Πώς η πρόταση Σαμαρά θα οδηγήσει ξανά στις διεθνείς αγορές

Πότε (και πώς) θα βγούμε ξανά στις διεθνείς αγορές ;
Με περίπου τα μισά δημοσιονομικά μέτρα που προβλέπει το Μνημόνιο μπορεί να μηδενισθεί και το διαρθρωτικό έλλειμμα. Και με την ανάδειξη του εθνικού ενεργητικού της χώρας, δηλαδή την άμεση αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (κινητής, ακίνητης και άυλης), θα απελευθερωθούν πόροι που θα πάνε για την εφάπαξ απομείωση του χρέους
του Γιάννη Μουρμούρα*

Αναμφίβολα, το μεγάλο ερώτημα που θα κυριαρχήσει στη διάρκεια των επόμενων δύο χρόνων – και το οποίο παραμένει αναπάντητο στο Μνημόνιο Συνεργασίας Κυβέρνησης – Τρόικας, είναι το εξής: πώς θα μπορέσει η χώρα να δανειστεί και πάλι από τις διεθνείς αγορές, όταν ο λόγος του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ θα έχει ‘σκαρφαλώσει’ από το 115% το 2009 στο 145% το 2014; Στόχος μας εδώ είναι, πρώτον να αναδείξουμε την αχίλλειο πτέρνα του Μνημονίου: μετά από πέντε χρόνια (2010-14) αυστηρής δημοσιονομικής προσαρμογής, το Μνημόνιο δεν θα εξασφαλίζει τη διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών μας, συνθήκη sine qua non για το δανεισμό μας από τις διεθνείς αγορές σε λογικά επιτόκια (κανείς δεν σε δανείζει αν δεν είναι σίγουρος ότι θα πάρει πίσω τα λεφτά του) και δεύτερον, να εξηγήσουμε το άλλο μίγμα πολιτικής αλλά και το απαιτούμενο χρονικό διάστημα που διασφαλίζει το πιο πάνω ζητούμενο. Προφανώς, το διακύβευμα είναι τεράστιο για τη χώρα: από τη μία μεριά ελλοχεύει ο κίνδυνος αναδιαπραγμάτευσης του χρέους (‘κούρεμα’ ή χρονική επιμήκυνση), ή ακόμη ενός νέου Μνημονίου μέχρι το 2020 (!), ενώ από την άλλη είναι η ταχεία απεμπλοκή από το σημερινό Μνημόνιο και η ομαλή επιστροφή στις αγορές.
Δύο είναι οι προϋποθέσεις που ορίζει η ‘αριθμητική’ του δυναμικού εισοδηματικού περιορισμού μιας κυβέρνησης για την επίτευξη δημοσιονομικής διατηρησιμότητας: (α) η δημιουργία επαρκών πρωτογενών πλεονασμάτων για την αποπληρωμή των τόκων εξυπηρέτησης του χρέους, και (β) η επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης για την οργανική αποκλιμάκωση του λόγου χρέους/ΑΕΠ. Καμία από τις πιο πάνω προϋποθέσεις δεν ικανοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια της προσαρμογής του Μνημονίου, αλλά ούτε και στο τέλος αυτής. Αυτό συμβαίνει διότι η έμφαση δίνεται στη μείωση του ελλείμματος μόνο, αφήνοντας…στην τύχη τους τόσο το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας όσο και τη δυναμική του δημόσιου χρέους. Εξηγώ: το Μνημόνιο (που είναι ουσιαστικά τρεις συνεχείς κρατικοί προϋπολογισμοί), αγνοώντας την αναγκαία διάκριση μεταξύ κυκλικού και διαρθρωτικού ελλείμματος (το τεχνικό λάθος του Μνημονίου) υιοθετεί έναν δυσανάλογο υπερακοντισμό μέτρων, ο οποίος στο τέλος επιδεινώνει την ύφεση (-7% στη διετία 2010-11) μέσω τριών διακριτών καναλιών: τη δραστική μείωση της ενεργούς ζήτησης, την εξουδετέρωση των αποτελεσμάτων των αυτόματων δημοσιονομικών σταθεροποιητών, και τέλος τον επηρεασμό των προσδοκιών του ιδιωτικού τομέα, δημιουργώντας έναν ανατροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο αρνητικών προσδοκιών – ύφεσης. Από την άλλη μεριά, με τα ίδια τα νούμερα της Τρόικας, στο τέλος του 2014, το πρωτογενές πλεόνασμα (5,9% του ΑΕΠ) δεν θα επαρκεί για την πληρωμή τόκων (8,4% του ΑΕΠ), η διαφορά του μεσοσταθμικού επιτοκίου δανεισμού μείον το ρυθμό ανάπτυξης θα είναι θετική (+2,7), ενώ οι ίδιες οι προβολές τους για δέκα χρόνια μετά, δηλ. το 2020, μιλούν για χρέος πάνω από 120% του ΑΕΠ!
Εύλογα τότε και μάλλον πιεστικά, εγείρεται το ερώτημα: υπάρχει άλλος δρόμος ; Η απάντηση είναι ένα εμφατικό ναι και δόθηκε από τον Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης στην ολοκληρωμένη 35-σέλιδη Οικονομική Πρόταση του Ζαππείου για την έξοδο από την κρίση τον περασμένο Ιούλιο, η οποία οδηγεί στην ομαλή επιστροφή στις αγορές σε δύο χρόνια, με ένα νέο τρίπτυχο μίγμα: την ταυτόχρονη αντιμετώπιση της ύφεσης, του ελλείμματος και του χρέους. Μέσω αντισταθμιστικών μέτρων μηδενικού κόστους και με ρεαλιστικές υποθέσεις γύρω από τον πολλαπλασιαστή δαπανών, την ελαστικότητα του προϋπολογισμού κλπ., επιτυγχάνεται η ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας και ο μηδενισμός του κυκλικού ελλείμματος. Με τα μισά περίπου δημοσιονομικά μέτρα που προβλέπει το Μνημόνιο μπορεί να μηδενισθεί και το διαρθρωτικό έλλειμμα. Και με την ανάδειξη του εθνικού ενεργητικού της χώρας, δηλ. την άμεση αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (κινητής, ακίνητης και άυλης) θα απελευθερωθούν πόροι που θα πάνε για την εφάπαξ απομείωση του χρέους. Ο συνδυασμός των πιο πάνω θα είχε θετικές επιπτώσεις στην πιστοληπτική αξιολόγηση των ελληνικών δεκαετών ομολόγων από τους διεθνείς οίκους, θα συνέβαλε στη δραστική μείωση των spreads, στο να πεισθούν οι αγορές ότι έχουν εξασφαλισθεί οι προϋποθέσεις για τη δημοσιονομική διατηρησιμότητα και το οποίο θα μας επέτρεπε να δανειστούμε και πάλι με λογικά επιτόκια, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο.
*O Γιάννης Μουρμούρας είναι καθηγητής Μακροοικονομίας στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και σύμβουλος του Προέδρου της ΝΔ.
Το άρθρο δημοσιεύεται στα σημερινά ΝΕΑ

http://www.antinews.gr/?p=63539