Ο Δρόμος για την Aγκυρα περνά από τα Σκόπια.

Το Δεκέμβριο του 2004, ο Κύπριος πρόεδρος είχε πει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι είναι αδιανόητο η υποψήφια προς ένταξη Τουρκία να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, που ήταν πλήρες μέλος της ΕΕ. Οι άλλοι ηγέτες τον είχαν πιέσει να μην εγείρει τέτοιο θέμα και να περιοριστεί για ένα διάστημα στην τελωνειακή σύνδεση. Πράγματι, η Άγκυρα υπέγραψε το πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης με την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά το καλοκαίρι του 2005 δήλωσε ότι δεν θα το εφαρμόσει.

Με αντιδήλωσή της, η ΕΕ δεσμεύτηκε ότι η εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεων της Τουρκίας αποτελεί όρο για την πρόοδο της ενταξιακής πορείας της. Η Άγκυρα, όμως, συνέχισε να μην εφαρμόζει το πρωτόκολλο. Εάν σεβόταν τον εαυτό του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πάγωνε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας το Δεκέμβριο του 2006. Αντ’ αυτού, αποφάσισε να παγώσει 8 από τα 35 κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και να επανεξετάσει την τουρκική υποψηφιότητα το 2009.

Η κύρωση που επεβλήθη ήταν προσχηματική. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία απέσπασε μία δωρεάν παράταση τριών χρόνων, αφού σ’ αυτό το διάστημα λίγα είναι τα κεφάλαια που έχουν ανοίξει για διαπραγμάτευση. Το 2006, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν δέχτηκε ούτε το κυπριακό αίτημα να επιβληθούν αυτόματα κυρώσεις στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, εάν μέχρι το 2009 αυτή δεν έχει εκπληρώσει τη συμβατική υποχρέωσή της. Αυτό σημαίνει ότι το Δεκέμβριο η συζήτηση θα αρχίσει από την αρχή και σε συνθήκες ενδοευρωπαϊκού διχασμού.

Στην μία πλευρά είναι η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο, που λειτουργούν σαν ατζέντηδες της τουρκικής υποψηφιότητας. Χρησιμοποιώντας την επιρροή τους σ’ άλλες χώρες-μέλη, προσπαθούν να προωθήσουν την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, παρά τις αρνητικές επιδόσεις της. Για να αποφύγουν το Δεκέμβριο την επιβολή κυρώσεων, προωθούν τη φόρμουλα να της δοθεί πρόσθετη δωρεάν εξάμηνη παράταση. Προσδοκούν ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2010 θα έχουν καταφέρει να επιβάλλουν λύση του Κυπριακού, ή τουλάχιστον μία ενδιάμεση συμφωνία-πλαίσιο, την οποία θα επικαλεστούν για να αποσπάσουν και νέα παράταση.

Στην άλλη πλευρά βρίσκονται οι χώρες-μέλη, που δεν θέλουν την Τουρκία πλήρες μέλος της ΕΕ, επικαλούμενες τη γεωπολιτισμική ασυμβατότητά της με την Ευρώπη. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις Σαρκοζί και Μέρκελ. Οι εν λόγω δηλώσεις, όμως, είναι θεσμικά μετέωρες, επειδή οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας στηρίζονται σε απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Οι δύο κυβερνητικοί εταίροι στη Γερμανία (Χριστιανοδημοκράτες και Φιλελεύθεροι) κατέληξαν στο συμβιβασμό ότι δεν θα τεθεί τώρα θέμα διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας. Στην πραγματικότητα, η ενδοευρωπαϊκή αντιπαράθεση για το μέλλον της τουρκικής υποψηφιότητας μετατίθεται για αργότερα, επειδή η τουρκική ένταξη δεν είναι προ των πυλών.

Οι Σαρκοζί και Μέρκελ μπορούν να επικαλεστούν τη μη εφαρμογή του πρωτοκόλλου για να ζητήσουν σ’ αυτή τη φάση το «πάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Θα ήταν ένα πρώτο βήμα για να εκτροχιάσουν την τουρκική υποψηφιότητα προς την κατεύθυνση μιας ειδικής σχέσης, όπως επιθυμούν. Προϋπόθεση για να παίξουν το κυπριακό χαρτί είναι το θέμα να τεθεί από τους άμεσα ενδιαφερόμενους.

Λευκωσία και Αθήνα, όμως, δεν παίζουν σ’ αυτό γήπεδο. Υποστηρίζουν την ένταξη της Τουρκίας, υπό τον όρο ότι αυτή θα εκπληρώσει τις συμβατικές υποχρεώσεις της. Αυτή, όμως, αρνείται και ως εκ τούτου η πολιτική τους καθίσταται μετέωρη. Ο Παπανδρέου είπε ότι πρέπει να υπάρξει οδικός χάρτης για την τουρκική υποψηφιότητα. Οδικός χάρτης, όμως, υπάρχει. Απλώς, η Τουρκία δεν τον εφαρμόζει. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός απέφυγε να μιλήσει για το πρωτόκολλο, εστιάζοντας το λόγο του στην επίλυση του Κυπριακού.

Ο Χριστόφιας δέχεται πιέσεις από την ελληνοκυπριακή κοινή γνώμη να τηρήσει αυστηρή στάση. Στο τραπέζι βρίσκεται εισήγηση η
κυπριακή κυβέρνηση να εμποδίζει με βέτο το άνοιγμα νέων κεφαλαίων, όπως έχει τη θεσμική δυνατότητα. Το «πάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, άλλωστε, δεν συσχετίζεται με τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Πρόκειται για δύο αυτόνομες διαδικασίες.

Από τις συνομιλίες των Παπανδρέου – Χριστόφια δεν προέκυψε συγκεκριμένη απόφαση. Στις Βρυξέλλες, όμως, το σκηνικό έχει ήδη
στηθεί. Η Κομισιόν πρότεινε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM με σκοπό να πιέσει την Αθήνα, ανοίγοντάς της δεύτερο μέτωπο. Το πολιτικό πακετάρισμα που αιωρείται είναι το ελληνικό βέτο στο θέμα των Σκοπίων να επικαλύψει την αποδοχή μιας ευνοϊκής για την Άγκυρα απόφασης για την τουρκική υποψηφιότητα.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΥΓΕΡΟΣ

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2009/11/blog-post_20.html