Η διατροφή στα δημόσια νοσοκομεία: Επιστημονικός τραγέλαφος και συστημική αμέλεια

1. Εισαγωγή

Σε ένα δημόσιο νοσοκομείο της Ελλάδας, ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 υποβάλλεται για τρίτη φορά σε χειρουργική επέμβαση στον προστάτη. Κατά την περίοδο ανάρρωσης, το μενού του ασθενή περιλαμβάνει ζυμαρικά, ρύζι και, προς το τέλος, γλυκό. Παράλληλα, ο ίδιος λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ενέσεις ινσουλίνης για να ελέγξει τα επίπεδα σακχάρου του. Στο διπλανό κρεβάτι, ένας άλλος ασθενής, εγχειρισμένος στην κοιλιά, λαμβάνει αποκλειστικά σούπες και ελαφριά γεύματα.

Αυτή η εικόνα προκαλεί εύλογα ερωτήματα: Πώς μπορεί ένα σύστημα που επιφορτίζεται με την υγεία να προσφέρει τόσο ασύμβατες διατροφικές προσεγγίσεις; Υπάρχει πραγματική μέριμνα για την υγεία των ασθενών ή το σύστημα λειτουργεί με τρόπο που διαχειρίζεται απλώς τα συμπτώματα χωρίς ουσιαστική θεραπεία;

2. Το Πρόβλημα της Διατροφής στα Δημόσια Νοσοκομεία

Η διατροφή αποτελεί βασικό συστατικό της θεραπείας και της ανάρρωσης σε όλους τους ασθενείς, ιδιαίτερα σε αυτούς με χρόνιες παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιοπάθειες και οι παθήσεις του πεπτικού συστήματος. Η χορήγηση ακατάλληλων τροφών, ειδικά με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (λευκό ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι), επιδεινώνει την κλινική εικόνα, αυξάνοντας την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή, με αντίκτυπο και στο κόστος λειτουργίας του ΕΣΥ.

Παρά το γεγονός ότι στα περισσότερα νοσοκομεία υπάρχουν διαιτολόγοι, η εφαρμογή των διατροφικών πρωτοκόλλων είναι ανεπαρκής και οι διατροφικές πρακτικές πολλές φορές παρωχημένες ή αντιφατικές.

3. Επιστημονικές Γνώμες και Οδηγίες

3.1 Διαβήτης και Διατροφή

Η American Diabetes Association το 2019 τόνισε ότι ο περιορισμός των υδατανθράκων είναι αποτελεσματική στρατηγική για τη ρύθμιση της γλυκόζης, με δυνατότητα μείωσης ή και διακοπής της ινσουλίνης (Evert et al., 2019).

Η κετογονική διατροφή και οι διατροφές με χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο βελτιώνουν την ινσουλινοευαισθησία και τη μεταβολική υγεία (Hallberg et al., 2018).

3.2 Χειρουργικοί Ασθενείς και Διατροφή

Η σταδιακή επανασίτιση μετά από κοιλιακές επεμβάσεις είναι απαραίτητη, αλλά βασίζεται σε ιατρικές και διαιτολογικές κατευθύνσεις που πρέπει να σέβονται τις ανάγκες του ασθενούς και το στάδιο ανάρρωσης (Lewis et al., 2016).

4. Οι Αντιφάσεις στην Πράξη

• Στον ίδιο χώρο νοσηλείας, ο ασθενής με κοιλιακή επέμβαση λαμβάνει υγρά και σούπες, ενώ ο διαβητικός έχει δίπλα του μενού γεμάτο άμυλα και ζάχαρη.

• Οι διαιτολόγοι συχνά δεν έχουν την εξουσία ή το προσωπικό για εξατομικευμένη φροντίδα.

• Τα μενού συντάσσονται κεντρικά και δεν λαμβάνουν υπόψη τους ιδιαιτερότητες.

5. Πολιτικές και Διοικητικές Ευθύνες

Η υποβάθμιση του ρόλου των διαιτολόγων, η υποστελέχωση και η ανάθεση της σίτισης σε εργολάβους catering που προτεραιοποιούν το κόστος έναντι της ποιότητας, αποτελούν βασικές αιτίες της κατάστασης.

Το ΕΣΥ φαίνεται να αδυνατεί να συνδυάσει την επιστημονική γνώση με την καθημερινή πρακτική, αφήνοντας τους ασθενείς εκτεθειμένους σε ακατάλληλη διατροφική φροντίδα.

6. Προτάσεις για Βελτίωση

1. Ενίσχυση των διαιτολογικών τμημάτων με προσωπικό και αρμοδιότητες.

2. Εξατομικευμένα διατροφικά πρωτόκολλα, ανάλογα με πάθηση και στάδιο ανάρρωσης.

3. Εκπαίδευση προσωπικού για την αξία της σωστής διατροφής.

4. Αναθεώρηση συμβάσεων catering με κριτήριο την ποιότητα και προσαρμογή.

5. Εφαρμογή επιστημονικών οδηγιών με έμφαση στη μείωση των επεξεργασμένων υδατανθράκων.

7. Συμπέρασμα

Η διατροφή στα δημόσια νοσοκομεία δεν είναι πολυτέλεια ή λεπτομέρεια, αλλά ουσιώδης παράγοντας της θεραπείας. Η συνέχιση της αμέλειας και της παρωχημένης πρακτικής επιβαρύνει ασθενείς και σύστημα. Για να γίνει το ΕΣΥ πραγματικά σύστημα υγείας, πρέπει να τοποθετήσει την επιστημονική διατροφή στο επίκεντρο της φροντίδας.

---

Βιβλιογραφία

• Evert, A. B., et al. (2019). Nutrition Therapy for Adults With Diabetes or Prediabetes: A Consensus Report. Diabetes Care, 42(5), 731–754. https://doi.org/10.2337/dci19-0014

• Hallberg, S. J., et al. (2018). Reversing Type 2 Diabetes: A Narrative Review of the Evidence. Diabetes Therapy, 9(2), 583–617. https://doi.org/10.1007/s13300-018-0373-9

• Lewis, S. J., et al. (2016). Early Enteral Feeding vs Traditional Care after Abdominal Surgery. Cochrane Database Syst Rev, (5). https://doi.org/10.1002/14651858.CD004080.pub4

• Ludwig, D. S. (2018). The carbohydrate-insulin model: a physiological perspective on the obesity pandemic. The American Journal of Clinical Nutrition, 118(5), 989–1003. https://doi.org/10.1093/ajcn/nqy240

• American Diabetes Association. (2019). 5. Lifestyle Management. Diabetes Care, 42(Supplement 1), S46-S60. https://doi.org/10.2337/dc19-S005