Γεωπολιτικές ανακατατάξεις και Κ.Δ.

Με τον Πέτρο Ζαρούνα
Την ίδια στιγμή που η προσοχή μας είναι επικεντρωμένη στο Κυπριακό, τα παγκόσμια και ευρωπαϊκά δεδομένα αλλάζουν κατά τρόπο καθοριστικό για το παρόν και το μέλλον της χώρας μας. Η αμερικανική υπερδύναμη έχει μπει σε μία φθίνουσα πορεία, τόσο λόγω της οικονομικής κρίσης όσο και λόγω της εμπλοκής της στους φθοροποιούς πολέμους του Αφγανιστάν και του Ιράκ.
Οι προβλέψεις των οικονομολόγων και των μεγάλων τραπεζών είναι ότι μέσα στα επόμενα 20 χρόνια η Κίνα θα έχει φτάσει τις ΗΠΑ σε ΑΕΠ. Ο Αμερικανός πρόεδρος κ. Ομπάμα, αναγνωρίζοντας τα νέα δεδομένα, εγκατέλειψε την πολιτική της μονομέρειας του προκατόχου του. Αντί αυτής επιδιώκει μία συλλογικότερη διαχείριση των θεμάτων της παγκόσμιας οικονομίας, της διεθνούς ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής. Η ανάδειξη του G20 ως νέου παγκόσμιου γκρουπ, όπου συζητούνται και αποφασίζονται μέτρα για αντιμετώπιση διεθνών προβλημάτων, ήρθε απλά να επιβεβαιώσει τη νέα πραγματικότητα. Η πρόσφατη αναδιάρθρωση του ΔΝΤ με την αναβάθμιση των νέων αναδυόμενων οικονομικών δυνάμεων (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) και της Τουρκίας είναι ακόμα μία απόδειξη της νέας κατάστασης πραγμάτων. Αναμένεται να ακολουθήσει και η μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας με την απόδοση καθεστώτος μόνιμου μέλους σε χώρες όπως η Ινδία, η Ιαπωνία, η Βραζιλία, η Γερμανία και πιθανώς και η Νότιος Αφρική.

Πέραν, όμως, της σχετικής αποδυνάμωσης των ΗΠΑ παρατηρείται και η σταδιακή απαγκίστρωσή τους από την ευρωπαϊκή ήπειρο και η μετατόπιση του ενδιαφέροντός τους προς την Ασία. Ήδη η στρατιωτική τους παρουσία στην ευρωπαϊκή ήπειρο έχει περιοριστεί σημαντικά. Δεν είναι καθόλου τυχαία και η υποβαθμισμένη εμπλοκή τους στο Κυπριακό. Πού είναι, αλήθεια, ο νέος Γουέστον; Όπως σωστά είχε πει ο πρώτος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Λόρδος Ισμέι, η συμμαχία είχε δημιουργηθεί για να κρατάει τους Αμερικανούς μέσα στην Ευρώπη, τους Ρώσους έξω από αυτήν και τους Γερμανούς υπό έλεγχο. Σήμερα το γεωπολιτικό κενό που δημιουργείται από τη μερική αποχώρηση των ΗΠΑ έρχονται να το καλύψουν, σε ό,τι αφορά την Ε.Ε., η Γερμανία και η Γαλλία. Νέους ρόλους και λόγο στα ευρωπαϊκά αλλά και τα μεσανατολικά θέματα διεκδικούν η Ρωσία και η ενδυναμωμένη Τουρκία.

Τι σημαίνουν, όμως, όλα αυτά για την Κ.Δ.; Σημαίνουν ότι Γερμανία και Γαλλία καθίστανται εκ των πραγμάτων οι ρυθμιστές του παιγνιδιού στην Ε.Ε. Η κοινή τους πρωτοβουλία στο θέμα της οικονομικής διακυβέρνησης με τη διακήρυξη του Deauville και η στη συνέχεια σε μεγάλο βαθμό υιοθέτησή της από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου αποτελεί επιβεβαίωση της νέας τάσης. Την ίδια στιγμή να παρατηρήσουμε πως ο ρόλος της Βρετανίας αναμένεται να είναι σχετικά υποβαθμισμένος εξαιτίας της άσχημης οικονομικής της κατάστασης. Αυτό φάνηκε και με τη σύναψη της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας με τη Γαλλία, η οποία ακολούθησε την ανακοίνωση των τεράστιων περικοπών στην άμυνα και ειδικότερα στο ναυτικό της Βρετανίας.

Με βάση τις νέες ρυθμίσεις, τα επόμενα χρόνια αναμένεται η πάλαι ποτέ θαλασσοκράτειρα Βρετανία να απολέσει τη δυνατότητα να έχει συνεχώς σε υπηρεσία ένα αεροπλανοφόρο. Εκτιμώ πως η αδυναμία της Βρετανίας θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην παρουσία και το ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο. Το κενό θα επιδιώξει να καλύψει η Τουρκία, η οποία επενδύει τεράστια ποσά σε ναυτικούς εξοπλισμούς. Μία τέτοια εξέλιξη θα είναι ιδιαίτερα αρνητική για τα συμφέροντά μας. Η Τουρκία, αξιοποιώντας την οικονομική της μεγέθυνση, σήμερα είναι η 16η οικονομία στο κόσμο, κερδίζοντας συνεχώς πόντους στο γεωπολιτικό παιγνίδι.

Ειδικότερα στο Κυπριακό φαίνεται να κινείται πλέον χωρίς ουσιαστικό κόστος. Έχει την αίσθηση πως η νέα της θέση στο διεθνές και περιφερειακό σύστημα τής επιτρέπει να επιλέξει τη διατήρηση της παρούσας κατάστασης και την εξελικτική νομιμοποίησής της αντί μίας λύσης σημαντικά διαφοροποιημένης από τις προδιαγραφές του σχεδίου Ανάν. Η νέα κατάσταση πραγμάτων που έχει δημιουργήσει η κατάρρευση της στρατηγικής σχέσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, σε συνδυασμό με την ανακάλυψη των σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ΑΟΖ του Ισραήλ, δημιουργούν πρόσθετα νέα δεδομένα, που επίσης θα πρέπει να συνυπολογιστούν.

Νέο γεωπολιτικό περιβάλλον
ΟΛΑ τα πιο πάνω συνθέτουν ένα νέο γεωπολιτικό περιβάλλον. Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη για προσεκτική μελέτη και αξιολόγησή του. Στη βάση αυτής της αξιολόγησης θα μπορέσουμε στη συνέχεια να αποφασίσουμε τις προσαρμογές που χρειάζονται στην εθνική μας στρατηγική. Τέτοιες προσαρμογές πιθανότατα να απαιτηθούν στον τρόπο που προσεγγίζουμε το γαλλογερμανικό άξονα και την αμυντική συνεργασία με τη Γαλλία. Επίσης είναι δυνατόν να καταλήξουμε στην ανάγκη αναθεώρησης της θέσης μας για ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. Τέλος, όπως διαφαίνεται, θα απαιτηθεί να σχεδιάσουμε με μεγάλη προσοχή συγκεκριμένες κινήσεις προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των σχέσεών μας με το Ισραήλ.

ΠΕΤΡΟΣ ΖΑΡΟΥΝΑΣ
Διεθνολόγος - Κοινοβουλευτικός
συνεργάτης του προέδρου του ΔΗΚΟ


http://infognomonpolitics.blogspot.com/2010/11/blog-post_6535.html