Ο Μέγας Αλέξανδρος της Αλεξάνδρειας

Η εντυπωσιακή ανακάλυψη της Ελληνίδας αρχαιολόγου Καλλιόπης Λιμναίου-Παπακώστα στην Αίγυπτο
Της Γιωτας Συκκα
H είδηση έφτασε ώς την Κίνα. Αγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποκαλύφθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από Ελληνίδα αρχαιολόγο. Τα ξένα πρακτορεία την «τσίμπησαν» αμέσως, όσο για τις εφημερίδες και τους αρχαιολόγους της Αιγύπτου υποστήριξαν πως: «Αυτή είναι μία από τις πιο σπουδαίες ανακαλύψεις που έγιναν στους κήπους του Sallalat, τα τελευταία 100 χρόνια».
Η Καλλιόπη Λιμναίου – Παπακώστα ήταν κάτι παραπάνω από τυχερή. Δεκατέσσερα χρόνια ερευνά στην Αίγυπτο και τα τρία τελευταία στους κήπους του Sallalat με την άδεια βέβαια των αρχών. «Τις τελευταίες μέρες είχα αποθαρρυνθεί. Στην ανασκαφή -λέει στην «Κ»- ανάβλυζε νερό και παρότι είχαμε εντοπίσει αρχιτεκτονική κατασκευή δεν μπορούσαμε να δούμε ακριβώς περί τίνος πρόκειται».
Στις 4 Μαΐου, ενώ έσκαβαν σε βάθος 10 μ. από την παρειά της τομής, υποχώρησε λίγο χώμα. Στην αρχή ξεπρόβαλε ένα μικρό στρογγυλό λευκό μάρμαρο. Σιγά σιγά, καθαρίζοντας το σημείο είδαν ότι πρόκειται για γόνατο. «Παρακαλούσαμε να ήταν πόδι κι όχι μόνο ένα τμήμα. Οσο προχωρούσαμε αποκαλύφθηκε και το δεύτερο πόδι και ύστερα ευχόμουν να ήταν κομμάτι κορμού».
Ονειροπόλο βλέμμα
Το άγαλμα ύψους 0,80 μ. ήταν εντυπωσιακό. Το κεφάλι και ο κορμός σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση, εκτός από μια ελαφρά απόκρουση της μύτης, λέει η διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Ερευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού που διενεργεί την ανασκαφή. Το τμήμα κάτω από τα γόνατα λείπει, το δεξί χέρι σώζεται έως πάνω από τον αγκώνα σε μήκος 0,61 μ. ενώ το αριστερό λείπει τελείως από τον ώμο. Στα άνω άκρα υπάρχουν οπές για την προσάρτηση μεταλλικών συνδέσμων. Διασώζεται μάλιστα ο σύνδεσμος στον αριστερό ώμο.
Ο νεαρός γυμνός άνδρας, σε όρθια στάση, με το δεξί πόδι λυγισμένο ήταν φτιαγμένος από καθαρό μάρμαρο, εισαγόμενο από την Ελλάδα. Τι είναι αυτό που κάνει βέβαιη την αρχαιολόγο ότι αναπαριστά τον Μ. Αλέξανδρο; Η έντονη στροφή του λαιμού, η κλίση προς τα αριστερά, το ονειροπόλο βλέμμα που ατενίζει ψηλά, είναι γνωστά πράγματι χαρακτηριστικά από τα «ηρωικά» πορτρέτα του Λυσίππου.
Υπάρχουν όμως δύο ακόμη σοβαρά στοιχεία. «Το άγαλμα φέρει δύο ταινίες στο κεφάλι. Η μια αποτελεί το βασιλικό έμβλημα, το διάβημα στα μαλλιά αλλά παραδόξως έχει και μια δεύτερη στο μέτωπο.
Η μελέτη έδειξε πως αυτό συναντάται σε δύο περιπτώσεις. Στον θεό Διόνυσο και τον Αλέξανδρο, ο οποίος βέβαια συνδέεται με τον θεό Διόνυσο σε σχέση με την εκστρατεία στην Ινδία και την Ασία. Ετσι την ταινία τη φορούσε μόνο ο Διόνυσος και στα πορτρέτα των βασιλέων μόνο ο Αλέξανδρος μπορούσε να την έχει γιατί είναι ο μόνος βασιλιάς που συνέδεσε την εκστρατεία στην Ασία με τη μυθολογική εκστρατεία του Διονύσου. Υπάρχουν άλλωστε ανάλογα πορτρέτα. Το ένα βρίσκεται στο Λούβρο τα άλλα είναι δύο νομίσματα. Το ένα είναι του Πτολεμαίου του Α΄ το οποίο παριστά τον Αλέξανδρο να φορά την κεφαλή ελέφαντα και ακριβώς την ίδια ταινία του Διονύσου».
Το άγαλμα έχει φαβορίτες
Η αποστολή ξαφνιάστηκε από κάτι ακόμη. Το άγαλμα έχει φαβορίτες (παραγναθίδες)! Βέβαια έχουμε την πιο γνωστή εικόνα του Αλέξανδρου με φαβορίτες, το μωσαϊκό της Πομπηίας.
Ανάμεσα στα ευρήματα ήταν και πολλά όστρακα, λιγοστά νομίσματα, λυχνάρια, μια αρχιτεκτονική κατασκευή και τρία κομμάτια ψηφιδωτού με μαρμάρινες ψηφίδες άριστης ποιότητας.
Οι αιγυπτιακές Αρχές έδωσαν άδεια για νέες έρευνες τον Οκτώβριο και να αποψιλωθεί η περιοχή από τα δέντρα.
«Η ανακάλυψη θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολύ σημαντικά αποτελέσματα γι’ αυτή την περιοχή. Την περιοχή των Θρόνων, του κήπου του βασιλικού Παλατιού και της παλιάς Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας στη διάρκεια της ελληνορωμαϊκής εποχής, υπογράμμισε ο διάσημος αρχαιολόγος Ζahi Hawass (γεν. γραμματέας του Ανωτάτου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων) ενώ ο Αhmed Abdel – Fatah (ειδικός στις ελληνορωμαϊκές αρχαιότητες) είπε πριν ακόμη μελετηθεί το εύρημα πως «η μορφή του αγάλματος μοιάζει με εκείνη των αγαλμάτων του Αλεξάνδρου, ειδικά τα μαλλιά και η μύτη».
Η ανασκαφέας ελπίζει σε βοήθεια και από την Ελλάδα: «Η ανασκαφή είναι πολύ μεγάλη για τις πλάτες μου και του Ινστιτούτου», λέει με αγωνία.
Η αλήθεια είναι ότι η είδηση έφτασε ώς τα υπουργεία Πολιτισμού και Εξωτερικών. Απάντηση δεν της δόθηκε ακόμη.
«Πιστεύω ότι μπορεί να είναι έργο των κληρονόμων της σχολής του Πραξιτέλη και του Λυσίππου που γνωρίζουμε ότι εργάστηκαν στην Αλεξάνδρεια και συνεργάστηκαν με τον Πτολεμαίο. Οταν ολοκληρωθεί η μελέτη θα φανεί. Οι ενδείξεις πάντως είναι σοβαρές».


προέλευση