Ο Ρόλος των Φυτικών Τροφών στην Ανθρώπινη Διατροφή: Μια Αναθεωρημένη Προσέγγιση

Η κοινή αντίληψη υποστηρίζει ότι οι φυτικές τροφές είναι απαραίτητες για την υγεία, ωστόσο, οι παρεχόμενες πηγές παρουσιάζουν ένα ισχυρό αντίλογο, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να προκαλούν περισσότερο κακό παρά καλό. Αυτή η μελέτη εξετάζει τους μηχανισμούς άμυνας των φυτών, τις επιπτώσεις των φυτοτοξινών και των αντιθρεπτικών συστατικών στην ανθρώπινη υγεία, και πώς η ανθρώπινη παρέμβαση έχει μεταβάλει τα φυτά που καταναλώνουμε σήμερα.

1. Η Φυσική Άμυνα των Φυτών και οι Φυτοτοξίνες

Τα φυτά, ως ακίνητοι οργανισμοί, έχουν αναπτύξει τρόπους για να αμύνονται έναντι των θηρευτών. Εκτός από φυσικά χαρακτηριστικά όπως αγκάθια, χρησιμοποιούν χημικά μέσα άμυνας. Δεν υπάρχει αφύλακτο φυτό στη φύση, καθώς ένα τέτοιο φυτό θα εξαφανιζόταν γρήγορα.

• Φυτοτοξίνες και Αντιθρεπτικά Συστατικά: Τα φυτά περιέχουν φυτοτοξίνες και αντιθρεπτικά συστατικά όπως λεκτίνες, οξαλικά, γλυκοαλκαλοειδή, τανίνες και φυτικά οξέα (φυτάτες). Αυτές οι ουσίες χρησιμεύουν ως άμυνα ενάντια σε φυτοφάγα, έντομα, μύκητες και ορισμένα βακτήρια. Η βάση δεδομένων τοξικών φυτικών φυτοτοξινών απαριθμεί 1.586 τοξίνες από μόλις 844 ποικιλίες φυτών, και οι επιστήμονες γνωρίζουν τουλάχιστον 20.000 διαφορετικές φυτικές τοξίνες, από ήπιους ερεθιστικούς παράγοντες έως θανατηφόρα δηλητήρια.

2. Η Ανθρώπινη Παρέμβαση στις Φυτικές Τροφές

Οι σύγχρονες φυτικές τροφές είναι, κατά μία έννοια, ανθρώπινες εφευρέσεις. Μέσω της επιλεκτικής αναπαραγωγής, οι άνθρωποι έχουν αυξήσει το μέγεθός τους και έχουν αλλάξει τη γεύση τους για γενιές. Οι σύγχρονες φυτικές τροφές δεν μοιάζουν καν στενά με τους άγριους, φυσικούς προγόνους τους.

• Παραδείγματα Γενετικής Τροποποίησης και Υβριδισμού:
  • Αγγούρια: Ήταν ακατάλληλα για βρώση λόγω τοξικότητας, μικρότερα, με αιχμηρά αγκάθια και μεγάλους τοξικούς σπόρους. Σήμερα είναι πολύ μεγαλύτερα, με μικρότερους σπόρους και χωρίς αγκάθια.
  • Καρότα: Ήταν μικρές, χλωμές, πικρές και τοξικές ρίζες με ελάχιστα καροτενοειδή. Σήμερα είναι μεγαλύτερα, πιο γλυκά και πορτοκαλί.
  • Αβοκάντο: Ήταν εξαιρετικά μικρά με τεράστιο κουκούτσι. Σήμερα παράγονται με δεκαπλάσια σάρκα και πιο γλυκιά, κρεμώδη γεύση.
  • Μπανάνες: Ήταν σημαντικά μικρότερες, πολύ πικρές και αποτελούνταν κυρίως από τοξικούς σπόρους. Μέσω υβριδισμού, έγιναν μεγαλύτερες, πιο γλυκές και με δραματικά μικρότερους σπόρους.
  • Σταυρανθή Λαχανικά (π.χ., μπρόκολο, κουνουπίδι): Προέρχονται από ένα άγριο φυτό μουστάρδας, και η επιλεκτική αναπαραγωγή δημιούργησε τις ποικιλίες λουλουδιών, βλαστών και φύλλων που γνωρίζουμε.
  • Μελιτζάνες: Ήταν μικροσκοπικές, χλωμές, πικρές και εντελώς ακατάλληλες για βρώση.
  • Καλαμπόκι: Ο αρχαιότερος πρόγονός του, το τεοσίντε, ήταν ένα μικρό, λεπτό φυτό που έμοιαζε με χόρτο, με λίγους σπόρους. Με χιλιάδες χρόνια τεχνητής επιλογής, το καλαμπόκι έγινε πολύ μεγαλύτερο, πιο γλυκό και με πολλούς μαλακότερους σπόρους.

Ουσιαστικά, οι άνθρωποι έκαναν το μη βρώσιμο, βρώσιμο. Κανένα από τα φυτά που τρώμε σήμερα δεν είναι "φυσικό" ή "βιολογικό" με την έννοια της μη ανθρώπινης παρέμβασης.

3. Οι Επιπτώσεις Συγκεκριμένων Φυτοτοξινών και Αντιθρεπτικών Συστατικών

Ακόμη και μετά την ανθρώπινη παρέμβαση, όλα τα βρώσιμα φυτά περιέχουν φυτικές τοξίνες, οι οποίες είναι οι φυσικές τους ουσίες για την αποτροπή της εξαφάνισης. Πολλές από αυτές τις χημικές ουσίες μπορούν να μειωθούν με το μαγείρεμα, αλλά όχι όλες, και πολλά φυτά καταναλώνονται ωμά.

• Λεκτίνες (Lectins):

  • Πρόκειται για φυτικές πρωτεΐνες που βρίσκονται κυρίως σε δημητριακά ολικής αλέσεως και όσπρια.
  • Επιπτώσεις: Παρεμβαίνουν στην ικανότητα του σώματος να απορροφά βασικά θρεπτικά συστατικά όπως σίδηρο, ασβέστιο, φώσφορο και ψευδάργυρο, οδηγώντας σε ανεπάρκειες. Μπορούν να προκαλέσουν διαρροή του εντέρου (leaky gut), η οποία θεωρείται η βάση πολλών αυτοάνοσων νοσημάτων, καθώς επιτρέπουν σε άπεπτα σωματίδια τροφής και τοξίνες να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, πυροδοτώντας ανοσολογικές αποκρίσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αρθρίτιδα, φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (ελκώδη κολίτιδα, νόσο του Crohn), ψωρίαση, σκλήρυνση κατά πλάκας, λύκο, νόσο Hashimoto και νόσο Addison. Οι λεκτίνες, όπως η γλουτένη, μπορούν να βλάψουν τις μικρολάχνες στο λεπτό έντερο, μειώνοντας την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών.
  • Παραδείγματα: Τα φασόλια περιέχουν λεκτίνη που σε υψηλές δόσεις προκαλεί σοβαρές επιπλοκές στην υγεία. Η ρικίνη, μια εξαιρετικά δηλητηριώδης λεκτίνη, βρίσκεται στους σπόρους του ρετσινόλαδου (καστορέλαιο).

• Οξαλικά (Oxalates):

  • Φυτά χρησιμοποιούν τα οξαλικά για να δεσμεύσουν το ασβέστιο και να σχηματίσουν κρυστάλλους οξαλικού ασβεστίου, που λειτουργούν ως άμυνα κατά των θηρευτών.
  • Επιπτώσεις: Υψηλή κατανάλωση οξαλικών μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκειες μετάλλων, καθώς δεσμεύουν ασβέστιο, μαγνήσιο και σίδηρο στον πεπτικό σωλήνα, σχηματίζοντας αδιάλυτους κρυστάλλους. Το πιο γνωστό αποτέλεσμα είναι οι πέτρες στα νεφρά, καθώς το 75-80% όλων των λίθων στα νεφρά αποτελούνται από οξαλικά ασβεστίου. Μπορούν επίσης να συσσωρευτούν στις αρθρώσεις, προκαλώντας αρθριτικούς πόνους, δυσκαμψία και φλεγμονή, καθώς και να συμβάλλουν στην ουρική αρθρίτιδα και να παρεμβαίνουν στην απέκκριση ουρικού οξέος. Συνδέονται με ίνωση και νεφρική ανεπάρκεια και μπορούν να κατατεθούν στο δέρμα, στα μάτια, στην καρδιά, ακόμη και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
  • Παραδείγματα: Σκούρα φυλλώδη λαχανικά (ιδιαίτερα το σπανάκι), όσπρια, προϊόντα σόγιας, πατάτες (ιδιαίτερα γλυκοπατάτες), ξηροί καρποί, σπόροι, δημητριακά, ραβέντι, μούρα, ακόμη και σοκολάτα και τσάι. Μια θανάσιμη δόση 15.000 mg οξαλικών μπορεί να βρεθεί περίπου στο 10% αυτής της δόσης σε μία μόνο συσκευασία σπανάκι.

• Τανίνες (Tannins):

  • Πολυφαινόλες που δρουν ως άλλος αμυντικός μηχανισμός για τα φυτά.
  • Επιπτώσεις: Υπερβολική κατανάλωση μπορεί να ερεθίσει τον πεπτικό σωλήνα, προκαλώντας στομαχικές διαταραχές και έμετο. Δεσμεύουν μέταλλα όπως ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος, καθιστώντας τα λιγότερο διαθέσιμα. Παρεμποδίζουν τη διάσπαση των πρωτεϊνών και την δραστηριότητα των πεπτικών ενζύμων.
  • Παραδείγματα: Τσάι, ρίγανη, καφές, ξηροί καρποί, φρούτα (σταφύλια, μήλα, άγουρες μπανάνες, ελιές, ρόδια), κρασί (λόγω φλούδας και σπόρων σταφυλιών και παλαίωσης σε δρυς), και μαύρη σοκολάτα (οφείλει την πικρή γεύση στο τανικό οξύ).

• Γλυκοαλκαλοειδή (Glycoalkaloids):

  • Τοξικές ενώσεις που βρίσκονται κυρίως σε φυτά της οικογένειας Solanaceae (νυχτολούλουδα).
  • Επιπτώσεις: Σε υψηλά επίπεδα, είναι τοξικά για τον άνθρωπο, προκαλώντας ναυτία, διάρροια και έμετο. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσουν σε παράλυση, κώμα και θάνατο.
  • Παραδείγματα: Ντομάτες, πιπεριές, λευκές και κόκκινες πατάτες, μελιτζάνες, ashwagandha και φυτά καπνού. Οι πράσινες περιοχές στις πατάτες είναι πλούσιες σε σολανίνη, ένα γλυκοαλκαλοειδές δηλητήριο, και έχουν αναφερθεί θάνατοι από την κατανάλωση πρασινισμένων πατατών.
  • Μεταβολισμός Πατάτας: Όλες οι πατάτες μεταβολίζονται ως ζάχαρη, με το άμυλο να διασπάται σε γλυκόζη αμέσως μετά την κατανάλωση. Αυτό προκαλεί τερηδόνα και, πιο ανησυχητικά, γλυκοζυλίωση μέσα στο σώμα. Η γλυκοζυλίωση οδηγεί στο σχηματισμό προηγμένων τελικών προϊόντων γλυκοζυλίωσης (AGEs), τα οποία διαταράσσουν την κανονική κυτταρική λειτουργία, συμβάλλουν στη γήρανση και τη νεφρική βλάβη, αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και την ευπάθεια σε καρδιακές παθήσεις, και συνδέονται με εκφυλιστικές εγκεφαλικές παθήσεις όπως η νόσος Alzheimer και η άνοια.

• Κυανιούχα (Cyanide):

  • Παρουσιάζεται σε πάνω από 3.000 είδη φυτών παγκοσμίως, τα οποία απελευθερώνουν κυάνιο τη στιγμή που τα σπάμε και τα μασάμε.
  • Επιπτώσεις: Η κατανάλωση ακόμη και μικρών ποσοτήτων μπορεί να είναι δυνητικά θανατηφόρα.
  • Παραδείγματα: Φύλλα σιταριού, σίκαλης, κριθαριού, καλαμποκιού, ρίζες κασάβας, άγρια πικραμύγδαλα (με περίπου 6,2 mg κυανίου ανά καρπό), κουκούτσια και σπόροι φρούτων όπως κεράσια, μήλα, βερίκοκα, ροδάκινα, δαμάσκηνα και νεκταρίνια. Ακόμη και οι λιναρόσποροι περιέχουν κυανιογενείς γλυκοσίδες που απελευθερώνουν υδροκυανικό οξύ (το οποίο διασπάται σε κυάνιο) στο πεπτικό σύστημα.

• Σουλφοραφάνη και Γλυκοσινολάτες:

  • Το μπρόκολο, όταν δαγκώνεται και μασιέται, απελευθερώνει σουλφοραφάνη. Αν και έχει αποκαλεστεί αντικαρκινικός παράγοντας, σκοτώνει και υγιή κύτταρα. Είναι επίσης γενοτοξική, που σημαίνει ότι καταστρέφει το DNA.
  • Όλα τα σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών, λάχανο, bok choy) περιέχουν γλυκοσινολάτες, οι οποίες μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες για την υγεία όταν καταναλώνονται.

4. Η Έννοια των "Αντιοξειδωτικών" από Φυτά

Οι πηγές υποστηρίζουν ότι οι επικαλούμενες «αντιοξειδωτικές» ουσίες των φυτών στην πραγματικότητα ενεργοποιούν την ενδογενή αντιοξειδωτική απόκριση του σώματος. Αυτό συμβαίνει απλώς για να αντιμετωπιστούν οι προοξειδωτικές επιδράσεις της κατανάλωσης των τοξινών που βρίσκονται στα φυτά. Η ίδια ακριβώς αντιοξειδωτική απόκριση στο σώμα μπορεί να ενεργοποιηθεί και από το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ ή την κατανάλωση δηλητηρίων όπως μόλυβδος, υδράργυρος ή αρσενικό. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματός μας για την καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες. Επομένως, τα φυτά παρέχουν προοξειδωτικά και όχι αντιοξειδωτικά.

5. Οι Ίνες και οι Καρκινογόνες Ουσίες

• Ίνες (Fiber):

  • Παρόλο που συχνά θεωρούνται ζωτικό συστατικό για την υγεία, το μη πεπτικό τμήμα του φυτού έχει μηδενική θρεπτική αξία και δεν είναι απαραίτητο για τον άνθρωπο.
  • Επιπτώσεις: Προκαλεί έντονα αέρια, στομαχικές διαταραχές, δυσκοιλιότητα και επιδεινώνει τα συμπτώματα της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (IBD), του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου (IBS) και της διαβητικής δυσκοιλιότητας. Παρεμποδίζει επίσης τη σχέση των ενζύμων μεταξύ των θρεπτικών συστατικών των τροφών και του αυλού των εντέρων, εμποδίζοντας την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.

• Καρκινογόνες Ουσίες:

  • Όλα τα φυτά περιέχουν τουλάχιστον 60 δυνητικά καρκινογόνες ουσίες.
  • Παράδειγμα: Τα λαχανάκια Βρυξελλών περιέχουν 136 πιθανές καρκινογόνες ουσίες. Το 99,99% των φυτοφαρμάκων που καταναλώνουμε προέρχονται από τα ίδια τα φυτά.

Οι πηγές παρουσιάζουν μια ριζικά διαφορετική άποψη για τις φυτικές τροφές, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι τα αθώα, θρεπτικά τρόφιμα που πιστεύουμε. Αντ' αυτού, είναι οργανισμοί που έχουν αναπτύξει εξελιγμένους αμυντικούς μηχανισμούς για να αποφύγουν την κατανάλωση, παράγοντας χιλιάδες τοξικές χημικές ουσίες. Οι σύγχρονες φυτικές τροφές είναι προϊόντα ανθρώπινης παρέμβασης και δεν είναι "φυσικές". Η κατανάλωση αυτών των φυτών μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων διαταραχών του πεπτικού συστήματος, αυτοάνοσων νοσημάτων, ανεπαρκειών θρεπτικών συστατικών, νεφρικών προβλημάτων, ακόμη και βλάβης στο DNA και αυξημένου κινδύνου για εκφυλιστικές ασθένειες.

Σύμφωνα με αυτή την οπτική γωνία, η συστηματική κατανάλωση των φυτικών τροφών που αναφέρονται στις πηγές δεν οδηγεί σε βέλτιστη υγεία.

περισσότερα όμοια θέματα εδώ