Ο Καραμανλής έχασε. Τι κέρδισε, όμως, ο Παπανδρέου;

Συγκεντρωτικά, τα ποσοστά των κομμάτων του δικομματικού συστήματος, του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, είναι τα χαμηλότερα που σημειώθηκαν από το 1981. Ειδικότερα, στις χτεσινές εκλογές έφτασαν το 77,4%, ενώ οι πιο χαμηλές επιδόσεις που είχαν καταγραφεί στο παρελθόν ήταν το 1996 (79,61%) και το 2007 (79,93%). Παρότι θεωρητικά, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι ο δικομματισμός υπέστη ήττα, στην πράξη μόνον αυτό δεν συνέβη.

Το ποσοστό του πρώτου κόμματος, του ΠΑΣΟΚ, κυμαίνεται στα συνήθη, υψηλά επίπεδα που λαμβάνουν τα δύο αυτά κόμματα και κυρίως τα κυβερνητικά. Τα ποσοστά τα δεύτερου κόμματος της εξουσίας, της ΝΔ, ήταν αυτά που βρέθηκαν σε ελεύθερη πτώση. Την ίδια στιγμή, δεν παρατηρήθηκε στροφή των ψηφοφόρων προς τα μικρά κόμματα. Κάτι που θα έδειχνε ότι οι πολίτες γυρίζουν την πλάτη στον δικομματισμό. Εξαίρεση αποτελεί το ΛΑΟΣ, το οποίο από 3,80% που είχε στις βουλευτικές εκλογές του 2007 (271.764 ψήφους), αύξησε τις δυνάμεις του τώρα, παίρνοντας 5,63% και 385.647 ψήφους.

Στην πραγματικότητα, το ΠΑΣΟΚ δεν αύξησε σοβαρά, αριθμητικά τη δύναμή του. Το 2004, για παράδειγμα, είχε λάβει 3.003.275 ψήφους, ενώ χτες πήρε 3.008.682. Δηλαδή, αύξησε τη δύναμή του μόλις κατά 5.407 ψήφους. Αντίθετα, η ΝΔ καταβαραθρώθηκε, αφού σε σχέση με το 2004 έχασε 1.066.351 ψήφους, το ένα τρίτο της δύναμής της. Ο δικομματισμός (ΠΑΣΟΚ-ΝΔ) έχασαν, σε σύγκριση με το 2004, 1.060.944. Δηλαδή, σχεδόν το ίδιο με αυτό που έχασε στις τελευταίες εκλογές η ΝΔ (σε σχέση με το 2007, η ΝΔ έχασε 702.148 ψήφους). Πως είναι δυνατόν μέσα σε δύο χρόνια, να χάνει ένα κόμμα τόσο μεγάλο αριθμό ψήφων; Αλλά και που πήγαν όλοι αυτοί οι ψήφοι; Κυρίως στην αποχή, στο ΠΑΣΟΚ, αλλά και στο ΛΑΟΣ, δευτερευόντως. Στην πραγματικότητα λοιπόν, μόνον για ήττα του δικομματισμού δεν μπορεί να μιλήσει κανείς.

Ο λαός και αυτή τη φορά ψήφισε με αυτοματοποιημένα αντανακλαστικά δικομματισμού. Ακόμα κι αν ο ένας πόλος του, η ΝΔ, ήταν αδύνατος, οι ψηφοφόροι δεν επέλεξαν να ψηφίσουν τους μικρότερους. Γεγονός βέβαια, που οφείλεται και στα μικρά κόμματα, τα οποία αδυνατούν να προσελκύσουν ψήφους από τους μεγάλους.

Κύριο συμπέρασμα είναι λοιπόν, ότι το γνωστό ενδιάμεσο, μετακινούμενο σώμα των ψηφοφόρων, που εκτιμάται συνήθως στο 7%-10%, καθώς και πολλοί Νεοδημοκράτες ψηφοφόροι, αποφάσισαν να καταψηφίσουν Καραμανλή, βλέποντας ότι ο ίδιος έχει παραδώσει την εξουσία και, κατά συνέπεια, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να τον στηρίξουν. Και ναι μεν, ο Γιώργος Παπανδρέου αδυνατούσε, σε μεγάλο βαθμό, να πείσει ότι έχει τη στόφα του μεγάλου πολιτικού ηγέτη και του ικανού μελλοντικού πρωθυπουργού, αλλά ο Καραμανλής, με την τακτική του, είχε εμπεδώσει στη συνείδηση του κόσμου ότι έχει πιά αποχωρήσει και ότι δεν έχει κανένα νόημα η οποιαδήποτε στήριξη στο πρόσωπό του. Όπως ο ίδιος εγκατέλειψε τους ψηφοφόρους του, έτσι τον εγκατέλειψαν και αυτοί. Αυτό το ήξεραν και στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ. Αλλά κανείς δεν περίμενε, ούτε στα όνειρά του, διαφορά της τάξης του 10%.

Το μείζον ερώτημα όμως, που προκύπτει από τα παραπάνω στοιχεία, είναι άλλο. Πρέπει άραγε, το ΠΑΣΟΚ να θεωρεί «δεδομένους» όλους αυτούς τους ψηφοφόρους που πήρε; Τα ίδια τα στοιχεία δείχνουν πως όχι. Οι μετακινήσεις από το ΠΑΣΟΚ προς τη ΝΔ ουδόλως πρέπει να αποκλειστούν, εάν ο Γ. Παπανδρέου δεν ικανοποιήσει ορισμένες από τις στοιχειωδέστερες προσδοκίες των ψηφοφόρων. Εάν επίσης, η ΝΔ, με την ανάδειξη του νέου αρχηγού της δείξει ικανότητα στην αντιπολίτευση και στην προοπτική να κυβερνήσει, σίγουρα θα αρχίσει να τονώνεται και πάλι το δικομματικό δίπολο.

Ωστόσο, δεν μπορούν να αποκλειστούν ακόμα και τα χειρότερα. Δηλαδή, να υπάρξουν πολύ πιο έντονοι κραδασμοί που θα απειλήσουν το χώρο ακόμα και με διάσπαση. Πάντως, πολλοί πιστεύουν ότι μάλλον είναι αδύνατον να «βγούν πρόβατα έξω από το μαντρί», δεδομένου μάλιστα, ότι από τα δεξιά υπάρχει ήδη ένας διαμορφωμένος χώρος που σταθεροποιείται, αυτός του ΛΑΟΣ. Όπως και να έχει, οι διαδικασίες εντός ΝΔ, θα πάρουν χρόνο. Και μέχρι τότε ο Γ. Παπανδρέου θα έχει ελευθερία κινήσεων και, πολύ πιθανώς, την ανοχή της κοινής γνώμης.

Σε αυτές τις συνθήκες λοιπόν, που ο μεν ένας πόλος του δικομματισμού, η ΝΔ, έχει ατονήσει θεαματικά και βρίσκεται σε κρίση, ο δε δεύτερος πόλος, το ΠΑΣΟΚ, δεν μπορεί να θεωρεί τα τεράστια εκλογικά κέρδη του, ως μόνιμα και «δεδομένα», ο δρόμος για τα μικρά κόμματα, και ιδιαίτερα αυτά της Αριστεράς, ανοίγει. Οι αντικειμενικές συνθήκες τα ευνοούν. Μένει να δείξουν υπευθυνότητα, πολιτική ωριμότητα και επιθετική στάση, για να κερδίσουν σημαντική μερίδα της κοινωνίας και να μπουν σφήνα στο σύστημα του δικομματισμού. Διότι τα πραγματικά ποσοστά της Αριστεράς στην Ελλάδα, σίγουρα δεν είναι μόνον 12% (ΚΚΕ 7,5% και ΣΥΡΙΖΑ 4,5%), αλλά τουλάχιστον 17%.

Suhoi