Το «φαινόμενο της πεταλούδας»

ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Oι πολιτικές εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες λειτουργούν περίπου όπως «το φαινόμενο της πεταλούδας». Για οποιαδήποτε άλλη χώρα οι εσωτερικές εξελίξεις έχουν ελάχιστη επιρροή στη διεθνή σκηνή. Επειδή όμως η Ουάσιγκτον παραμένει, έστω και λιγότερο σε σχέση με το παρελθόν, ο ισχυρότερος πόλος του διεθνούς συστήματος, οι ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο στις 2 Νοεμβρίου έχουν τη δική τους σημασία.

Δύο χρόνια μετά την ιστορική νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2008, ο Μπαράκ Ομπάμα έχει περιέλθει σε δύσκολη θέση. Και όπως φαίνεται θα χάσει τον έλεγχο του Κογκρέσου, παρά τις όποιες επιτυχίες του σε θέματα εσωτερικής πολιτικής όπως η μεταρρύθμιση του συστήματος Υγείας. Ο πρόεδρος θα πάρει επάνω του την προεκλογική εκστρατεία, αλλά αυτό ίσως να μη φτάσει.

Η φιλελεύθερη βάση των Δημοκρατικών έχει αποξενωθεί από τον Ομπάμα διότι θεωρεί ότι συμβιβάστηκε με το κατεστημένο της Ουάσιγκτον το οποίο ήθελε να αλλάξει. Και ο αμερικανός πρόεδρος βρίσκεται αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο να παγιδευτεί όπως ο Μπιλ Κλίντον, που το 1994, δύο χρόνια μετά τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές, είδε τους Ρεπουμπλικανούς να κερδίζουν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου.

Πριν από περίπου 15 χρόνια ο Κλίντον ξεκίνησε την αντιπολίτευση στο Κογκρέσο και κατάφερε να πείσει τους πολίτες να τον επανεκλέξουν το 1996. Αυτή είναι η μία επιλογή που έχει ο Ομπάμα μετά τη 2α Νοεμβρίου: να δηλώσει ότι οι Ρεπουμπλικανοί δεν τον αφήνουν να κάνει τη δουλειά του και να «στρώσει» την οικονομία. Η δεύτερη επιλογή του είναι να στραφεί στο «ισχυρό» κομμάτι της προεδρίας, την εξωτερική πολιτική. Καμία επιλογή δεν είναι εύκολη και ιδιαίτερα για τον Ομπάμα η δεύτερη μπορεί να αποδειχθεί προβληματική. Δεν είναι μόνο τα προβλήματα που έχουν ανακύψει κυρίως στο Αφγανιστάν. Είναι και ότι ο πυρήνας του Δημοκρατικού Κόμματος ενδιαφέρεται για οικονομικά και κοινωνικά θέματα, έχοντας κουραστεί από τις υπερπόντιες φιλοδοξίες μιας καταχρεωμένης υπερδύναμης. Ο Ομπάμα το γνωρίζει αυτό, εξ ου και το ορόσημο του Ιουνίου του 2011 για την έναρξη αποχώρησης από το Αφγανιστάν. Από την άλλη πλευρά όμως πόσο εύκολο θα είναι να εστιάσει στην εσωτερική του ατζέντα εφόσον δεν ελέγχει το Κογκρέσο;

Η εξωτερική πολιτική έχει ενίοτε ξελασπώσει αμερικανούς προέδρους ακόμη και αν χρειάστηκαν να καταφύγουν στη βία. Το έκανε και ο Κλίντον. Ο Ομπάμα όμως είναι παγιδευμένος στο τρίγωνο Ιράκ, Ιράν, Αφγανιστάν. Θα πρέπει να τραβήξει έναν λαγό από το καπέλο του. Καθώς στο Ιράκ δεν απομένουν πολλές επιλογές και το Αφγανιστάν παραμένει «άγνωστος Χ», υπάρχει ένας... λαγός με πολλαπλά οφέλη: μια προσέγγιση με το Ιράν.

Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας επιλογής είναι σίγουρα αμφίβολα. Στο παρελθόν έχουν όμως υπάρξει πρόεδροι που επέλεξαν τέτοιες στρατηγικές κινήσεις, όπως ο Ρούζβελτ προσεγγίζοντας τους Σοβιετικούς το 1941 και ο Νίξον τους Κινέζους το 1971. Ο Ομπάμα τι θα κάνει;

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artId=360864&dt=15/10/2010
http://infognomonpolitics.blogspot.com/2010/10/blog-post_3869.html