Ελληνοτουρκικές διαφορές και αγωγοί μεταφοράς ενέργειας

Γράφει ο Αγγελος Ζαχαρόπουλος
Ο αείμνηστος, Βύρων Θεοδωρόπουλος στο βιβλίο του «Θουκυδίδης επίκαιρος», αναφέρει και αναλύει τις, κατά τον Θουκυδίδη, τρεις αιτίες πολέμου:
«Συμφέρον, δέος, δόξα». Ως βαθύς γνώστης των ελληνοτουρκικών προβλημάτων είχε προβεί σε μια ενδιαφέρουσα συσχέτισή τους με αυτές τις τρεις αιτίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πόλεμο την Τουρκία με την Ελλάδα. Αποκρούει με επιχειρήματα τις δύο πρώτες. Δεν αποκλείει όμως τη «δόξα», υπό την έννοια που απορρέει από το ρήμα «δοκέω», δηλαδή νομίζω, εικάζω, έχω την εντύπωση. Υπό την έννοια αυτή, έχει δημιουργηθεί ιστορικά στους Τούρκους η αντίληψη ότι:
1. Οι Ελληνες είναι εκείνοι που έκαναν την αρχή για την κατάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
2. Οι Ελληνες είναι εκείνοι που απείλησαν την καρδιά της σημερινής Τουρκίας προελαύνοντας μέχρι την Αγκυρα.
Πρόκειται για μία αντίληψη τόσο βαθιά ριζωμένη στους Τούρκους που, δύσκολα, πολύ δύσκολα, θα ξεπεραστεί ώστε να αλλάξει η πολιτική συμπεριφορά τους.
Είναι εξάλλου γνωστό ότι Τούρκοι διπλωμάτες είχαν, σε ανύποπτο χρόνο, εκφράσει θλίψη και πικρία γιατί η Τουρκία δεν τόλμησε να καταλάβει τα νησιά Λέσβο, Χίο, Σάμο, αμέσως μετά το 1922 (Το « σύνδρομο του Αιγαίου»).
Είναι σημαντικό επίσης ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ έσπευσε να κάνει «προσκύνημα» στην Αγκυρα σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Μόνο που οι Τούρκοι κάθε άλλο παρά «προσκύνησαν» τον ηγέτη των ΗΠΑ. Ο Ερντογάν άνοιξε, αμέσως μετά, ένα έντονο φλερτ με τον Πούτιν για τους αγωγούς μεταφοράς ενέργειας από τη Ρωσία, φλερτ με σαφή διπλωματική - γεωπολιτική διάσταση.
Οι αγωγοί μεταφοράς ενέργειας που παίζονται είναι οι εξής:
1. Ο αγωγός South Stream από Ρωσία, που, μέσω Βουλγαρίας και Ελλάδας, θα καταλήξει στην Ιταλία (σχετική συμφωνία υπογράφηκε τον Μάιο 2008).
2. Ο αγωγός ΤGΙ από Αζερμπαϊτζάν (Τουρκία, Ελλάδα, Ιταλία),
3. Ο αγωγός Ελλάδας - Βουλγαρίας - Ρουμανίας - Ουγγαρίας που θα συνδέεται με τον ΤGΙ.
Για τους αγωγούς 2 και 3 που διοχετεύουν φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν δεν υπάρχουν αντιδράσεις, αλλά και ευνοούνται από ΗΠΑ.
Υπάρχουν όμως έντονες αντιδράσεις για τον αγωγό 1 South Stream, επειδή θα διοχετεύει φυσικό αέριο από Ρωσία.
Αλλά και η Βουλγαρία προβάλλει προσκόμματα, πιθανότατα λόγω πιέσεων προς αυτήν από ΗΠΑ. Αντιδρώντας ο Πούτιν συμφώνησε κατ’ αρχάς με τον Ερντογάν να επεκτείνουν τον αγωγό Blue Stream, που τροφοδοτεί με φυσικό αέριο την Τουρκία από τη Ρωσία, ώστε εκείνη να τροφοδοτεί και την Ελλάδα και την Ιταλία. Ομως, για την Ελλάδα παραμένει το μειονέκτημα της εξάρτησης από την Τουρκία ως προς αυτόν τον αγωγό, όπως θα έχει εξάρτηση και ως προς τον αγωγό ΙΤGI (Τουρκία - Ελλάδα - Ιταλία).
Το ερώτημα που τίθεται εν προκειμένω είναι: τι θα συμβεί σε περίπτωση διμερούς κρίσης με την Τουρκία όταν εκείνη κλείσει τη στρόφιγγα; Προφανής ο κίνδυνος ενεργειακής ασφυξίας.
Απληστη και στενά δεμένη στην ελκτική τροχιά των ΗΠΑ, η Βουλγαρία προβάλλει προσκόμματα και για τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Ολες οι κυβερνήσεις στήριξαν το έργο, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ ήταν ευθύς εξαρχής αρνητικές. Επιχειρούν ίσως να το ματαιώσουν τώρα μέσω της επιρροής τους στη Βουλγαρία. Και στην περίπτωση αυτή, ο Πούτιν αναζήτησε εναλλακτική λύση μέσω Τουρκίας.
Τα μεγάλα ενεργειακά έργα South Stream και Τουρκία - Ελλάδα - Ιταλία για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν αντίστοιχα καθώς και το έργο Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη για τη μεταφορά πετρελαίου από Ρωσία αναβαθμίζουν σημαντικά τη γεωπολιτική θέση της χώρας. Υποστηρίζονται και πρέπει να συνεχιστεί η υποστήριξή τους, με σθένος, υπομονή και επιμονή από όλες τις πολιτικές ηγεσίες της χώρας, έστω και αν αυτό δεν είναι αρεστό σε ορισμένους φίλους, όταν η προέλευσή του ενεργειακού προϊόντος είναι από Ρωσία.

* Αγγελος Ζαχαρόπουλος Διευθυντής Ευρωπαϊκής Επιτροπής ε.τ. Πρώην Γενικός Διευθυντής Υπ. Γεωργίας
ETHNOS
http://infognomonpolitics.blogspot.com/2010/08/blog-post_4659.html