Η απαξίωση της «πολιτικής» και της «δημοκρατίας»

• Tου Τάκη Φωτόπουλου

Η κοινοβουλευτική Χούντα των «σοσιαλιστών» βουλευτών (που απέδειξαν πια περίτρανα ότι η υπέρτατη αξία γι’ αυτούς είναι να διατηρήσουν το «βουλευτιλίκι» ή υπουργιλίκι και τα κοινωνικο-οικονομικά προνόμια που αυτό συνεπάγεται) δεν δίστασαν να περάσουν και το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που γκρεμίζει και άλλες θεμελιακές κοινωνικές κατακτήσεις, πάνω σε αυτές που ήδη έχουν σωριαστεί από τα συνδυασμένα κτυπήματα των ντόπιων και ξένων ελίτ.

 Συγχρόνως, άμεση ήταν η επιβεβαίωση αυτού που έγραφα στο προηγούμενο άρθρο ότι «οι ξένες και οι μεταπρατικές ντόπιες ελίτ χρησιμοποιούν την “χρυσή ευκαιρία” της σημερινής μετατροπής της χώρας σε τυπικό προτεκτοράτο της υπερεθνικής ελίτ για να εφαρμόσουν τις “4 ελευθερίες,” δηλαδή την αποδιάρθρωση των κοινωνικών ελέγχων (σε αντίθεση με τους ρυθμιστικούς) στις αγορές αγαθών, κεφαλαίων, υπηρεσιών και εργασίας», που αποτελούν θεμελιακό Νόμο της ΕΕ. Έτσι, όπως τόνισε η τρόϊκα που εκπροσωπεί την υπερεθνική ελίτ, σε κλίμα μόλις συγκαλυπτόμενου ενθουσιασμού, «το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής φαίνεται ότι λειτουργεί ως καταλύτης και σε πεδία όπου για πολλά χρόνια απουσίαζαν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες».[1]H αναφορά στο ασφαλιστικό και το εργασιακό ―για τα οποία από χρόνια πίεζε η υπερεθνική ελίτ τις ντόπιες ελίτ― είναι προφανής σε όλους, εκτός ίσως από την «αντισυστημική Αριστερά» που δεν ασχολείται με τις «4 ελευθερίες», για να μην θίξει το θέμα εξόδου από την ΕΕ![2]

Είναι επομένως πια φανερό ότι σήμερα δεν αντιμετωπίζουμε, μόνο, τον δήθεν «μονόδρομο» των ληστρικών μέτρων για την αποφυγή χρεοκοπίας, αλλά ―ακόμη σημαντικότερο― την αποδιάρθρωση στοιχειωδών κοινωνικών ελέγχων στην αγορά εργασίας, στην ασφάλιση, την Παιδεία κ.λπ. Δηλαδή, μια συστηματική προσπάθεια των ντόπιων και ξένων ελίτ, με αφορμή τη χρεοκοπία, για την πλήρη ενσωμάτωση της χώρας στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Το περίεργο όμως είναι ότι παρά τη δραματικότητα της κατάστασης, οι λαϊκές αντιδράσεις μέχρι σήμερα ήταν υποτονικές ―εκτός από εξαιρέσεις, όπως αυτή των ναυτεργατών που αγνόησαν τις αποφάσεις της «ανεξάρτητης» δικαιοσύνης, οι οποίες, σε συνεργασία με τις ελίτ, οδηγούν στην ουσιαστική κατάργηση ταυ δικαιώματος στην απεργία. Και αυτό, όταν είναι πια φανερό ότι κανένας νόμος που περνά η κοινοβουλευτική χούντα χωρίς την τήρηση των βασικών κανόνων της αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας» (στοιχειώδης κυβερνητική δέσμευση από το προεκλογικό πρόγραμμα της και ―όταν έκτακτες συνθήκες το κάνουν ανέφικτο― επικύρωση παρόμοιων ριζικών θεσμικών αλλαγών με δημοψήφισμα ή νέες εκλογές) δεν δεσμεύει ουσιαστικά τους πολίτες περισσότερο από τους «νόμους» των κατοχικών κυβερνήσεων ή της στρατιωτικής χούντας ―που επίσης, τυπικά, είχαν νομική ισχύ. Και αυτό, πέρα από την κατάφωρη αντισυνταγματικότητα[3] της σαφώς προδοτικής δανειακής σύμβασης που υπέγραψε η κοινοβουλευτική χούντα.

Πού οφείλεται λοιπόν η υποτονικότητα των αντιδράσεων, που ποτέ δεν πλησίασαν σε μαζικότητα π.χ. αυτή των Ιουλιανών πριν 45 χρόνια, παρόλο που η σημερινή κρίση ίσως είναι ακόμη σημαντικότερη από εκείνη ως προς τις μακροπρόθεσμες κοινωνικές συνέπειες της; Αν δεχθούμε ότι τα λαϊκά στρώματα δεν κατελήφθησαν από κάποιου είδους μαζοχισμό, είναι φανερό ότι απορρίπτουν μεν συντριπτικά τα μέτρα, αλλά δεν βλέπουν τι μπορούν να κάνουν για να τα ανατρέψουν. Κατά τη γνώμη μου, δυο είναι οι πιθανές ερμηνείες του φαινομένου.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, η απάτη του «μονόδρομου» έχει περάσει σε μεγάλα λαϊκά στρώματα, πράγμα που προϋποθέτει πλήρη σύγχυση για τα πραγματικά αίτια της κρίσης. Και υπάρχουν πολλές ενδείξεις για τη σύγχυση αυτή, στην οποία συμβάλλουν πολλοί παράγοντες που ήταν απόντες στα Ιουλιανά. Τότε, οι ελίτ (και επομένως και τα ΜΜΕ) ήταν μοιρασμένες, γεγονός που έκανε ευκολότερη τη συνειδητοποίηση των αιτίων της κρίσης σε σχέση με σήμερα που το λαϊκό κίνημα αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή μονολιθικότητα των ελίτ στην εξαπάτηση του. Αυτό εκφράζεται τόσο από τα κόμματα εξουσίας και σύσσωμα τα ΜΜΕ που ελέγχουν οι ελίτ όσο και από σημαντικό τμήμα της «Αριστεράς» (ανανεωτική Αριστερά, Οικολόγοι-Πράσινοι κ.λπ.) που έμμεσα επίσης στηρίζουν την απάτη του μονόδρομου, με τον «Ευρωπαϊσμό» τους να μην επηρεάζεται από τη σημερινή μετατροπή της χώρας σε προτεκτοράτο! Η εξαπάτηση μάλιστα (και συνακόλουθη σύγχυση) γίνεται ακόμη ευκολότερη από την «τεχνική» φύση της κρίσης και του τρόπου αντιμετώπισης της που κάνει δυνατή την παρέλαση από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ δεκάδων «ειδικών» του κατεστημένου που ψεύδονται ασύστολα για τον δήθεν μονόδρομο, εφόσον έχουν άλλωστε προσωπικά ή ταξικά συμφέροντα να παίρνουν δεδομένα ακριβώς αυτά που έπρεπε να αμφισβητούν. Συγχρόνως, η στάση της αντισυστημικής Αριστεράς, όπως προσπάθησα να δείξω στο προηγούμενο άρθρο, κάθε άλλο παρά συμβάλλει στην διάλυση της σύγχυσης, όταν αντί να προβάλει ένα συγκεκριμένο εφικτό πρόγραμμα (στα υπάρχοντα θεσμικά πλαίσια αφού δεν είμαστε βέβαια σε... επαναστατική περίοδο) για την ανατροπή όλων των μέτρων ―πράγμα που είναι αδύνατο χωρίς την έξοδο από την ΟΝΕ αλλά και την ΕΕ που θα αμφισβητούσε την ενσωμάτωση της χώρας στην διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς― αναλίσκεται σε γενικόλογα συνθήματα («ανυπακοή», «απείθεια», «αυτο-οργάνωση»―για την αυτο-οργάνωση κ.λπ.), ενώ οι διάφοροι αντισυστημικοί «χιλιαστές» περιμένουν την αντικαπιταλιστική επανάσταση στη γωνία (όπως την περιμένουν εδώ και δεκάδες χρόνια!) Από την άλλη μεριά, η στάση των ελεγχόμενων από το ΠΑΣΟΚ συνδικάτων δεν είναι βέβαια κάτι καινούργιο. Αντίστοιχα, δεν είναι καινούργιες οι προβοκάτσιες, όπως σήμερα φαίνεται ήταν η καθοριστικής σημασίας «υπόθεση Marfin». Καθημερινά, αυξάνουν οι ενδείξεις (αντίθετα με τις πρώτες εντυπώσεις που εξέφρασα τότε), ότι ήταν προβοκάτσια μυστικών υπηρεσιών: το γεγονός ότι δεν έχει γίνει ούτε μια σύλληψη ―παρά την πάροδο σχεδόν τριών μηνών και την πιθανή ύπαρξη άφθονου αποδεικτικού υλικού από τις δεκάδες κάμερες στο κέντρο της Αθήνας― το γεγονός ότι σύσσωμος σχεδόν ο αναρχικός χώρος καταδίκασε την ενέργεια (μολονότι κάποιοι μεταμοντέρνοι «αντιεξουσιαστές» βρήκαν ευκαιρία να επιτεθούν στους πραγματικά αντισυστημικους αναρχικούς), αλλά και οι πρόσφατες δηλώσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, γνωστού για την ουσιαστική παράδοση του Οτσαλάν στα χέρια ξένων μυστικών υπηρεσιών!

Σύμφωνα με την δεύτερη εκδοχή, η υποτονικότητα των λαϊκών εκδηλώσεων κρύβει μια γενικότερη αποστροφή προς αυτό που περνά για «πολιτική» και «δημοκρατία» σήμερα, σε αντίθεση με την κλασική έννοια τους που σήμαινε την αυτοδιεύθυνση των πολιτών μέσα από αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς. Το γεγονός άλλωστε ότι δεν είναι πια μόνο οι «συνήθεις ύποπτοι», αλλά δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές που σε κάθε διαδήλωση κατά των μέτρων φωνάζουν απέξω από το υποτιθέμενο ιερό της δημοκρατίας «να κάψουμε την Βουλή», είναι ενδεικτικό. Μολονότι βέβαια πολλοί από αυτούς απλά αναφέρονται στα σκάνδαλα των πολιτικών ελίτ, είναι φανερό ότι, συνειδητά ή έστω υποσυνείδητα, οι περισσότεροι από αυτούς διερωτώνται ποιά είναι η έννοια της «δημοκρατίας» μας, όταν χωρίς να τους ρωτήσει κανένας, μια δράκα επαγγελματιών πολιτικάντηδων μπορεί να παίρνει τα πιο βάρβαρα μέτρα εναντίον τους, παρά το γεγονός ότι είναι οι τελευταίοι που ευθύνονται για την κρίση. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, τα λαϊκά στρώματα εκφράζουν μια έστω υποσυνείδητη πεποίθηση για την ασημαντότητα αυτού που περνά για πολιτική σήμερα. Το γεγονός αυτό έχει πιθανές θετικές αλλά και αρνητικές διαστάσεις. Η θετική διάσταση είναι ότι η συνειδητοποίηση αυτή θα μπορούσε, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να οδηγήσει σε ένα μαζικό κίνημα για ένα «νέο είδος πολιτικής και δημοκρατίας» που θα εξέφραζε, αλλά και θα ξεπερνούσε, την κλασική έννοια των όρων αυτών. Η αρνητική διάσταση είναι ότι θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στην ιδιώτευση των πολιτών που θα κατέληγε σε σπασμωδικές αυθόρμητες εξεγέρσεις, τις οποίες οι ελίτ έχουν σήμερα όλα τα μέσα να καταπνίγουν...

---

[1] Tony Barber, “Greece wins plaudits for its reforms,” The Financial Times (7/7/2010). http://www.ft.com/cms/s/0/9e3ef9c0-89ad-11df-9ea6-00144feab49a.html

[2] Αυτό προκύπτει και από την «απάντηση» στην καλόπιστη κριτική μου των προτάσεων της «Πρωτοβουλίας Αριστερών Οικονομολόγων» στο προηγούμενο άρθρο (βλ. Λ. Βατικιώτης, «Πρωτοβουλία Οικονομολόγων: Σημαντικές παρεμβάσεις, άσφαιρη κριτική»,Πριν, 11/7/2010), η οποία αντί να οδηγήσει σε αυτοκριτική για την απαράδεκτη και αντιφατική θέση της για έξοδο από την Ευρωζώνη, αλλά… όχι και από την ΕΕ (γι' αυτό και αποσιωπά το θέμα των «4 ελευθεριών» που παραμένει στο απυρόβλητο!) οδήγησε σε νέες κατηγορίες (αυτή τη φορά για «δογματισμό»!). http://www.prin.gr/2010/07/blog-post_2097.html

[3] Bλ. Κ. Μπέη, «Το διεθνές σύμφωνο ως νόμος του κράτους», “Ε” (14/7/2010). http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=14/07/2010&id=182893

http://kostasxan.blogspot.com/2010/08/blog-post_581.html