Θαλάσσια Πάρκα: Εμπόδιο στις Ελληνικές εξορύξεις υδρογονανθράκων;

Η πρόσφατη ανακοίνωση του Πρωθυπουργού για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στις νότιες Κυκλάδες και στο Ιόνιο έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και προβληματισμούς, καθώς φαίνεται να ακυρώνει στην πράξη τις έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται ως μια ακόμη ένδειξη ότι η κυβέρνηση δεν επιθυμεί την εκμετάλλευση των ελληνικών κοιτασμάτων.

Οι Επιπτώσεις στα Οικόπεδα Έρευνας

Από τους χάρτες, προκύπτει ότι τα νέα θαλάσσια πάρκα καλύπτουν περιοχές που έχουν ήδη προκηρυχθεί και παραχωρηθεί για έρευνες υδρογονανθράκων. Συγκεκριμένα:

• Πατραϊκός Κόλπος (Οικόπεδο 10): Στην περιοχή αυτή είχε πιστοποιηθεί ένα μεγάλο κοίτασμα περίπου 200 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου από τα ΕΛΠΕ. Το 2019, ο Πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι επιθυμεί μόνο φυσικό αέριο και ακύρωσε το οικόπεδο. Με τη δημιουργία του θαλάσσιου πάρκου στον Πατραϊκό, η δυνατότητα εκμετάλλευσης αυτού του κοιτάσματος θεωρείται πλέον χαμένη.
• Κατάκολο (Οικόπεδο 10 / Κυπαρισσιακός): Το οικόπεδο αυτό, που έχει εξαιρετικά γεωλογικά χαρακτηριστικά και μεγάλο κοίτασμα, φαίνεται να επηρεάζεται σημαντικά. Οι περιβαλλοντικοί σύλλογοι προτείνουν μείωση της απόστασης του θαλάσσιου πάρκου από το Block 10 κατά 5 χλμ., κάτι που εκτιμάται ότι θα γίνει αποδεκτό και θα οδηγήσει στην ουσιαστική ακύρωση του οικοπέδου. Τα κοιτάσματα στην περιοχή του Κυπαρισσιακού εκτείνονται προς τη Στροφάδα, μια περιοχή που απαλλοτριώθηκε για το θαλάσσιο πάρκο, υποδηλώνοντας γνώση της ύπαρξης κοιτασμάτων αλλά άρνηση εκμετάλλευσής τους.
• Ιόνιο: Η γραμμή του θαλάσσιου πάρκου επεκτείνεται πλέον μεταξύ Κεφαλονιάς και Λευκάδας, καλύπτοντας ένα μεγάλο κομμάτι του Ιόνιου Μπλοκ. Τα ΕΛΠΕ κατέχουν τόσο το Ιόνιο οικόπεδο όσο και το Οικόπεδο 10, έχοντας επενδύσει τεράστια ποσά σε έρευνες. Εγείρεται το ερώτημα εάν θα αποζημιωθούν ή αν θα τους παραχωρηθεί το οικόπεδο Α2 (νότια του Κυπαρισσίου) ως αντάλλαγμα.

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα θαλάσσια πάρκα δεν τόλμησαν να ακουμπήσουν περιοχές νότια της Πελοποννήσου που είχαν βγει σε διαγωνισμό και για τις οποίες ενδιαφέρεται η SEVR. Αντιθέτως, επηρεάστηκαν κυρίως οικόπεδα που ανήκουν στα ΕΛΠΕ.

Η Κυβερνητική Στάση και οι Διεθνείς Εταιρείες

Η θέση του Πρωθυπουργού, ότι αν βρεθεί πετρέλαιο δεν θα το εκμεταλλευτούμε, χαρακτηρίζεται ως παγκόσμια πρωτοτυπία. Δεδομένου ότι το φυσικό αέριο συνήθως συνοδεύεται από πετρέλαιο σε κάθε γεώτρηση, αυτή η δήλωση αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για εταιρείες όπως η Exxon και η Syron. Η καθυστέρηση στην γεώτρηση της Exxon, η οποία αρχικά αναμενόταν το 2025 και τώρα αναβάλλεται για το 2026 ή αργότερα, φαίνεται να συνδέεται με την αναμονή των εκλογών και την αδυναμία της Exxon να αποδεχθεί την κυβερνητική αυτή αφήγηση. Η πολιτική αυτή ερμηνεύεται ως εξυπηρέτηση «μεγαλοκαρχαριών» και «μεγάλων οικογενειών» που χρηματοδοτούν το πολιτικό κεφάλαιο, καθώς και ως ευθυγράμμιση με μια ευρωπαϊκή φιλοσοφία που δεν επιθυμεί μια ισχυρή Ελλάδα.

Γεωπολιτικές Προεκτάσεις και η Λιβύη

Η Λιβύη αμφισβητεί πλέον τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ, ειδικά νότια της Κρήτης. Η Λιβύη ισχυρίζεται ότι νησιά όπως η Γαύδος και τα Κύθηρα δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και προσπαθεί να αλλάξει τη μέση γραμμή, θεωρώντας τον Κόλπο της Σύρτης κλειστό, κάτι που μετατοπίζει την ΑΟΖ προς την Ελλάδα. Ωστόσο, παραδόξως, η Λιβύη διεξάγει διεθνή διαγωνισμό για έρευνες υδρογονανθράκων στα χωρικά της ύδατα, όπου ακολουθεί τη σωστή μέση γραμμή, γεγονός που υποδηλώνει ότι το διεθνές δίκαιο όσον αφορά την έρευνα υδρογονανθράκων ισορροπεί. Η πίεση της Λιβύης ερμηνεύεται ως προσπάθεια για χρηματοδότηση από την Ε.Ε. για το μεταναστευτικό και για την προσέλκυση της SEVR στα δικά της μπλοκ.

Το Ενδιαφέρον των Εταιρειών και ο Ηρόδοτος

Εταιρείες όπως η Syron (SEVR)* και η Exxon έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τις περιοχές νότια της Κρήτης και τη λεκάνη του Ηροδότου, την οποία θεωρούν ως την πιο σημαντική περιοχή για την επόμενη δεκαετία. Η Syron εκτιμά ότι η δραστηριοποίησή της σε γειτονικά οικόπεδα σε Ελλάδα και Λιβύη θα μειώσει σημαντικά το κόστος των ερευνών.

Ωστόσο, εταιρείες όπως η BP, η Eni και η Total, αν και ενδιαφέρονται, έχουν δείξει ανασφάλεια στο παρελθόν, καθώς έφυγαν από τα οικόπεδα της Κύπρου όταν η Τουρκία απείλησε. Οι μόνες εταιρείες που παρέμειναν στην Κύπρο ήταν η Syron και η Exxon. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη η ελληνική κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι ο ανάδοχος για τα οικόπεδα νότια της Κρήτης θα είναι η Syron, καθώς αυτή και η Exxon θεωρούνται πιο αξιόπιστες, ικανές να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις και να οριοθετήσουν την ΑΟΖ με τη Λιβύη. Η Exxon, όταν ανέλαβε τα οικόπεδα νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, αυτόματα καθόρισε τα όρια της Ελλάδας με τη Λιβύη.

Συνοψίζοντας, η ελληνική πολιτική για τους υδρογονάνθρακες φαίνεται να στερείται σαφήνειας και συνέπειας, αφήνοντας ανεκμετάλλευτα σημαντικά κοιτάσματα και δημιουργώντας αβεβαιότητα σε έναν ζωτικής σημασίας τομέα. Η έλλειψη διαλόγου με επιστήμονες και η αδυναμία ξεκάθαρου αφηγήματος, ειδικά ως προς την εκμετάλλευση του πετρελαίου, θέτουν σε κίνδυνο τις επενδύσεις και την κατοχύρωση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Η Syron, ή αλλιώς SEVR, είναι μια μεγάλη ενεργειακή εταιρεία που αναφέρεται συχνά μαζί με την Exxon. Έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για έρευνες υδρογονανθράκων σε διάφορες περιοχές και θεωρείται αξιόπιστη από τον ομιλητή.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τις πηγές:

• Ενδιαφέρον για περιοχές: Η Syron έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τις περιοχές νότια της Κρήτης και φαίνεται να ενδιαφέρεται και για τη λεκάνη του Ηροδότου. Επίσης, ενδιαφέρεται για περιοχές νότια της Πελοποννήσου, οι οποίες δεν επηρεάστηκαν από τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων.
• Στρατηγική και μείωση κόστους: Η εταιρεία θεωρητικά επιδιώκει να ενώσει τις περιοχές που διεκδικεί στην Ελλάδα με αυτές που θέλει να διεκδικήσει στη Λιβύη, ειδικά αν είναι γειτονικά οικόπεδα. Ο ισχυρισμός της είναι ότι με αυτόν τον τρόπο θα μειώσει το κόστος των σεισμικών ερευνών, καθώς θα μπορεί να χρησιμοποιεί τα ίδια μηχανήματα αποτελεσματικά.
• Αξιοπιστία και παραμονή σε δύσκολες συνθήκες: Η Syron, μαζί με την Exxon, ήταν οι μόνες εταιρείες που παρέμειναν στην Κύπρο όταν άλλες εταιρείες (όπως η BP, η Total και η Eni) αποχώρησαν λόγω τουρκικών απειλών. Αυτό την καθιστά, κατά τον ομιλητή, μια εταιρεία που δεν θα εγκαταλείψει τις δραστηριότητές της.
• Ρόλος στην οριοθέτηση ΑΟΖ: Ο ομιλητής εκφράζει την ευχή η Syron να επιλεγεί ως ανάδοχος για τα οικόπεδα νότια της Κρήτης, καθώς πιστεύει ότι θα προχωρήσει σε γεωτρήσεις και θα συμβάλει στην οριοθέτηση της ΑΟΖ με τη Λιβύη, όπως έκανε και η Exxon.
• Πρόθεση εξόρυξης: Σε αντίθεση με το αφήγημα του πρωθυπουργού για προτίμηση μόνο φυσικού αερίου, η Syron (όπως και η Exxon) είναι μια μεγάλη εταιρεία που, εφόσον έρθει στην Ελλάδα, θέλει να εξορύξει ό,τι βρει.
• Προβληματισμοί: Εκφράζεται ανησυχία ότι η Λιβύη προσπαθεί να αμφισβητήσει ακόμα και τα δικαιώματα της Syron με τον νέο της χάρτη όσον αφορά την ΑΟΖ. Υπάρχει επίσης ο προβληματισμός ότι, αν η Syron έχει δικαιώματα τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Λιβύη χωρίς σαφή όρια, μπορεί να δημιουργηθεί σύγχυση.

Ακούστε την συνέχεια εδώ