Ο προϊστορικός οικισμός της Συκεώνας

Αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν την ιστορία της περιοχής ανά τους αιώνες έχουν φέρει στο φως οι κατά καιρούς αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή της Συκεώνας στο νομό Καρδίτσας.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης, προϊστάμενος της ΛΔ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, σε εθνολογικό συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε με αφορμή το πρόσφατο Αντάμωμα των Καραγκούνηδων, στην ευρύτερη περιοχή της Συκεώνας έχουν καταγραφεί αρκετές θέσεις με στοιχεία

αρχαιολογικού ενδιαφέροντος: εκτός από τη Μαγούλα, στη θέση "Ζευγαρολίβαδο", η θέση "Κάστρο" στην κορυφή του λόφου, στα βόρεια, με στοιχεία της μέσης εποχής χαλκού, καθώς και αρχιτεκτονικά λείψανα της αρχαϊκής, κλασικής και ελληνιστικής εποχής, ο ταφικός τύμβος των ύστερων κλασικών χρόνων στα νότια του Κάστρου, ενώ στα νοτιοδυτικά και δυτικά του χωριού έχουν εντοπιστεί αρχιτεκτονικά στοιχεία και λουτρά της ρωμαϊκής περιόδου.

Ο προϊστορικός οικισμός Συκεώνος βρίσκεται βόρεια της σημερινής κοίτης του Ενιπέα ποταμού, στη θέση "Ζευγαρολίβαδο" και πάνω στον οδικό άξονα Καρδίτσας-Λάρισας, στα ανατολικά όρια της δυτικής θεσσαλικής πεδιάδας.

Κατείχε σημαντική θέση στο οικιστικό σύστημα της πεδιάδας της Καρδίτσας κατά τη νεολιθική εποχή, καθώς βρισκόταν σε καίριο σημείο του δικτύου επικοινωνίας που συνέδεε την ανατολική θεσσαλική πεδιάδα -περιοχή της Λάρισας και το μυχό του κόλπου του Βόλου- με τη δυτική θεσσαλική πεδιάδα και, κατ' επέκταση, την ορεινή περιοχή της Πίνδου.

Από τον ευρύτερο χώρο του προϊστορικού οικισμού περισυλλέχθηκαν στο παρελθόν στοιχεία κεραμικής, μέσης και νεότερης νεολιθικής εποχής, καθώς και πρώιμης και μέσης χαλκοκρατίας.

Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, ο οικισμός, όπως επισήμανε ο κ. Χατζηαγγελάκης, αποτελεί μια τυπική μαγούλα, με επιχώσεις της νεολιθικής εποχής. Φαίνεται δε πως κατοικήθηκε καθ' όλο το διάστημα της εποχής του λίθου και εν μέρει του χαλκού.

Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που αποκαλύφθηκαν δίνουν πληροφορίες για οικίες κατασκευασμένες με ξύλινους πασσάλους και κλαδιά για τους τοίχους, τα υποστυλώματα και τη στέγη, που αλείφονταν με παχύ στρώμα πηλού, ώστε να είναι αδιαπέραστες από τα νερά.

Παράλληλα, σε άλλα σημεία της "μαγούλας", προς τα βορειοδυτικά, βρέθηκαν και κατάλοιπα οικιών με λίθινη κρηπίδα στη θεμελίωση και πλιθιά στους τοίχους. Διάφορες κατασκευές για την εξυπηρέτηση των καθημερινών αναγκών, όπως εστίες, φούρνοι, αποθηκευτικοί και εργαστηριακοί χώροι, υπήρχαν τόσο στο εσωτερικό των οικιών όσο και σε εξωτερικούς χώρους.

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών ερευνών βρέθηκε μεγάλος αριθμός εργαλείων, αρκετά απ' αυτά πάνω σε δάπεδα.

Η κεραμική παραγωγή του οικισμού αφορούσε αγγεία για αποθήκευση και διατήρηση τροφών (στερεών και υγρών), για τη μεταφορά προϊόντων και για τη μαγειρική.

Έτσι, το μεγαλύτερο ποσοστό των αγγείων ήταν απλά, καθημερινής χρήσης, μονόχρωμα- ως επί το πλείστον ευρύστομες φιάλες και αποθηκευτικοί πίθοι.

Υπήρχαν, όμως, και αρκετά αγγεία με εξαιρετική γραπτή και εγχάρακτη διακόσμηση. Η διακοσμημένη κεραμική καλύπτει τις λεγόμενες προδιμηνιακές φάσεις (Λάρισα, Τσαγγλί, Αράπη) και, εν μέρει, το κλασικό Διμήνι.

Ορισμένα μικρά αντικείμενα, αξιόλογα ως προς το επίπεδο της ιδεολογίας, είναι τα διάφορα ειδώλια, τα πιο πολλά ανθρωπόμορφα, που αποκαλύφθηκαν στις ανασκαφικές τομές και στο σύνολό τους είναι αποσπασματικά, αποδιδόμενα άλλοτε φυσιοκρατικά και άλλοτε σχηματοποιημένα.

Αξιόλογη ομάδα μικρών αντικειμένων αποτελούν, επίσης, οι σφραγίδες, τα διάφορα κοσμήματα και άλλα αντικείμενα, κατασκευασμένα από πηλό, πέτρα ή θαλάσσια όστρεα.

Στην πρόσφατη ανασκαφική έρευνα, κατά τα έτη 2006-2008, η "εικόνα" σχετικά με την περιοχή συμπληρώθηκε με νέα στοιχεία. Μεταξύ άλλων, σε βάθος 0,85-0,90μ. από την επιφάνεια εντοπίστηκε τμήμα οικήματος (4,85Χ1,00 μ.) με λίθινα θεμέλια και πλίνθινη ανωδομή. Στο εσωτερικό του παρατηρούνται υπολείμματα πήλινων δαπέδων πιθανότατα δύο διαφορετικών φάσεων. Εξωτερικά δε του οικήματος εντοπίστηκαν τμήματα εστιών (στο σύνολό τους τρεις), με υποδομή από πέτρες και όστρακα και επάλειψη από πηλό, ενώ στη μία είναι πολύ πιθανή η ύπαρξη θολωτής κάλυψης. Εξωτερικά ερευνήθηκαν δύο πιθανότατα μεταγενέστερες ταφές.

Στα ευρήματα (24) της νέας ανασκαφικής έρευνας συγκαταλέγεται μονόχρωμη, γραπτή, στικτή-εγχάρακτη και ξεστή κεραμική, πήλινοι και λίθινοι πεσσοί, πηνία, λίθινα εργαλεία, από οψιανό και πυριτόλιθο, οστέινα εργαλεία, καθώς και τριποδικά και τετραποδικά ειδώλια.


ΑΠΕ-ΜΠΕ του ανταποκριτή μας Α. Ζώη