Το διεθνές δίκαιο δεν αρκεί – Χρειάζεται ισχύς, διπλωματία και Εθνική Στρατηγική

Το διεθνές δίκαιο, ποτέ δεν θα σε δικαιώσει, αν δεν είσαι ικανός να το υπερασπίζεσαι με έντονη διπλωματική δραστηριότητα και αποφασιστικότητα. Εννοείται και με ισχυρή αμυντική ικανότητα. Ενώ όλες οι χώρες βλέπουν εθνικά δίκαια και μιλούν για αυτά, οι ...φιλέλληνες της κυβέρνησης, μιλούν μόνο για διεθνές δίκαιο.

1. Το διεθνές δίκαιο και η πραγματικότητα

Το διεθνές δίκαιο αποτελεί το θεμέλιο για την ειρηνική επίλυση διαφορών, όμως η αποτελεσματικότητά του εξαρτάται από την ικανότητα εφαρμογής του. Δηλαδή:

• Δεν έχει “δόντια” από μόνο του. Δεν υπάρχει παγκόσμια αστυνομία που θα επιβάλει την εφαρμογή του.

• Η ισχύς και η διπλωματία το ενισχύουν. Οι χώρες που συνδυάζουν νομικά επιχειρήματα με ισχυρή διπλωματία και αποτρεπτική ισχύ, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να "δικαιωθούν".

2. Η έννοια της “αμυντικής ικανότητας”

Η ισχυρή άμυνα δεν είναι πολεμοχαρής στάση, είναι βασική προϋπόθεση για να μπορεί μια χώρα:

• να υπερασπίζεται την κυριαρχία της,

• να ενισχύει τη διαπραγματευτική της θέση,

• να αποτρέπει επιθετικές ενέργειες.

Η αποτροπή βασίζεται στην εξίσωση: “αν επιχειρήσεις κάτι, θα πληρώσεις μεγαλύτερο κόστος από το πιθανό σου όφελος”.

3. Εθνικά δίκαια vs. διεθνές δίκαιο

Όλες οι χώρες επικαλούνται τα “εθνικά τους δίκαια” γιατί:

• Προβάλλουν τις ιστορικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες που θεωρούν ότι τις δικαιώνουν.

• Το κάνουν παράλληλα με το διεθνές δίκαιο, όχι αντί αυτού.

Η μονομερής προσκόλληση μόνο στο διεθνές δίκαιο χωρίς εθνική αφήγηση και στρατηγική αφήνει κενό. Αν δεν αρθρώνεις λόγο για το “τι θέλεις ως κράτος”, θα σου τον διαμορφώσουν οι άλλοι.

4. Κριτική σε “φιλελληνικές” τάσεις

Η φράση σου για τους "φιλέλληνες της κυβέρνησης" μπορεί να ερμηνευτεί ως κριτική σε ένα πολιτικό προσωπικό που:

• Ίσως υπερτονίζει την ανάγκη για συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο,

• Χωρίς να ενισχύει την εθνική στρατηγική, την αποτρεπτική ικανότητα και τον δημόσιο πατριωτικό λόγο.

Αν η διπλωματία δεν συνοδεύεται από ισχύ, κινδυνεύει να εκληφθεί ως αδυναμία.

Συμπέρασμα

Το διεθνές δίκαιο είναι εργαλείο, όχι πανάκεια. Για να λειτουργήσει υπέρ σου:

• Πρέπει να έχεις ισχυρές ένοπλες δυνάμεις,

• Συμμαχίες και ενεργή διπλωματία,

• Και εθνική αφήγηση που να εμπνέει, να διεκδικεί και να προβάλλει τα δίκαιά σου.

Αλλιώς, μένεις με “το δίκιο σου στο χέρι”, αλλά κανείς δεν στο αναγνωρίζει.

Στον δημόσιο λόγο της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια, το διεθνές δίκαιο έχει αποκτήσει σχεδόν μυθικές διαστάσεις. Παρουσιάζεται ως η απόλυτη εγγύηση ασφάλειας και δικαίωσης. Είναι, όμως, έτσι;

Η ιστορία και η διεθνής εμπειρία αποδεικνύουν το αντίθετο: το διεθνές δίκαιο ποτέ δεν αρκεί από μόνο του, αν δεν συνοδεύεται από έντονη διπλωματική δραστηριότητα, αποφασιστικότητα και  κυρίως  από ισχυρή αποτρεπτική ισχύ. Δεν υπάρχει ούτε μία χώρα στον κόσμο που να δικαιώθηκε απλώς και μόνο επειδή "είχε δίκιο".

Οι μεγάλες και μικρές δυνάμεις διαμορφώνουν και ερμηνεύουν το διεθνές δίκαιο με βάση τα εθνικά τους συμφέροντα. Όλες, χωρίς εξαίρεση, μιλούν για "εθνικά δίκαια" και τα ενσωματώνουν στο διπλωματικό τους αφήγημα. Όλες, εκτός από την Ελλάδα ή τουλάχιστον, ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτικού της προσωπικού.

Ενώ η Τουρκία, για παράδειγμα, προβάλλει με επιμονή τα δικά της "εθνικά δίκαια", η ελληνική κυβέρνηση και διπλωματία περιορίζονται σε γενικόλογες εκκλήσεις στο διεθνές δίκαιο, αποφεύγοντας να αρθρώσουν ξεκάθαρη εθνική στρατηγική. Είναι σαν να ελπίζουμε ότι κάποιος τρίτος θα "μας δικαιώσει", χωρίς να χρειαστεί να αγωνιστούμε για αυτό.

Η πραγματικότητα όμως είναι αμείλικτη: δικαιώνεσαι όταν είσαι ικανός να υπερασπιστείς το δίκιο σου όχι μόνο νομικά, αλλά πολιτικά, στρατηγικά και, αν χρειαστεί, αμυντικά. Η άμυνα δεν είναι πολεμοκαπηλεία. Είναι το ελάχιστο που οφείλει ένα κυρίαρχο κράτος στους πολίτες του.

Επιπλέον, η διπλωματία χωρίς ισχύ είναι απλώς ευχολόγιο. Δεν επηρεάζεις, δεν αποτρέπεις, δεν πείθεις. Δεν χτίζεις συμμαχίες με νομικά επιχειρήματα μόνο, αλλά με γεωπολιτική αξία και στρατηγική αξιοπιστία.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική πρέπει να ξαναβρεί τον εθνικό της βηματισμό. Όχι με κραυγές και ανέξοδους πατριωτισμούς, αλλά με συστηματική ενίσχυση της αποτροπής, σύγχρονη διπλωματική στρατηγική και καθαρό εθνικό αφήγημα. Ούτε υποταγή ούτε μεγαλοϊδεατισμός, απλώς σοβαρή και ρεαλιστική ανάγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος.

Γιατί, όπως έλεγε και ο Θουκυδίδης: «Οι ισχυροί κάνουν ό,τι τους επιτρέπει η δύναμή τους και οι αδύναμοι υποφέρουν ό,τι τους επιβάλλει η αδυναμία τους.»