Περί τρόπου σκέψης του Leonardo da Vinci

Ν. Λυγερός

Όσο περισσότερο μελετούμε τα τετράδια του δασκάλου, τόσο περισσότερο καταλαβαίνουμε ότι για τον ίδιο κάθε αντικείμενο αποτελεί αντικείμενο σκέψης. Το πνεύμα του δεν μπορεί να ησυχάσει. Συνεχώς αναζητεί μία εξήγηση ενός φαινομένου ή μίας πειραματικής υλοποίησης. Όλα είναι υπό εξέταση. Ακόμα και οι σκέψεις των αρχαίων όσο και τα λάθη τους.
Ο Leonardo da Vinci δεν ακολουθεί οποιοδήποτε χωρίς να καταλαβαίνει. Όλη του η ζωή ήταν οργανωμένη έτσι ώστε να καταλαβαίνει τον κόσμο στο σύνολό του με τρόπο σφαιρικό αλλά και τοπικό. Ακόμα και ό,τι θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία λεπτομέρεια για ένα κανονικό άτομο, στην ουσία αποτελεί μία ένδειξη απαραίτητη για την κατανόηση ενός φαινομένου που καλύπτει πολλές λεπτομέρειες. Επιπλέον, όλα φαίνονται συνδεδεμένα. Ακόμα και μια λεπτομέρεια της φύσης μπορεί να τον οδηγήσει σε μία μεταφυσική απορία. Όπως για τον κατακλυσμό. Η χρήση του καθρέφτη είναι αποτελεσματική σε σημείο που μετατρέπεται σε μέσον για τη διαφοροποίηση των φυσικών ενεργειών σε βιολογικές ενέργειες, όπως με τη μελέτη του ουράνιου τόξου. Οι παρατηρήσεις ανατομίας είναι εξαιρετικά ακριβείς και δεν αρκούνται σε προγενέστερες γνώσεις, αντιθέτως συνιστούν εργαλείο εξέτασής τους. Ο εσωτερικός κόσμος του Leonardo da Vinci δεν υπερβαίνει απλώς τον εξωτερικό κόσμο. Στην πραγματικότητα, τον δημιουργεί. Είναι εξίσου ικανός να υλοποιήσει μία επαγωγή όσο και μία απαγωγή. Σ’ αυτό το νοητικό σύμπαν, δεν υπάρχουν σύνορα. Όλα μπορούν να γίνουν αντικείμενα σκέψης, άρα όλα είναι επαληθεύσιμα. Η νόηση κατανοεί, αλλά κυρίως επινοεί τη μελλοντική πραγματικότητα. Ο Leonardo da Vinci είναι δεμένος στην εποχή του όσο μία στιγμή της αιωνιότητας. Εξελίσσεται εκτός κοινωνικού πλαισίου διότι η εμβέλεια του είναι διαχρονική και ανθρώπινη. Είναι, λοιπόν, γι’ αυτόν το λόγο που αισθανόμαστε την απέραντη μοναξιά του μέσα στο σύμπαν. Μέσα στα τετράδιά του υπάρχει μία αδιαμφισβήτητη εγκεφαλική άποψη που τον απομακρύνει οριστικά από τους δήθεν διανοούμενους οι οποίοι παίζουν, σε αντιπαράθεση, ένα ρόλο κοινωνικό. Για το Leonardo da Vinci, ολόκληρο το σύμπαν τίθεται υπό σκέψη. Δεν πρόκειται για λάμψη μέσω ενός ασυνήθιστου ταλέντου. Η ιδιοφυΐα δένεται άμεσα με τη φαντασία ενός γνωστικού μοντέλου του σύμπαντος που απλά αποτελεί τον κόσμο. Δεν τον ενδιαφέρει καθόλου να φθάσει ψηλά για να αναδειχθεί. Μέσω των τετραδίων του, βυθίζεται στα άδυτα της επιστήμης. Είναι προσηλωμένος σ’ ένα και μοναδικό στόχο: να κατανοήσει τον κόσμο. Καθεμιά από τις σημειώσεις του δεν είναι παρά ένα στοιχείο μιας τεράστιας σκέψης σε εξέλιξη που δεν σταματά να δημιουργεί. Δεν έχει άλλο στόχο παρά μόνο να παράγει νέα αποτελέσματα που να θέτουν σε αμφισβήτηση τα δεδομένα του παρελθόντος για να ενισχύσει τις γνώσεις του μέλλοντος. Με αυτόν τον τρόπο, όλα αποτελούν σημείο έναρξης για τη σκέψη του διότι ο προορισμός είναι μοναδικός: η εξέλιξη μέσω των εγκεφαλικών επαναστάσεων.


http://www.lygeros.org/1190-gr.php