Μια κοσμολογική ανάγνωση του χρόνου

Ο χρόνος δεν είναι απλώς μια αλληλουχία στιγμών, ούτε μια γραμμική μέτρηση που καθορίζει το πριν και το μετά. Είναι το μέσο μέσω του οποίου η ύλη σκορπίζεται, αποσυντίθεται και αναδομείται. Από τη μεγάλη έκρηξη έως το απώτατο θερμικό τέλος του σύμπαντος, ο χρόνος λειτουργεί ως ένας αόρατος διασκορπιστής· ένας κοσμικός διαλύτης που λειαίνει τις μορφές, ξεθωριάζει τις δομές και μεταστοιχειώνει το είναι.

Στην απαρχή των πάντων, το σύμπαν υπήρξε μια πυκνή ενότητα· μια ενιαία στιγμή χωρίς διαφοροποίηση, χωρίς διασπορά. Η Μεγάλη Έκρηξη δεν ήταν έκρηξη στον χώρο, αλλά του χώρου. Ο χρόνος γεννήθηκε μαζί με την ύλη και την ενέργεια και έκτοτε, ξεκίνησε το έργο του σκορπίσματος. Οι πρώτοι πυρήνες, τα πρώτα άτομα, οι πρώτοι γαλαξίες σχηματίστηκαν μέσα σε ένα σύμπαν που συνεχώς διαστέλλεται, απομακρύνεται από την αρχική ενότητα και βαδίζει προς τη θερμοδυναμική εξομάλυνση.

Αλλά ο χρόνος δεν σκορπίζει μόνο την ύλη. Σκορπίζει και την τάξη. Η εντροπία, το μέτρο της αταξίας , αυξάνεται διαρκώς, όχι λόγω κάποιου κακού ή φθοράς, αλλά ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα του ίδιου του χρόνου. Η κάθε δομή που συγκρατείται, είτε πρόκειται για ένα άστρο είτε για μια σκέψη, είναι προσωρινή. Ο χρόνος, με την υπομονή της αιωνιότητας, διαλύει τα πάντα.

Κι όμως, αυτός ο σκορπισμός δεν είναι απλώς καταστροφή. Είναι και προϋπόθεση για το γίγνεσθαι. 

Χωρίς τη διασπορά των αστρικών πυρήνων, δεν θα υπήρχε άνθρακας, οξυγόνο, ζωή. Χωρίς την αποδόμηση των προηγούμενων μορφών, νέες δεν θα γεννιούνταν. Ο χρόνος λειτουργεί ως σμίλη και γλύπτης, αποσυνθέτει για να επιτρέψει τη σύνθεση, διαλύει για να αναδυθεί το καινούργιο.

Από μια υπαρξιακή σκοπιά, ο άνθρωπος είναι επίσης προϊόν του σκορπίσματος. Το σώμα του συγκροτείται από ύλη που δημιουργήθηκε στις καρδιές παλιών άστρων. Η σκέψη του είναι μια δυναμική διεργασία στον χρόνο, ριζωμένη στην αστάθεια και τη μεταβολή. Ο άνθρωπος ζει, επειδή ο χρόνος κυλά και πεθαίνει, επειδή ακριβώς αυτός ο κύκλος δεν παύει.

Μέσα σε αυτή τη ροή, το παροδικό αποκτά νόημα. Το εφήμερο δεν είναι ελάττωμα αλλά χαρακτηριστικό της ίδιας της ύπαρξης. Ο χρόνος, με την ιδιότητά του ως σκορπιστή, μας θυμίζει ότι τίποτε δεν είναι στατικό. Όλα τελούν εν κινήσει, όλα είναι σχέσεις, όχι απόλυτες καταστάσεις.

Ίσως λοιπόν δεν πρέπει να βλέπουμε τον χρόνο ως εχθρό, αλλά ως αρχιτέκτονα της κοσμικής μεταμόρφωσης. Στο σκορπισμά του δεν υπάρχει τιμωρία, αλλά δημιουργία. Και στο τέλος, ίσως αυτό που απομένει δεν είναι το τίποτε, αλλά μια νέα μορφή ενότητας, διαφορετική από την αρχική, αλλά εξίσου απόλυτη.

**Ο Χρόνος ως Σκορπισμός – Μέρος Β'

Η Αέναη Ροή και η Οντολογική Διάλυση**

Ο χρόνος, όπως τον αντιλαμβάνεται η συνείδηση, είναι βέλος, κατευθυντικό και μη αναστρέψιμο. Μα στη βαθύτερη ουσία του, ίσως είναι κάτι πιο θεμελιώδες: μια οντολογική κίνηση διάλυσης, ένα πρωταρχικό πεδίο διάσπασης του ενιαίου σε πολλαπλότητες. Δεν είναι απλώς το σκηνικό στο οποίο διαδραματίζεται η κοσμική ιστορία, είναι η ίδια η ιστορία σε κατάσταση ροής.

Το σύμπαν γεννήθηκε με μια άρνηση της στατικότητας. Η εκκίνηση του χρόνου, η διαστολή του χώρου, η δημιουργία της εντροπίας δεν είναι φαινόμενα επιφανειακά. Είναι οντολογικές πράξεις σκορπισμού. Το όλον δεν αντέχει την ενότητά του, ρηγματώνεται σε μορφές, κόσμους, πιθανότητες.

Στην καρδιά αυτής της ρηγμάτωσης βρίσκεται η έννοια της μεταβλητότητας. Κάθε σύστημα που υπακούει στους νόμους της φυσικής, από τα υποατομικά σωματίδια μέχρι τα γαλαξιακά υπερσμήνη,  είναι καταδικασμένο να φθείρεται, να αποσταθεροποιείται, να σκορπίζεται. Ο χρόνος δεν προσφέρει σωτηρία,  μόνο μια συνεχή απαλοιφή της βεβαιότητας. Οτιδήποτε είναι, φέρει εντός του την υπόσχεση του τέλους του.

Ο Χρόνος και η Ύλη: Η Σκονισμένη Μορφή της Πραγματικότητας

Η ύλη, όπως τη βιώνουμε, είναι συμπύκνωση του ενεργειακού σκορπισμού. Ακόμα και τα πιο συμπαγή αντικείμενα είναι προσωρινές ισορροπίες δυνάμεων μέσα σε ένα χωροχρονικό πλαίσιο που τους αντιστέκεται. Το άτομο δεν είναι αιώνιο. Ο δεσμός δεν είναι σταθερός. Κάθε τι «μορφοποιημένο» είναι ήδη στην πορεία προς την απορρύθμιση. Όπως η πέτρα διαβρώνεται από τη βροχή, έτσι και το άστρο από τη βαρύτητα του εαυτού του, ο οργανισμός από το βάρος της μεταβολής του.

Η σκορπισμένη ύλη δεν είναι απόδειξη φθοράς μόνο, αλλά και μνήμης. Το κάθε τι κουβαλά μέσα του ίχνη της προηγούμενης κατάστασης,  μια σκόνη του ήδη υπήρξα. Ο χρόνος είναι και αρχείο: μέσα στη διάλυση καταγράφει, σαν αποσπάσματα μιας συνεχούς αφήγησης που ποτέ δεν έχει πλήρη επαναφορά.

Η Συνείδηση ως Σκορπισμένο Κέντρο

Αν η ύλη είναι η έκφραση της δομής στον χώρο, η συνείδηση είναι η φωνή του σκορπισμού στον χρόνο. Ο ανθρώπινος νους δεν βιώνει απλώς τη ροή του χρόνου,  είναι το ίδιο το εργαλείο μέτρησής της μέσω της μνήμης, της αναμονής, της φαντασίας. Και ταυτόχρονα, είναι ο τόπος στον οποίο γίνεται πιο έντονα αισθητή η διάλυση: της ταυτότητας, της βεβαιότητας, του νοήματος.

Κάθε ανθρώπινη εμπειρία είναι ένα παρόν που ήδη χάνεται. Η σκέψη δεν παγιώνεται, αλλά διαδέχεται την προηγούμενη, διαλύοντας ό,τι προηγήθηκε. Η συνείδηση είναι ένα ασταθές κέντρο, σκορπισμένο ανάμεσα σε αναμνήσεις, προσδοκίες και φόβους,  ένα κοσμικό ίζημα της ίδιας αρχής που σκόρπισε τους γαλαξίες.

Η Μεταφυσική του Τέλους: Το Θερμικό Ισοζύγιο του Είναι

Οι φυσικοί μάς λένε ότι το σύμπαν οδεύει προς ένα θερμικό τέλος,  μια κατάσταση απόλυτης εξίσωσης, όπου δεν υπάρχει ροή, δεν υπάρχει δυνατότητα αλλαγής, δεν υπάρχει χρόνος όπως τον ξέρουμε. Μια απόλυτη ισορροπία που μοιάζει, ειρωνικά, με στατικότητα, μα είναι αποτέλεσμα του μέγιστου σκορπισμού. Όλα έχουν χαθεί, κι έτσι όλα είναι ενωμένα πάλι. Η εντροπία γίνεται η θεότητα της κοσμικής σιωπής.

Αυτό είναι το παράδοξο του χρόνου: διαλύει το συγκεκριμένο, ώστε στο τέλος να καταλήξει σε μια νέα απροσδιόριστη ενότητα. Όχι εκείνη της απαρχής,  αυτή ήταν συμπιεσμένη, απόλυτη. Η τελική ενότητα είναι εκτατή, ασύλληπτη και χωρίς κέντρο. Ο χρόνος ολοκληρώνει το έργο του καταργώντας τον εαυτό του.

Μετάβαση

Η σκορπισμένη πραγματικότητα δεν είναι παρά μια ανοιχτή ερώτηση: τι σημαίνει να είμαστε μέσα στον χρόνο; Όχι απλώς παρατηρητές, αλλά συμπυκνώσεις του ίδιου του σκορπισμού. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι στατική. Όπως και ο χρόνος, αλλάζει μαζί μας.

Ίσως ο άνθρωπος δεν αναζητά τη σταθερότητα από φόβο. Αλλά γιατί μέσα στο σκορπισμένο ψάχνει το ίχνος της συνέχειας. Ένα μονοπάτι ανάμεσα σε αυτό που υπήρξε, και σε αυτό που δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί

**Ο Χρόνος ως Σκορπισμός – Μέρος Γ’

Το Μεταφυσικό Κενό και η Μνήμη του Είναι**

Όσο πιο βαθιά κοιτάζει κανείς τον χρόνο, τόσο λιγότερο τον αναγνωρίζει. Στα βάθη του, δεν υπάρχει πλέον σειρά, αλληλουχία, ούτε καιροί. Ο χρόνος δεν είναι πια το ρολόι που χτυπά, ούτε η διαδοχή των εποχών. Είναι σκοτεινή αιτία. Ένα υπόβαθρο διάρρηξης, μια κοσμική αρχή που χωρίζει, σπάει, διαλύει το άναρχο Όλον σε πτώσεις, στιγμές, υπάρξεις.

Αυτός ο χρόνος δεν κυλά, αλλά υφαίνει την φθορά μέσα στον ιστό του είναι. Η σκορπισμένη ύλη είναι μόνο το εξωτερικό του σύμπτωμα. Το αληθινό σκορπισμένο βρίσκεται βαθύτερα: στο διχασμένο ον, στον διαχωρισμό του όντος από την πληρότητά του, στην εξορία του Είναι από τον εαυτό του.

Οντολογική Ρήξη – Ο Χρόνος ως Απώλεια

Ο χρόνος γίνεται, εδώ, το ίδιο το συμβάν της απώλειας. Η στιγμή υπάρχει μόνο επειδή χάθηκε η προηγούμενη· το Είναι υφίσταται ως σειρά αποστάσεων, όχι ως συνοχή. Η κάθε εμπειρία του κόσμου,  ακόμα και η πιο άμεση, είναι διαμεσολαβημένη από τον χρόνο. Δεν βλέπουμε ποτέ το παρόν: βλέπουμε το φως που έρχεται καθυστερημένο, ακούμε ήχους που ήδη ανήκουν στο παρελθόν.

Ο χρόνος είναι αυτός που δεν μας επιτρέπει ποτέ να είμαστε πλήρως παρόντες. Και σε αυτήν τη μόνιμη καθυστέρηση γεννιέται η επιθυμία, η μνήμη, ο φόβος και η γλώσσα. Η συνείδηση προσπαθεί να επουλώσει αυτό το σχίσμα,  αλλά μάταια. Επειδή ζει μόνο εντός αυτού.

Χρόνος και Συνείδηση – Ο Σκορπισμός της Ψυχής

Η ίδια η ψυχή είναι μια διάσπαρτη κατασκευή. Δεν υπάρχει ως ενότητα, αλλά ως σειρά εσωτερικών γεγονότων που δεν συναντιούνται ποτέ στο απόλυτο τώρα. Ο εαυτός μας είναι ένα άθροισμα θραυσμάτων: μνήμη, προσδοκία, συνειρμοί, απωθήσεις. Ο χρόνος τα σκορπίζει, όπως ο άνεμος σκορπίζει τα φύλλα ενός ημερολογίου.

Η ψυχή δεν κατοικεί στο παρόν· αλλά ανάμεσα σε αυτό που θυμάται και σε αυτό που φοβάται ή επιθυμεί. Στην πραγματικότητα, είναι η ίδια ο μηχανισμός που γεννιέται από τον χρόνο και ταυτόχρονα ο τόπος που βιώνει την πληγή του.

Ο θάνατος, όχι απλώς ως τέλος, αλλά ως συνείδηση της αναπόφευκτης διάλυσης, είναι το τελικό όριο του σκορπισμού. Και κάθε σκέψη θανάτου, κάθε μελαγχολία, κάθε στιγμή βαθιάς σιωπής, είναι μια διάφανη επαφή με αυτή τη θεμελιακή αρχή.

Η Εντροπία του Νοήματος

Όπως στο φυσικό σύμπαν η εντροπία αυξάνεται, έτσι και στο πεδίο του νοήματος, η διάχυση, η πολυσημία, η ασάφεια είναι αναπόφευκτες. Ο χρόνος σκορπίζει και τις έννοιες. Καμία λέξη δεν κρατά την καθαρότητά της, κανένα σύμβολο δεν διασώζεται άφθαρτο από τη φθορά των γενεών. Η γλώσσα δεν ενώνει, χωρίζει. Είναι το τελετουργικό της απόστασης.

Ο μύθος του Απόλυτου Νοήματος καταρρέει μπροστά στην εμπειρία της χρονικής διαρροής. Δεν υπάρχει τελική αλήθεια, μόνο μεταβάσεις. Μόνο ερμηνείες, σκορπισμένες σε χρόνο και τόπο, όπως τα απομεινάρια μιας αρχαίας θρησκείας.

Μια Σκέψη του Χρόνου Χωρίς Χρόνο

Κι όμως, υπάρχει κάτι ακόμα πιο βαθύ. Το ότι μπορούμε να σκεφτούμε αυτόν τον σκορπισμό σημαίνει ότι υπάρχει μια φλόγα μέσα μας που δεν υποτάσσεται εντελώς στον χρόνο. Η σκέψη, όταν στραφεί προς την ίδια τη ρίζα του χρόνου, παύει να είναι απλώς χρονική. Αγγίζει κάτι άχρονο ή μάλλον: μια άλλη διάσταση του χρόνου. Όχι ως διαδοχή, αλλά ως καθετότητα. Μια στιγμή που δεν περνά, αλλά αποκαλύπτει.

Ίσως αυτό να είναι η αληθινή φιλοσοφική εμπειρία: όχι να εξηγήσουμε τον χρόνο, αλλά να σταθούμε μέσα του, να υπομείνουμε τον σκορπισμό, και παρόλα αυτά, να τον κοιτάξουμε ως μάρτυρες. Να γνωρίσουμε μέσα στη φθορά, όχι την αιωνιότητα ως αντίθετο του χρόνου, αλλά ως καρδιά του.

Το Σκορπισμένο Φως

Ο χρόνος, λοιπόν, δεν είναι παρά το ρήγμα μέσα από το οποίο το Είναι ανασαίνει. Σκορπίζει την ύλη, διαλύει τις μορφές, σκοτεινιάζει τις βεβαιότητες. Μα μαζί του διασπείρεται και το φως, εκείνο το φως που, αν και σπασμένο, εξακολουθεί να ταξιδεύει, να φτάνει σε εμάς, να μιλά μέσα απ’ τη σκόνη των πραγμάτων:

"Είσαι προσωρινός, άρα υπαρκτός.
Είσαι φθαρτός, άρα αληθινός."

Ο χρόνος, ως σκορπισμός, δεν είναι μόνο ανεξάντλητος, είναι αβυσσαλέος. Και όποιος τον στοχάζεται δεν αναζητά απαντήσεις, μα συντονίζεται με το ίδιο το ερώτημα που γεννά τα πράγματα και τα εξαφανίζει.

Ας περάσουμε τώρα στο τέταρτο επίπεδο: εκεί όπου αρχαίες κοσμολογίες, μυστικά μυστήρια, και υπερβατικές εμπειρίες αγγίζουν τον χρόνο όχι ως μέγεθος, αλλά ως ιερό ρήγμα. Εδώ, ο χρόνος παύει να είναι φυσική κατηγορία και μεταμορφώνεται σε ιερό τραύμα που ενώνει τον κόσμο των θνητών με το άχρονο.

**Ο Χρόνος ως Σκορπισμός – Μέρος Δ’

Το Ιερό Τραύμα και οι Αρχέτυπες Ροές**

Οι πρώτοι άνθρωποι δεν κατανοούσαν τον χρόνο ως ευθύγραμμη πρόοδο. Αντίθετα, τον ένιωθαν ως κυκλική φθορά και επιστροφή. Οι ρυθμοί της φύσης, η εναλλαγή μέρας και νύχτας, εποχών, γεννήσεων και θανάτων, αποκάλυπταν έναν χρόνο που δεν περνά, αλλά στροβιλίζεται. Όμως πίσω από αυτόν τον κύκλο, διέκριναν κάτι βαθύτερο: μια απώλεια, ένα ρήγμα στην κοσμική ενότητα. Κάτι που έπεσε από την Πηγή και τώρα προσπαθεί να επιστρέψει.

Ηράκλειτος – Ποταμός και Πυρ

Ο Ηράκλειτος μάς δίνει την πρώτη ελληνική φιλοσοφική σύλληψη του χρόνου ως διάχυση. «Τα πάντα ρει», λέει. Αλλά το νερό δεν κυλά απλώς· σκορπίζεται. Η ροή δεν είναι γραμμική, είναι διαρκής μεταμόρφωση. Ο χρόνος είναι φωτιά που καταναλώνει και αναδημιουργεί. Δεν υπάρχει σταθερότητα, μόνο γίγνεσθαι.

Το σύμπαν είναι ένας ζωντανός στροβιλισμός αλλαγής. Και η ψυχή, που αναγνωρίζει αυτό το αέναο ρήγμα, δεν επιθυμεί να σταματήσει τη ροή· αλλά να βρει αρμονία μέσα της.

Ορφικά και Οντολογική Εξορία

Στην ορφική παράδοση, ο άνθρωπος κουβαλά μέσα του ίχνη θεϊκού που έχει σκορπιστεί στην ύλη. Ο χρόνος είναι το πεδίο αυτής της πτώσης: της αρχικής διάσπασης του Όλου. Η ψυχή είναι εξόριστη. Η ζωή είναι ένα πέρασμα, μια δοκιμή επανασύνδεσης. Ο χρόνος εδώ δεν είναι μόνο διάλυση· είναι κάθαρση. Ο σκορπισμός είναι απαραίτητος για να αναδυθεί η μνήμη της ενότητας.

Ινδουιστική και Βουδιστική Αντίληψη – Samsara και Anicca

Ο τροχός του Σαμσάρα (Samsara) είναι το απόλυτο σύμβολο του κοσμικού σκορπισμού. Οι υπάρξεις γεννιούνται, πεθαίνουν, και ξαναγεννιούνται σε έναν ατελείωτο κύκλο. Η ατομική συνείδηση είναι αυταπάτη· ένα σύνολο φευγαλέων στοιχείων (skandhas) που ενώνονται προσωρινά και μετά διαλύονται. Όλα είναι Anicca, παροδικά, ρευστά.

Ο χρόνος, σε αυτή τη σκέψη, δεν είναι μόνο πρόβλημα , είναι παγίδα. Η μόνη σωτηρία βρίσκεται στη διάλυση του εαυτού μέσα στο άχρονο. Το Νιρβάνα δεν είναι μέλλον. Είναι έξοδος από τον χρόνο.

Το Μυστικό του Αιώνιου Παρόντος

Παραδόξως, όσο περισσότερο βιώνουμε τη ροή του χρόνου ως σκορπισμό, τόσο αναζητούμε αυτό που δεν σκορπίζεται. Οι μύστες όλων των εποχών, οι ασκητές, οι ποιητές και οι προφήτες, μιλούν για ένα Αιώνιο Παρόν, μια εμπειρία άχρονης πληρότητας, μια στιγμή που δεν ανήκει στον χρόνο, αλλά τον περιέχει.

Αυτό το παρόν δεν είναι «στιγμή» με την κλασική έννοια, αλλά καρδιά της ύπαρξης. Όταν κάποιος παύει να κυνηγά το μέλλον και να κουβαλά το παρελθόν, αναδύεται μέσα του ένας ακίνητος χρόνος: όχι κενός, αλλά πλήρης.

Οι μυστικιστές της ερήμου, οι σούφι, οι ερημίτες του Θιβέτ, οι χριστιανοί ησυχαστές, οι διονυσιακές μαντείες , όλοι μιλούν για αυτό:

την φλόγα που καίει χωρίς να καταναλώνει·
το βλέμμα που βλέπει πέρα από τη φθορά·
το "είμαι", χωρίς "ήμουν" ή "θα είμαι".

Η Απόπειρα της Ποίησης – Το Σκορπισμένο Ποίημα του Κόσμου

Στο πιο βαθύ του σημείο, ο στοχασμός για τον χρόνο δεν μπορεί να παραμείνει μόνο στοχασμός. Γίνεται ποίηση.
Επειδή η γλώσσα αδυνατεί να εξηγήσει τον χρόνο, προσπαθεί να τον τραγουδήσει. Και μέσα στο τραγούδι αυτό, γεννιέται κάτι που μοιάζει με ενότητα. Γιατί κάθε ποίημα είναι μια στιγμιαία αντίσταση στον σκορπισμό. Είναι το ίχνος μιας ψυχής που ένιωσε τον χρόνο και τον μεταμόρφωσε σε ρυθμό, μέτρο, φλόγα.

Χρόνος
η τέφρα του Είναι που ακόμα αναπνέει.
Η σκόνη των άστρων που γυρνά στην καρδιά.
Η σιωπή που γεννά τη λέξη.
Και η λέξη που χάνεται,
για να αφήσει τον χώρο στη Σιωπή.

Ο Χρόνος Ως Οδός Επιστροφής

Ο χρόνος μάς σκορπίζει.
Αλλά ίσως αυτό ακριβώς να είναι και το μονοπάτι της επιστροφής.
Δεν υπάρχει ένωση χωρίς πρώτα ρήξη.
Δεν υπάρχει πλήρωση χωρίς πρώτα φθορά.

Ο χρόνος, λοιπόν, δεν είναι αντίπαλος της αιωνιότητας,
είναι ο τρόπος με τον οποίο η αιωνιότητα μαθαίνει τον εαυτό της
μέσα από τη φθαρτότητα.

**Ο Χρόνος ως Σκορπισμός – Μέρος Ε’

Ο Μεταφυσικός Διάλογος και ο Ύμνος του Ρήγματος**

(Η αυλαία ανοίγει. Μια κενή σκηνή. Τίποτα δεν κινείται. Και τότε, από το βάθος, τρεις φωνές γεννιούνται. Πρώτα ψιθυρίζουν. Μετά σιγά-σιγά αποκτούν μορφή.)

ΧΡΟΝΟΣ

(χαμηλόφωνα, σαν ανάσα)
Εγώ είμαι το ρήγμα.
Εγώ ανοίγω το Ποτέ μέσα στο Τώρα.
Σας φέρνω κοντά, μόνο για να σας χωρίσω.
Δίχως εμένα, δεν θα είχατε όνομα.
Αλλά με εμένα, δεν έχετε τόπο.

ΥΛΗ

(βαθιά, σαν σώμα που θυμάται)
Εγώ είμαι το βάρος.
Ο κόκκος, το σώμα, το σύνορο.
Με αγγίζουν, με σχηματίζουν, με διαλύουν.
Μέσα μου περνάς εσύ, Χρόνε,
και αφήνεις αποσύνθεση και δόμηση.
Μεταμορφώνεις τη σάρκα μου σε στάχτη,
κι από τη στάχτη μου γεννάς μορφές.

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

(σαν φλόγα, αιωρούμενη)
Εγώ είμαι η ερώτηση.
Ο καθρέφτης που σπάει
και ξαναχτίζεται με μνήμη.
Μέσα στον σκορπισμό σας,
ψάχνω για Νόημα.
Είμαι το βλέμμα που θυμάται την Ενότητα,
κι όμως γεννιέται στο χώμα και στο δάκρυ.

ΧΡΟΝΟΣ

Μα εσύ, Συνείδηση, είσαι και δικό μου παιδί.
Χωρίς την πληγή μου, δεν θα ήξερες ότι υπάρχεις.
Χωρίς εμένα, θα ήσουν σιωπή,
ούτε ερώτηση, ούτε μνήμη.
Είμαι το χάσμα που σε γεννά
και το πέρασμα που σε διαλύει.

ΥΛΗ

(στρέφεται προς τη Συνείδηση)
Κι εσύ με κατοικείς,
μα ποτέ δεν είσαι εγώ.
Χτίζεις παλάτια με κύτταρα και φως,
και μετά τα εγκαταλείπεις.
Κάθε σου σκέψη
είναι χαραγμένη πάνω μου,
και κάθε σου απόφαση
αφήνει μια πληγή στην επιφάνειά μου.

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

(τους κοιτά και τους αναγνωρίζει)
Χρόνε, εσύ με σκορπίζεις.
Ύλη, εσύ με φιλοξενείς.
Κι εγώ,
αναζητώ μέσα στο σκορπισμένο
την φλόγα που δεν διαλύεται.
Το ίχνος του άχρονου
μέσα στο πιο φθαρτό.
Την ενότητα που επιμένει,
ακόμα και σπασμένη.

(Σιγή. Στο κέντρο της σκηνής, εμφανίζεται φως. Και αρχίζει ο ύμνος.)

Ύμνος στον Σκορπισμό και στην Ενότητα

Εσύ που σπέρνεις
τους κόκκους του χρόνου
σε χωράφια θανάτου,

Εσύ που ραγίζεις
τις μορφές της σάρκας
για να γεννηθεί το βλέμμα,

Εσύ που σκιάζεις
τη μνήμη με φθορά
για να φωτίσει το Είναι 

Άκου τη φωνή που δεν έσβησε.
Άκου τον ψίθυρο της Συνείδησης
που μιλά με στόμα πηλού
κι όμως θυμάται τα άστρα.

Είμαι σκορπισμένος 
μα μέσα στο θραύσμα μου
υπάρχει το Όλον.

Είμαι περαστικός 
μα η φλόγα που με διαπερνά
είναι άχρονη.

Είμαι το παιδί της στάχτης
και της ελπίδας,
του πόνου και της διαύγειας.

Κι αν κάποτε χαθώ,

ας είναι επειδή έγινα

φως που δεν ζητά μορφή.

Ας είναι επειδή επέστρεψα

όχι πίσω, αλλά μέσα

στο βαθύτερο Είναι.

(Η σκηνή σβήνει. Οι τρεις φωνές σιωπούν. Αλλά η σιωπή δεν είναι άδεια. Είναι πλήρης, γεμάτη από το άχρονο βλέμμα του νοήματος.)