους, όμως τα καταναλώνουμε τακτικά.
  • Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις σολανίνης βρίσκονται στο δέρμα, στους βλαστούς και στα πράσινα μέρη των πατατών. 70 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από την κατανάλωση πατατών.

• Ρικίνη:

  • Μια θανάσιμη λεκτίνη που προέρχεται από τους σπόρους του ρετσινόλαδου. Ακόμη και λίγα χιλιοστόγραμμα είναι θανατηφόρα.

Η Ανθρώπινη Εξέλιξη και η Διατροφή: Μια Υπερ-Σαρκοφάγα Καταγωγή

Μελέτες ισοτόπων σε οστά πρώιμων ανθρώπων και Νεάντερταλ έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι ήταν όχι μόνο σαρκοφάγοι, αλλά υπερ-σαρκοφάγοι, με υψηλότερη κατάταξη σαρκοφαγίας από λιοντάρια και ύαινες που ζούσαν στην ίδια περιοχή. Αυτό χρονολογείται τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν, πιθανώς λόγω των εποχών των παγετώνων.

Η εξέλιξή μας αντανακλά αυτή τη διατροφική αλλαγή: τα δόντια και τα σαγόνια μας έγιναν μικρότερα (τρώγαμε πιο μαλακά τρόφιμα), ενώ οι εγκέφαλοί μας μεγάλωσαν, καθώς αναπτύξαμε τακτικές και εργαλεία για να κυνηγάμε και να επεξεργαζόμαστε μεγάλα ζώα. Πολλοί από τους προγόνους μας, όπως οι Μασάι, οι Ινουίτ, οι Νάνετ και οι Μογγόλοι του Τζένγκις Χαν, ευδοκίμησαν σε δίαιτες βασισμένες στο κρέας, χωρίς πρόσβαση σε ποικιλία φυτών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των εποχών των παγετώνων.

Οι Διατροφικές Ελλείψεις των Φυτοφαγικών Διατροφών

Τα φυτά, αν και περιέχουν θρεπτικά συστατικά, δεν είναι η βέλτιστη πηγή τους για τον άνθρωπο, και πολλές φορές στερούνται ζωτικών θρεπτικών συστατικών που δεν μπορούν να ληφθούν από άλλες πηγές.

• Οι βίγκαν και οι χορτοφάγοι συχνά χρειάζονται συμπληρώματα (Β12, D3, K2, επαρκής βιταμίνη Α, DHA). Η ανάγκη για συμπληρώματα υποδηλώνει μια ελλιπή διατροφή, η οποία δεν μπορεί να είναι η εξελικτική μας διατροφή.
• Το DHA, ένα απαραίτητο λιπαρό οξύ για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, δεν υπάρχει στα φυτά. Η ανεπαρκής πρόσληψη μπορεί να οδηγήσει σε υπανάπτυκτο ή εκφυλισμένο εγκέφαλο. Υψηλότερη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και ζωικών πρωτεϊνών έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από Alzheimer, άνοια, Parkinson και καρδιακές παθήσεις.
• Μια ομάδα παιδίατρων στην Ιταλία (SIPs) έχει δηλώσει ότι κάθε δίαιτα που απαιτεί φαρμακολογική συμπλήρωση είναι κακή και δεν πρέπει να επιβάλλεται σε παιδιά. Παιδιά που μεγαλώνουν με βίγκαν διατροφή έχουν υψηλότερα ποσοστά αυτισμού, μικρότερο ανάστημα και μειωμένη οστική και μυϊκή πυκνότητα.
• Η καρνιτίνη, απαραίτητη για την σωστή ανάπτυξη των νευρώνων, υπάρχει μόνο στο κρέας (ιδιαίτερα στο κόκκινο κρέας) και απουσιάζει από τα φυτά και τους μύκητες. Η έλλειψή της έχει συνδεθεί με μια συγκεκριμένη μορφή αυτισμού.
• Η βιοδιαθεσιμότητα των πρωτεϊνών είναι πολύ διαφορετική: σχεδόν όλη η ζωική πρωτεΐνη απορροφάται, ενώ ένα πολύ μικρό μέρος της φυτικής πρωτεΐνης (π.χ., σόγια) απορροφάται, με το μεγαλύτερο μέρος να καταλήγει στο έντερο και να προκαλεί προβλήματα.

Η Θεωρία της Τοξίνης: Μια Νέα Προσέγγιση στις Χρόνιες Ασθένειες

Η "θεωρία της τοξίνης της σύγχρονης νόσου" υποστηρίζει ότι οι χρόνιες ασθένειες που αντιμετωπίζουμε δεν είναι ασθένειες per se, αλλά συσσώρευση τοξινών και υποσιτισμός λόγω μιας ακατάλληλης διατροφής με πάρα πολλά φυτά και όχι αρκετό κρέας. Οι γιατροί συχνά αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα αντί της ρίζας του προβλήματος, αγνοώντας την τοξικότητα των φυτών ως αιτία. Όπως ακριβώς στην κτηνοτροφία αναγνωρίζονται ασθένειες που προκαλούνται από την κατανάλωση "λάθος" φυτών (π.χ., "blind staggers", "crazy cow syndrome"), έτσι και στην ανθρώπινη ιατρική θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πολλές από τις χρόνιες ασθένειές μας είναι στην πραγματικότητα φυτικές τοξικότητες.

Αυτή η άποψη μάς προτρέπει να επανεξετάσουμε τις διατροφικές μας οδηγίες και να σκεφτούμε μήπως η συμβουλή "μην τρώτε τα λαχανικά σας" είναι αυτή που τελικά θα βελτιώσει την υγεία μας.

Άρα, ισορροπημένη διατροφή δεν είναι αυτή που βάζεις και στοιχεία-τροφές που κάνουν κακό, αλλά η διατροφή που σε κρατάει υγιή.

Συνοψίζοντας,  η ιδέα της "ισορροπημένης διατροφής" που περιλαμβάνει φυτά είναι λανθασμένη, επειδή τα φυτά περιέχουν αναρίθμητες τοξίνες και αντι-θρεπτικά συστατικά που προκαλούν βλάβες και χρόνιες παθήσεις. Η "ισορροπία" κατά την άποψη των πηγών που αναφέρουν τις απόψεις του άρθρου, φαίνεται να επιτυγχάνεται με την αφαίρεση αυτών των τοξικών στοιχείων και την επικέντρωση στην κατανάλωση κρέατος, που θεωρείται η φυσική, εξελιγμένη διατροφή του ανθρώπου. Η προσθήκη στοιχείων που κάνουν κακό δεν μπορεί να θεωρηθεί "ισορροπημένη" από αυτή την οπτική, αλλά μάλλον πηγή ασθενειών και δυσλειτουργίας.