Νέα έκθεση καταστρέφει την κλιματική αφήγηση

Κριτική Επισκόπηση των Επιπτώσεων των Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου στο Κλίμα των ΗΠΑ: Μια Νέα Προσέγγιση

Μια νέα έκθεση, με τίτλο «Μια Κριτική Ανασκόπηση των Επιπτώσεων των Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου στο Κλίμα των ΗΠΑ», που δημοσιεύθηκε από την Ομάδα Εργασίας για το Κλίμα του Υπουργείου Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών στις 23 Ιουλίου 2025, προσφέρει μια λεπτομερή εξέταση των επιστημονικών βεβαιοτήτων και αβεβαιοτήτων σχετικά με τον αντίκτυπο του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και άλλων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο κλίμα των ΗΠΑ, στα ακραία καιρικά φαινόμενα και στην κοινωνική ευημερία.

Αυτή η έκθεση, που ανατέθηκε από τον Υπουργό Ενέργειας Christopher Wright, έχει ως στόχο να προωθήσει μια πιο τεκμηριωμένη και επιστημονικά βασισμένη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή, αντιμετωπίζοντας την «υπερβολική ή ελλιπή» εικόνα που συχνά παρουσιάζουν τα μέσα ενημέρωσης.

CO2: Πολλαπλές Επιπτώσεις και Αμφισβητούμενος Χαρακτήρας

Η έκθεση επισημαίνει ότι το διοξείδιο του άνθρακα, αν και χαρακτηρίζεται νομικά ως «ρύπος», διαφέρει σημαντικά από τους παραδοσιακούς ατμοσφαιρικούς ρύπους. Είναι άοσμο, δεν επηρεάζει την ορατότητα και δεν έχει τοξικολογικές επιπτώσεις σε επίπεδα περιβάλλοντος. Αντιθέτως, είναι ένα φυσικό συστατικό της ατμόσφαιρας, απαραίτητο για τη φωτοσύνθεση των φυτών, με υψηλότερα επίπεδα CO2 να είναι ευεργετικά για τη βλάστηση.

Πράγματι, η έκθεση υπογραμμίζει την «παγκόσμια πρασινάδα» (global greening), μια αύξηση στην κάλυψη της γης από φυτά, η οποία οφείλεται εν μέρει στην αύξηση του CO2 στην ατμόσφαιρα. Αυτό έχει οδηγήσει σε αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας και βελτιωμένη χρήση του νερού από τα φυτά. Μελέτες δείχνουν ότι η CO2 λίπανση έχει οδηγήσει σε αύξηση της παρατηρούμενης παγκόσμιας φωτοσύνθεσης κατά 30% από το 1900.

Όσον αφορά τους ωκεανούς, η απορρόφηση CO2 τους καθιστά λιγότερο αλκαλικούς, όχι όξινους, ένα φαινόμενο που περιγράφεται ακριβέστερα ως «εξουδετέρωση των ωκεανών». Ενώ υπήρχαν ανησυχίες για τους κοραλλιογενείς υφάλους, η πρόσφατη ανάκαμψη του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Ύφαλου υποδηλώνει διαφορετικά. Η έκθεση επισημαίνει επίσης μια «μεροληψία δημοσιεύσεων» που ευνοεί τα αρνητικά αποτελέσματα για την οξίνιση των ωκεανών, οδηγώντας σε υπερβολική απεικόνιση των επιπτώσεων.

Απόκλιση Μοντέλων και Παρατηρήσεων: Η Αβεβαιότητα στην Ευαισθησία του Κλίματος

Ένα κεντρικό σημείο της έκθεσης είναι οι σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των κλιματικών μοντέλων και των πραγματικών παρατηρήσεων. Τα μοντέλα γενικά «τρέχουν ζεστά», προβλέποντας υπερβολική θέρμανση στην επιφάνεια και στην κατώτερη και μέση τροπόσφαιρα.

• Ευαισθησία του Κλίματος: Η «Ευαισθησία Κλίματος σε Ισορροπία» (ECS), η αναμενόμενη θέρμανση από τον διπλασιασμό του CO2, παρουσιάζει μεγάλη διασπορά στα μοντέλα, από 1,8°C έως 5,7°C, με τις εκτιμήσεις που βασίζονται σε δεδομένα να δίνουν ένα χαμηλότερο και στενότερο εύρος. Η αβεβαιότητα στην ECS έχει σημαντικές συνέπειες για τη χάραξη πολιτικής, καθώς χαμηλότερες τιμές ECS (κάτω από 2.0°C) δεν δικαιολογούν οικονομικά τον έλεγχο των εκπομπών CO2.
• Θέρμανση Επιφάνειας και Τροπόσφαιρας: Τα μοντέλα υψηλής ECS υπερεκτιμούν εμφανώς την ιστορική θέρμανση μετά το 1980. Παρομοίως, υπερεκτιμούν σταθερά τη θέρμανση στην τροπική τροπόσφαιρα, μια κρίσιμη περιοχή για την ανάδειξη του ανθρωπογενούς σήματος.
• Άλλες Αποκλίσεις: Τα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν επίσης υπερβολική ψύξη της στρατόσφαιρας (η οποία έχει σταθεροποιηθεί ή έχει αρχίσει να θερμαίνεται από το 2000), υπερβολική απώλεια χιονόπτωσης (με το χιόνι του Βόρειου Ημισφαιρίου να μην μειώνεται), ανακριβείς αλβέδες* ημισφαιρίων και υπερβολική θέρμανση στη Ζώνη Καλαμποκιού των ΗΠΑ.

Επιπλέον, η έκθεση τονίζει ότι τα σενάρια εκπομπών που χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιβλιογραφία επιπτώσεων, ιδίως το RCP8.5, έχουν υπερεκτιμήσει τις παρατηρούμενες και πιθανές μελλοντικές τάσεις εκπομπών. Το RCP8.5, ένα ακραίο σενάριο, έχει χρησιμοποιηθεί παραπλανητικά ως «σενάριο χωρίς πολιτική» ή «business-as-usual», οδηγώντας σε υπερβολικές προβλέψεις μελλοντικής θέρμανσης.

Ακραία Καιρικά Φαινόμενα: Οι Ιστορικές Τάσεις και οι Αποχρώσεις

Η έκθεση αναφέρει ότι τα περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα στις ΗΠΑ δεν παρουσιάζουν μακροπρόθεσμες τάσεις.

• Θερμοκρασιακές Ακραίες Τιμές: Ενώ έχει παρατηρηθεί αύξηση στις ζεστές ημέρες στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1950, οι αριθμοί εξακολουθούν να είναι χαμηλοί σε σχέση με τις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Οι θερμοκρασίες στις ΗΠΑ γίνονται λιγότερο ακραίες (ηπιότερες) με την πάροδο του χρόνου, όπως μετράται από το εύρος μεταξύ των μέγιστων θερμοκρασιών της ζεστής εποχής και των ελάχιστων θερμοκρασιών της κρύας εποχής. Επιπλέον, το κρύο ευθύνεται για σημαντικά περισσότερους θανάτους από τη ζέστη, και η προσαρμογή, όπως η χρήση κλιματισμού, έχει μειώσει σημαντικά τους κινδύνους θνησιμότητας που σχετίζονται με τη ζέστη.
• Υποθαλάσσιες Καταιγίδες και Κυκλώνες: Δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμες τάσεις στην συχνότητα ή την ένταση των τυφώνων στις ΗΠΑ, με τις παγκόσμιες στατιστικές να δείχνουν ελαφρά μείωση στους τυφώνες και μικρή, ασήμαντη αύξηση στους μεγάλους τυφώνες από το 1980. Η δραστηριότητα των τυφώνων στον Ατλαντικό επηρεάζεται σημαντικά από τη Φάση της Πολυδεκαετούς Ταλάντωσης του Ατλαντικού (AMO).
• Πλημμύρες και Ξηρασίες: Οι ισχυρισμοί για αυξημένη συχνότητα ή ένταση των πλημμυρών και των ξηρασιών δεν υποστηρίζονται από τα ιστορικά δεδομένα των ΗΠΑ.
• Ακραίες Βροχοπτώσεις: Αν και ορισμένες περιοχές παρουσιάζουν αυξήσεις σε σύντομα διαστήματα, οι μακροπρόθεσμες, εθνικές ιστορικές καταγραφές δεν υποστηρίζουν τον ισχυρισμό ότι τα ακραία, βραχυπρόθεσμα βροχοπτώσεις γίνονται συχνότερες ή εντονότερες.
• Ανεμοστρόβιλοι: Υπάρχει αισθητή πτωτική τάση στον αριθμό των σοβαρών ανεμοστροβίλων στις ΗΠΑ από το 1950.
• Πυρκαγιές: Οι δασικές πυρκαγιές δεν είναι πιο συχνές στις ΗΠΑ από ό,τι τη δεκαετία του 1980, και η καμένη έκταση είναι χαμηλή σε σύγκριση με το εκτιμώμενο φυσικό επίπεδο βάσης. Η διαχείριση των δασών αποτελεί συχνά παράγοντα που παραβλέπεται στην αξιολόγηση των αλλαγών στη δραστηριότητα των πυρκαγιών.

Άνοδος της Στάθμης της Θάλασσας: Τοπικές Ιδιαιτερότητες και Αμφισβητούμενες Προβολές

Η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας έχει ανέβει περίπου 8 ίντσες από το 1900. Ωστόσο, η αλλαγή της στάθμης της θάλασσας στις ακτές των ΗΠΑ παρουσιάζει υψηλή μεταβλητότητα, η οποία οφείλεται κυρίως σε τοπικές υποχωρήσεις του εδάφους (π.χ. Γκάλβεστον, Νέα Ορλεάνη, περιοχή του Κόλπου του Τσέζαπικ), που δεν σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Οι μετρήσεις των παλιρροιογράφων στις ΗΠΑ, στο σύνολό τους, δεν δείχνουν εμφανή επιτάχυνση στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας πέρα από τον ιστορικό μέσο ρυθμό.

Γεωργία και Οικονομία: Οφέλη από το CO2 και Οικονομικές Προοπτικές

Η έκθεση τονίζει ότι υπάρχει άφθονη απόδειξη εδώ και δεκαετίες ότι τα αυξανόμενα επίπεδα CO2 ωφελούν τα φυτά, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών καλλιεργειών. Η αύξηση του CO2 στην ατμόσφαιρα έχει ενισχύσει την παραγωγικότητα όλων των μεγάλων καλλιεργειών των ΗΠΑ. Οι αναλύσεις της έκθεσης υποστηρίζουν ότι η κλιματική αλλαγή έχει υπάρξει και θα συνεχίσει να είναι ουδέτερη ή ευεργετική για το μεγαλύτερο μέρος της γεωργίας των ΗΠΑ.

Από οικονομική άποψη, η έκθεση υπογραμμίζει ότι οι οικονομολόγοι θεωρούν εδώ και καιρό το κλίμα έναν σχετικά ασήμαντο παράγοντα στην οικονομική ανάπτυξη. Οι κύριες οικονομικές αναλύσεις δείχνουν ότι οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της CO2-προκαλούμενης θέρμανσης είναι πολύ μικρές για να δικαιολογήσουν μια επιθετική πολιτική μετριασμού. Μάλιστα, προσπάθειες για «να σταματήσει» ή να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη σε επίπεδα πολύ πάνω από τον στόχο του Παρισιού θα ήταν χειρότερες από το να μην γίνει τίποτα.

Οι εκτιμήσεις του «Κοινωνικού Κόστους του Άνθρακα» (SCC), οι οποίες προσπαθούν να ποσοτικοποιήσουν την οικονομική ζημιά από τις εκπομπές CO2, είναι εξαιρετικά αβέβαιες και εξαρτώνται έντονα από τις υποκείμενες υποθέσεις τους. Η έκθεση αναφέρει ότι οι αποδείξεις υποστηρίζουν χαμηλές ή αρνητικές τιμές SCC, υποδηλώνοντας ένα κοινωνικό όφελος από τις εκπομπές. Οι «σημεία ανατροπής» (tipping points) δεν δικαιολογούν σημαντικές αναθεωρήσεις των εκτιμήσεων SCC.

Απόδοση Αλλαγής Κλίματος: Προκλήσεις και Αβεβαιότητες

Η «απόδοση» – ο προσδιορισμός της αιτίας μιας πτυχής της κλιματικής αλλαγής, ιδίως σε σχέση με την ανθρωπογενή δραστηριότητα – είναι δύσκολη λόγω της υψηλής φυσικής μεταβλητότητας, του σχετικά μικρού αναμενόμενου ανθρωπογενούς σήματος, των περιορισμών των δεδομένων και της εξάρτησης από ελλιπή κλιματικά μοντέλα. Η ίδια η IPCC έχει επανειλημμένα τονίσει ότι οι μέθοδοι για την εξακρίβωση της αιτιότητας στην κλιματική επιστήμη είναι εγγενώς αβέβαιες.

• Φυσική Κλιματική Μεταβλητότητα: Η έκθεση υποστηρίζει ότι η συνεισφορά της φυσικής μεταβλητότητας, συμπεριλαμβανομένων των ηλιακών παραλλαγών και των μεγάλων κυκλοφοριών των ωκεανών (όπως η AMO και η PDO), στην πρόσφατη θέρμανση έχει υποτιμηθεί από την IPCC.
• Μεθοδολογικές Αδυναμίες: Η κύρια στατιστική μέθοδος απόδοσης, το «optimal fingerprinting», έχει αμφισβητηθεί ως μεροληπτική και αναξιόπιστη υπό ορισμένες συνθήκες.
• Απόδοση Ακραίων Γεγονότων: Για τα περισσότερα κλιματικά φαινόμενα επιπτώσεων (CIDs) που σχετίζονται με ακραία καιρικά φαινόμενα (π.χ. άνεμοι, πλημμύρες, ξηρασίες), η IPCC δεν ισχυρίζεται ότι έχει εντοπίσει ανθρωπογενή σήματα. Οι ισχυρισμοί για την «απόδοση ακραίων γεγονότων» (Extreme Event Attribution - EEA) αμφισβητούνται λόγω της σπανιότητας των γεγονότων, των περιορισμών των δεδομένων και της αποτυχίας να ληφθεί επαρκώς υπόψη η εσωτερική κλιματική μεταβλητότητα.

Πολιτικές Εκπομπών των ΗΠΑ: Ένας Μη Ανιχνεύσιμος Αντίκτυπος

Η έκθεση καταλήγει ότι οι πολιτικές ενέργειες των ΗΠΑ αναμένεται να έχουν μη ανιχνεύσιμα μικρές άμεσες επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλίμα, με τυχόν αποτελέσματα να εμφανίζονται μόνο με μεγάλες καθυστερήσεις. Για παράδειγμα, ακόμη και η εξάλειψη όλων των εκπομπών CO2 από τα οχήματα στις ΗΠΑ θα επιβράδυνε τη συσσώρευση CO2 στην ατμόσφαιρα κατά μόλις ένα ή δύο χρόνια σε έναν αιώνα και θα μείωνε τη συνολική τάση θέρμανσης το πολύ κατά περίπου 3%, πολύ κάτω από τα όρια μετρησιμότητας. Αυτό υποδηλώνει μια «βαθιά παρανόηση της κλίμακας του ζητήματος» στις δημόσιες συζητήσεις.

* Η λέξη "αλβέδες" (albedo) αναφέρεται στο κλάσμα της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας που ανακλάται πίσω στο διάστημα από τη Γη.

Πιο αναλυτικά:

• Είναι ένα σημαντικό στοιχείο του ισοζυγίου ακτινοβολίας της Γης και επηρεάζει το αν ο πλανήτης θα θερμανθεί ή θα ψυχθεί με την πάροδο του χρόνου.
• Οι επιφάνειες που ανακλούν έντονα, όπως οι κορυφές των νεφών, το χιόνι και ο πάγος, είναι οι πιο σημαντικές σε αυτό το φαινόμενο.
• Η αλβέδο της Γης εκτιμάται συνήθως στο περίπου 30%, πράγμα που σημαίνει ότι σχεδόν το ένα τρίτο του ηλιακού φωτός που φτάνει στη Γη ανακλάται απευθείας πίσω στο διάστημα.
• Μια χαμηλότερη αλβέδο συνεπάγεται ότι περισσότερη ηλιακή ενέργεια απορροφάται από τον πλανήτη, οδηγώντας σε θέρμανση.
• Παρατηρείται σημαντική μείωση της πλανητικής αλβέδου από το 2015, η οποία συνέπεσε με την καταγραφή παγκόσμιας θέρμανσης. Μια μείωση της τάξης του 0,5% στην πλανητική αλβέδο από το 2015 αντιστοιχεί σε αύξηση 1,7 W/m2 στην απορροφούμενη ηλιακή ακτινοβολία.
• Οι αλλαγές στα ατμοσφαιρικά αερολύματα ή/και στα σύννεφα θεωρούνται η πιο πιθανή εξήγηση για την απότομη μείωση της αλβέδου. Μια αλλαγή 1-2% στην παγκόσμια νέφωση έχει μεγαλύτερο ακτινοβολικό αντίκτυπο στο κλίμα από την άμεση ακτινοβολική επίδραση του διπλασιασμού του CO2.
• Τα κλιματικά μοντέλα συχνά διαφωνούν μεταξύ τους και με τις παρατηρήσεις σχετικά με την τιμή της παγκόσμιας πλανητικής αλβέδου και την ημισφαιρική της συμμετρία.

Συμπεράσματα

Η έκθεση υποστηρίζει μια πιο λεπτομερή και τεκμηριωμένη προσέγγιση για την ενημέρωση της κλιματικής πολιτικής, η οποία αναγνωρίζει ρητά τις αβεβαιότητες. Είναι ζωτικής σημασίας να γίνουν ρεαλιστικές υποθέσεις για τις μελλοντικές εκπομπές, να επανεκτιμηθούν τα κλιματικά μοντέλα για την αντιμετώπιση των μεροληψιών και των αβεβαιοτήτων, και να αναγνωριστούν σαφώς οι περιορισμοί των μελετών απόδοσης ακραίων γεγονότων. Μια προσέγγιση που αναγνωρίζει τόσο τους πιθανούς κινδύνους όσο και τα οφέλη του CO2, αντί να βασίζεται σε ελαττωματικά μοντέλα και ακραία σενάρια, είναι απαραίτητη για την τεκμηριωμένη και αποτελεσματική λήψη αποφάσεων.

Η πηγή της αναφοράς εδώ