Μια νηφάλια προσέγγιση της κρίσης στην Ευρωζώνη

Εδώ και ένα χρόνο, το κάποτε ισχυρό ευρώ έχει περιέλθει σε κρίση, με την Ελλάδα και την Ιρλανδία να ζητάνε βοήθεια από τους εταίρους τους ώστε να σωθούν από τη χρεοκοπία. Ο φόβος τώρα είναι μη τυχόν και ακολουθήσουν η Ισπανία, η Πορτογαλία, και η Ιταλία. Παρά τα μέτρα λιτότητας που έχουν επιβάλει, οι χώρες αυτές κινδυνεύουν εξαιτίας των υψηλών τους ελλειμμάτων. Όμως, η πολλή λιτότητα είναι μια σίγουρη συνταγή καταστροφής, αφού πνίγει τη ζήτηση και παραλύει την ανάπτυξη. Μπορεί άραγε η μεγάλη ατμομηχανή της ΕΕ που λέγεται Γερμανία, να συνεχίζει να σημειώνει μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα; Ο Simon Tilford, επικεφαλής οικονομολόγος του λονδρέζικου κέντρου European Reform, λέει:
-Πάμε για μια νέα κρίση;

Είναι πολύ δύσκολο να αποφύγουμε μια νέα κρίση στο νέο έτος, αφού τα κράτη που κινδυνεύουν (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, και Ελλάδα) θα πρέπει να ανανεώσουν τα δάνειά τους τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο.

Το βασικό πρόβλημα είναι η διαφωνία ως προς το τι προκάλεσε τη κρίση. Η ευρωζώνη, υπό τη Γερμανία, συνεχίζει να επιμένει πως η κρίση προκλήθηκε από τη δημοσιονομική απειθαρχία. Σίγουρα οι Έλληνες κακοδιαχειρίστηκαν τα δημοσιονομικά τους, όμως στη περίπτωση της Ιρλανδίας και της Ισπανίας, είχαμε πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς τους κατά το 2007, πολύ πριν από την οικονομική κρίση.

Αυτό που συνέβη ήταν η κατάρρευση της οικονομικής ανάπτυξης. Κι αυτό διότι η ανάπτυξη στην ευρωζώνη ήταν ανισομερής. Από τη μία είχαμε κράτη που έδιναν έμφαση στα ακίνητα, κι απ την άλλη αυτά που βασίζονταν στις εξαγωγές. Κάποιες χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, και η Ολλανδία στηρίζονταν στα εμπορικά τους πλεονάσματα, ενώ αυτές του νότου χαρακτηρίζονταν από τεράστια ελλείμματα.


-Είναι καταδικασμένες οι Ελλάδα, Ιρλανδία, και Πορτογαλία σε χρόνια χαμηλή ανάπτυξη και υπερβολικά χρέη;

Σίγουρα προσπαθούν να επανέλθουν σε ανταγωνιστική τροχιά εντός της ευρωζώνης. Αυτό όμως σημαίνει περικοπή μισθών. Ο αποπληθωρισμός σε συνδυασμό με χαμηλή ανάπτυξη σημαίνει πως είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί η συσσώρευση του χρέους. Το χρέος παραμένει υψηλό, ενώ τα εισοδήματα πέφτουν. Άρα το βάρος της εξυπηρέτησης των δανείων αυξάνεται.

Η ευρωζώνη θα πρέπει να αρχίσει να αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά τα εμπόδια στην ανάπτυξη, και να παραδεχθεί επιτέλους πως τελικά δεν είναι πολλά αυτά που μια οικονομία μπορεί να κάνει, ώστε να βελτιώσει τα δημοσιονομικά της εν τη απουσία ανάπτυξης. Επιβάλλοντας μια αυστηρή πολιτική λιτότητας, οι επενδυτές τρομάζουν, και δεν αισθάνονται ασφαλείς.

Μήπως οι αγορές δεν φέρονται έντιμα απέναντι στα κράτη της ευρωζώνης;

Σίγουρα, στη περίπτωση της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, υπάρχει πολύ χρέος και ελάχιστο εισόδημα. Οι δε στρατηγικές που εφαρμόζουν οι χώρες αυτές για να μειώσουν τα ελλείμματα και να τονώσουν την ανταγωνιστικότητα, απλά υπονομεύουν την οικονομική τους ανάπτυξη. Αυτό που θα πρέπει να κάνουν είναι να επανεξετάσουν τους λόγους που οι αγορές είναι τόσο καχύποπτες όσον αφορά στους λόγους που δεν εμπιστεύονται την ικανότητά τους να ανταπεξέλθουν, και όχι να τις κατηγορούν ότι αυτές προκάλεσαν τη κρίση για να πλουτίσουν. Μια τέτοια άποψη είναι λάθος. Οι αγορές τις είχαν στα «όπα όπα» για πάρα πολύ καιρό.

Μήπως το ευρώ είναι πολύ ισχυρό για να καταρρεύσει;
Είναι λάθος να πιστεύουμε πως το ευρώ δεν μπορεί να καταρρεύσει. Η άποψη αυτή είναι και ένας απ τους λόγους που η ευρωζώνη απέτυχε να αποκτήσει κάποια στρατηγική αντιμετώπισης του ενδεχομένου μιας κρίσης όπως αυτή.

Θα υπάρξουν κι άλλες διασώσεις. Θα δούμε κάποια μέτρα ελάφρυνσης της πίεσης που ασκείται στις χώρες που επλήγησαν πιο πολύ. Αυτό όμως δεν αρκεί. Τα σπρεντς θα παραμείνουν υψηλά, η ανάπτυξη θα συνεχίσει να είναι περιορισμένη, και θα δούμε γενική οικονομική στασιμότητα, αλλά και πολιτικές εντάσεις.

Αν εξετάσουμε την ευρωζώνη συνολικά, δεν υπάρχει πρόβλημα. Αν, ας πούμε, αποφασίσουν να συστήσουν μια δημοσιονομική ένωση, να μεταφέρουν κεφάλαια από τη μια χώρα στην άλλη επί σταθερής βάσης… τότε ίσως αντιμετωπιστεί η κρίση. Δεν φαίνεται όμως να υπάρχει η απαραίτητη αλληλεγγύη για κάτι τέτοιο.

Υπάρχει δυνατότητα να εκδιωχθούν κάποιες χώρες από την ευρωζώνη;
Μπορεί να υπάρξουν αποχωρήσεις μετά από διαπραγματεύσεις. Αυτό όμως θα γίνει, αν γίνει, μετά από κάποιες αναδιαρθρώσεις χρεών. Το ερώτημα είναι που θα σταματήσει αυτό; Αν μιλούσαμε μόνο για τα μικρά κράτη όπως είναι η Ελλάδα, η Ιρλανδία, και η Πορτογαλία, ίσως να πετύχαινε. Αν όμως συμπεριλάβουμε και την Ισπανία, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν, αφού η πίεση προς την Ιταλία θα ήταν πελώρια, και στη συνέχεια θα υπήρχε μια ανάλογη πίεση και προς τη Γαλλία.

Μήπως οι χρεοκοπίες είναι προτιμότερες από τις διασώσεις;
Στη περίπτωση των τριών μικρών οικονομιών, ναι. Αν δεν μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της ανάπτυξης, η συσσώρευση επιπλέον χρέους απλά αναβάλλει την αναδιάρθρωση. Και αυτό σημαίνει πως απλά αναβάλλεται το μοιραίο. Όταν θα έρθει η αναπόφευκτη αναδιάρθρωση ή η πτώχευση, τότε θα είναι πολύ πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμες.

Η Γερμανία αποτελεί μέρος της λύσης ή μέρος του προβλήματος;
Το πρόβλημα είναι πως η Γερμανία δεν βλέπει την αντίφαση μεταξύ της καταδίκης των άλλων για σπατάλες, και της δικής της εμμονής στα εμπορικά πλεονάσματα επ`άπειρον. Θα πρέπει οι Γερμανοί να κάνουν κάτι για να τονωθεί η εσωτερική τους ζήτηση και κατανάλωση.

Αυτό που η Γερμανία επιδιώκει, είναι μια λύση που δεν θα της κοστίσει πολύ. Θέλουν την ευρωζώνη να επιβιώσει, αλλά δεν θέλουν αυτή η επιβίωση να τους στοιχίσει πολλά. Όμως, ότι και να γίνει, στο τέλος οι Γερμανοί θα πληρώσουν αρκετά χρήματα. Αν συνεχίσει να υπάρχει στασιμότητα και οι ως εκ τούτου διασώσεις, τότε ο Γερμανός φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει ουκ ολίγα, επειδή θα πρέπει να δανειστούν χρήματα στις αδύναμες χώρες, χρήματα όμως που αυτές δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν. Αυτό θα αρχίσει να διαβρώνει τη γερμανική πιστωτική αξιοπιστία.

Οι Γερμανοί θα πληρώσουν πολλά στη προσπάθεια στήριξης της ευρωζώνης. Όμως η προσπάθεια αυτή θα οδηγήσει στην αυτοκαταστροφή. Αυτό είναι και το τραγικό χαρακτηριστικό της τρέχουσας κρίσης. Είναι σαν να παρακολουθούμε ένα τρένο να συντρίβεται, σε αργή κίνηση.

S.A.-Los Angeles Times

http://www.antinews.gr/?p=77723