Φαραντούρης: Ώρα μηδέν για χάραξη ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου – Η «ταφόπλακα» του EastMed και τα αναπάντητα ερωτήματα

Αθήνα, 12 Αυγούστου 2025

– Ο ευρωβουλευτής και μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας & Άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Νικόλαος Φαραντούρης, καλεί την Ελλάδα και την Κύπρο να προχωρήσουν άμεσα σε χάραξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι βρισκόμαστε στην «ώρα μηδέν».

Η έκκληση αυτή, όπως δημοσιεύτηκε στο Geopolitico, έρχεται εν μέσω εξαιρετικά αρνητικών γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της οριστικής ματαίωσης του αγωγού φυσικού αερίου EastMed μετά την ανακοίνωση μεγάλης ενεργειακής συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου.

Σύμφωνα με τον κ. Φαραντούρη, η στρατηγική περικύκλωση της Ελλάδας από εταίρους, συμμάχους και εχθρούς καθιστά την άμεση χάραξη ΑΟΖ με την Κύπρο πιο αναγκαία από ποτέ. Αναφέρεται σε πρόσφατες επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας και της Λιβύης, καθώς και στις αμφισβητήσεις της Αιγύπτου, οι οποίες, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες ενεργειακές και γεωπολιτικές εξελίξεις, απειλούν να καταστήσουν τη γεωπολιτική συρρίκνωση της χώρας «μοιραία».

Η ματαίωση του EastMed αποτελεί κεντρικό σημείο προβληματισμού. Την περασμένη Παρασκευή, Ισραήλ και Αίγυπτος ανακοίνωσαν μία συμφωνία-μαμούθ αξίας 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου από θαλάσσια κοιτάσματα νότια της Κύπρου, την υγροποίηση του στην Αίγυπτο και την εξαγωγή του ως LNG στην Ευρώπη και τον κόσμο. Ο κ. Φαραντούρης, ως καθηγητής του Δικαίου της Ενέργειας, χαρακτηρίζει τη συμφωνία αυτή ως «ταφόπλακα» της ενεργειακής συνεργασίας Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου και του αγωγού EastMed, ο οποίος είχε σχεδιαστεί και χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ με πάνω από 60 εκατομμύρια ευρώ για υποθαλάσσια μεταφορά αερίου στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Η συμφωνία αυτή ενισχύει την Αίγυπτο ως περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, αντί της Ελλάδας και της Κύπρου.

Η ανακοίνωση της συμφωνίας Ισραήλ-Αιγύπτου συμπίπτει χρονικά με την επικοινωνία του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, γεγονός που εγείρει πολλαπλά ερωτήματα για τον ευρωβουλευτή. Ζητείται ενημέρωση για το περιεχόμενο της επικοινωνίας, την ταυτόχρονη υποβάθμιση της γεωπολιτικής σημασίας της Ελλάδας και το αν αναφέρθηκαν οι αμφισβητήσεις και απειλές κατά της Ελλάδος. Επίσης, τίθεται το ερώτημα γιατί επικοινώνησε ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ (Ρούμπιο) και όχι ο ίδιος ο Πρόεδρος Τραμπ, όπως συνέβαινε σε επικοινωνίες Τραμπ-Ερντογάν.

Ο κ. Φαραντούρης εκτιμά ότι οι πιέσεις της Τουρκίας, η οποία αντιτίθεται στο έργο του EastMed επικαλούμενη αμφισβητούμενες θαλάσσιες ζώνες και παράνομες συμφωνίες με τη Λιβύη, έπεισαν την Αμερικανική πλευρά να αποσύρει την υποστήριξή της από το έργο. Αυτή η απόσυρση αμερικανικής στήριξης είχε ήδη αποφασιστεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν τον Ιανουάριο του 2022, με σχετικό non-paper του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που επιδόθηκε σε Αθήνα, Λευκωσία και Τελ Αβίβ. Ο τότε Σύμβουλος Ενέργειας του Υπουργείου Εξωτερικών ΗΠΑ, Amos Hochstein, είχε αποκαλύψει διπλωματική ενημέρωση για την απόφαση, τονίζοντας ότι η Αμερική επιθυμούσε τη σύνδεση της Ανατολικής Μεσογείου με άλλους τρόπους, καθώς ο EastMed αποτελούσε «πεδίο τριβής» με την Τουρκία. Ο κ. Φαραντούρης αναρωτιέται γιατί η Ελλάδα δεν ζήτησε ανταλλάγματα για την αποδοχή αυτού του «ναυαγίου», όπως αμερικανική πίεση στην Τουρκία για υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ ή άρση του casus belli, χαρακτηρίζοντας την απουσία τους ως «εγκληματική οικειοθελής απεμπόληση κεκτημένων».

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε κατ' επανάληψη εξαπολύσει απειλές κατά της Ελλάδας με «όπλο» το φυσικό αέριο και είχε εκφράσει την ικανοποίησή του για τη ματαίωση των σχεδίων του αγωγού EastMed. Είχε υποστηρίξει ότι κανένα έργο δεν μπορεί να γίνει στην ευρύτερη περιοχή χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας, επισημαίνοντας το υψηλό κόστος του έργου και δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Γιατί αν πρόκειται από εδώ να πάει αέριο στην Ευρώπη, θα γίνει μόνο μέσω Τουρκίας».

Ο Νικόλαος Φαραντούρης καλεί την ελληνική Κυβέρνηση να «αφυπνιστεί αντί να παρακολουθεί αμήχανη τη γεωπολιτική της υποβάθμιση» και να προχωρήσει επιτέλους σε ενέργειες γεωπολιτικής θωράκισης της χώρας, όπως η χάραξη ΑΟΖ με την Κύπρο, επαναλαμβάνοντας ότι «Είμαστε ήδη στην ώρα μηδέν».