Η στρατηγική επιταγή των 12 ναυτικών μιλίων: Η Ελλάδα ως γεωπολιτικός πυλώνας στην ανατολική Μεσόγειο

Ο Διδάκτωρ Γεωπολιτικής και Καθηγητής Γεωστρατηγικής, Γιώργος Φίλης, αναλύει τη στρατηγική σημασία της επέκτασης των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στα 12 ναυτικά μίλια και την ανάγκη δημιουργίας ενός συνεχούς θαλάσσιου διαδρόμου ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο. Τονίζει πως πρόκειται για ζήτημα εθνικής κυριαρχίας και όχι απλώς κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς τα 12 ναυτικά μίλια αποτελούν προέκταση της στεριάς της χώρας, δηλαδή επικράτεια.

Η Ουσία των 12 Ναυτικών Μιλίων και η Επέκταση της Επικράτειας

Η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια συνιστά ένα κυριαρχικό δικαίωμα που, δυστυχώς, έχει αδρανοποιηθεί στο Αιγαίο. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Φίλης, η μη άσκηση αυτού του δικαιώματος μπορεί να αλλάξει τις συνθήκες μελλοντικά. Η πρόσφατη επέκταση στο Ιόνιο Πέλαγος και τα Επτάνησα, που χαιρετίστηκε ως «μεγάλωμα της χώρας», αποδεικνύει την εφικτότητα και τη σημασία αυτού του βήματος. Το «μεγάλο βήμα» που απομένει είναι η ολοκλήρωση της εθνικής κυριαρχίας στους θαλάσσιους χώρους που δικαιούται η Ελλάδα βάσει του διεθνούς δικαίου.

Η Γεωπολιτική Ευκαιρία και ο Ρόλος του Ισραήλ

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια μοναδική γεωπολιτική συγκυρία, καθώς το γεωπολιτικό της βάρος αυξάνεται λόγω των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο κ. Φίλης αναδεικνύει τον ρόλο του Ισραήλ, επισημαίνοντας ότι, ως Ισραηλινός στρατηγός, θα διαπιστώνατε πως η χώρα περιβάλλεται από εχθρικά κράτη ή ασταθείς συμμαχίες. Επομένως, ο μόνος φυσικός σύμμαχος του Ισραήλ στην περιοχή είναι η Ελλάδα και η Κύπρος.

Για το Ισραήλ, η δυτική πλευρά – η Κύπρος και η Ελλάδα – αποτελεί έναν διάδρομο σωτηρίας και ανεφοδιασμού. Αυτός ο διάδρομος πρέπει να ελέγχεται, είτε μέσω εθνικής κυριαρχίας είτε μέσω κυριαρχικών δικαιωμάτων (αστυνόμευση), διασφαλίζοντας κανόνες μετακίνησης. Η Ελλάδα, με τις νατοϊκές και στρατιωτικές της υποδομές και τη γεωγραφία της, μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά το Ισραήλ, τον «σημαντικότερο σύμμαχο της Δύσης στη Μέση Ανατολή».

Οι Απαραίτητες Ενέργειες της Ελλάδας

Για να επιτευχθεί αυτή η γεωγραφική και κυριαρχική συνοχή, ο κ. Φίλης προτείνει συγκεκριμένα βήματα:

• Επέκταση των χωρικών υδάτων σε 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο και γύρω από την Κρήτη. Αυτό θα ενοποιήσει τον χώρο και θα δημιουργήσει τον «διάδρομο ζωής για το Ισραήλ».
• Υπογραφή κοινού συνόρου Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με την Κύπρο, έστω και για ένα μίλι αρχικά, ώστε να υπάρξει ένα σημείο επαφής.
• Διαπραγματεύσεις για τα υπόλοιπα τμήματα με μια Τουρκία που θα έχει επανέλθει σε λογικότερες βάσεις και με την Αίγυπτο.

Ο Ρόλος της Αιγύπτου και η Κοινή Ασφάλεια

Η Αίγυπτος αποτελεί κρίσιμη παράμετρο. Η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει στο Ισραήλ βοήθεια που η Αίγυπτος δεν μπορεί, κάτι που τελικά ωφελεί και την ίδια την Αίγυπτο. Η ασφάλεια του Ισραήλ συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια της Αιγύπτου. Εάν το Ισραήλ υποκύψει στον ισλαμικό εξτρεμισμό, το κοσμικό καθεστώς της Αιγύπτου κινδυνεύει. Παρά τις αρχικές διστακτικότητες της αιγυπτιακής διπλωματίας, που ενδεχομένως ήθελε να διατηρήσει ανοιχτές γέφυρες με την Τουρκία, η τρέχουσα αποσταθεροποίηση που αφορά και την ίδια την Αίγυπτο καθιστά πιο πιθανή τη συνεργασία της για μια κοινή ΑΟΖ με Ελλάδα και Κύπρο.

Στρατηγικό Αντάλλαγμα και Ευρύτερες Επιπτώσεις

Η Ελλάδα προσφέρει «χώρο» και στρατηγική υποστήριξη στους συμμάχους της, βοηθώντας στην επιβίωση ενός κράτους. Αυτό είναι ένα εξίσου στρατηγικό και μόνιμο αντάλλαγμα με αυτό που δίνει η Ελλάδα στους συμμάχους της, πολύ πιο σημαντικό από υλικές ανταλλαγές. Οποιαδήποτε συζήτηση με την Τουρκία που θα επέτρεπε την παρεμβολή της με ΑΟΖ στην περιοχή, θα διέκοπτε την επαφή με το Ισραήλ, «χτυπώντας όχι μόνο τον ελληνισμό, αλλά και την επιβίωση του Ισραήλ».

Ο προτεινόμενος διάδρομος Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας είναι «όρος στρατηγικής ύπαρξης» όχι μόνο για την Ελλάδα και το Ισραήλ, αλλά και για την Αίγυπτο. Αυτός ο διάδρομος δεν εξασφαλίζει μόνο τον ελληνισμό, αλλά και τον ευρύτερο «ανασχετικό δακτύλιο» από τον Ινδο-Ειρηνικό μέχρι τη Γαλλία. Μπορεί να λειτουργήσει και ως ανταγωνιστικός εμπορικός διάδρομος προς τον «Δρόμο του Μεταξιού» της Κίνας, τόσο τον θαλάσσιο όσο και τον χερσαίο, καθιστώντας την Ελλάδα και τον Ελληνισμό ένα κομβικό σημείο.

Προκλήσεις και Επείγοντα Χρόνο

Η άσκηση ενός τέτοιου δικαιώματος κυριαρχίας, που αλλάζει τη γεωγραφία σε ένα πλανητικό κομβικό σημείο (Δαρδανέλια-Σουέζ), δεν είναι εύκολη και προϋποθέτει διπλωματικές, στρατιωτικές και άλλες συνθήκες. Ωστόσο, ο κ. Φίλης προειδοποιεί ότι «δεν υπάρχουν ποτέ εύκολες προϋποθέσεις στη διεθνή πολιτική», και η καθυστέρηση μπορεί να δυσχεράνει τις συνθήκες, καθώς οι πολιτικές καταστάσεις (π.χ. στην Αίγυπτο) είναι ασταθείς.

Η Ελλάδα πρέπει να θέσει την ατζέντα και να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Η χώρα παρέχει σημαντικές στρατηγικές διευκολύνσεις στους συμμάχους της (βάσεις βορείως της Λάρισας για την Ανατολική Ευρώπη, νότια της Σπάρτης, στην Κρήτη και την Κύπρο για τη Μέση Ανατολή) και πρέπει να λάβει κάτι εξίσου στρατηγικό ως αντάλλαγμα. Η παρούσα συγκυρία είναι ευνοϊκή – γεωπολιτικά, στρατιωτικά και διπλωματικά – και δεν θα διαρκέσει για πάντα. Η αποσταθεροποίηση στην περιοχή, που αφορά και την Αίγυπτο, αμβλύνει πολλά υπαρκτά εμπόδια.

Οι μελλοντικοί υβριδικοί διάδρομοι (εμπορευματικοί, ενεργειακοί, ασφαλείας, αγωγοί αερίου/υδρογόνου, LNG) απαιτούν πραγματικό έλεγχο και ασφάλεια. Η απρόβλεπτη συμπεριφορά της Τουρκίας μπορεί να θέσει εν αμφιβόλω την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, όπως φάνηκε και με τις ανατινάξεις στη Βαλτική.

Άρα

Είναι μια «χρυσή ευκαιρία» για την Ελλάδα, με την υποστήριξη του Ισραήλ και του εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ, να λάβει τις «πολύ σοβαρές αποφάσεις» που απαιτούνται. Η δημιουργία ενός συνεχούς διαδρόμου Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας είναι ζωτικής σημασίας. Τα επόμενα βήματα είναι σαφή: ένα μίλι ΑΟΖ με την Κύπρο και 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο. Αυτές οι κινήσεις θα ωφελήσουν ένα ευρύ φάσμα κρατών, από την Ινδία μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες και από το Ισραήλ μέχρι την Ευρώπη. Ο Γιώργος Φίλης κλείνει τονίζοντας ότι το Ισραήλ είναι ο φυσικός σύμμαχος της Ελλάδας στην περιοχή, με πολλά κοινά συμφέροντα στον αεροναυτικό τομέα.