Θεωρία παιγνίων και εφαρμοσμένη διδακτική

Ν. Λυγερός

Όπως η θεωρία παιγνίων έχει εφαρμογές στις φυσικές, στις οικονομικές αλλά και στις κοινωνικές επιστήμες, είναι αναμενόμενο να έχει επιπτώσεις και στη διδακτική, η οποία αποτελεί ένα ιδανικό πλαίσιο συνεργασίας. Η θεωρία παιγνίων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για να επιτευχθεί μια δυναμική προσέγγιση ενός προβλήματος ή θέματος. Μπορεί όμως και να την εκμεταλλευτούμε για να αναλύσουμε τη δομή μιας διδακτικής οντότητας. Σε αυτή την περίπτωση προσφέρει μέσω του αφαιρετικού της ύφους, δημιουργικές δυνατότητες για την επινόηση ορθολογικών μεν λύσεων αλλά που δεν είναι προφανείς με μια κλασική προσέγγιση.


Διότι με τη θεωρία παιγνίων σημασία δεν έχει πια η γραμμική σκέψη αλλά ο συνδυασμός των στρατηγικών συμπεριφοράς. Σε αυτό το πλαίσιο, η βέλτιστη λύση είναι σημαντική μόνο όταν αφορά το σύνολο. Έτσι μια άμεση επίπτωση στον τομέα της διδακτικής είναι η μεθοδολογία που πρέπει να χρησιμοποιήσει μια ομάδα που θέλει να λύσει το ίδιο πρόβλημα. Με αυτόν τον τρόπο, η διδακτική μπορεί να εκμεταλλευτεί τις διαφορές των ατόμων όσον αφορά στο γνωστικό επίπεδο. Η θεωρία παιγνίων αποδεικνύει ότι αυτό το μείγμα στρατηγικών είναι ανώτερο από κάθε άλλη επιλογή. Συνεπώς, δεν υπάρχει λόγος να κάνει η διδακτική χρήση μιας σειριακής προσέγγισης. Επιπλέον, η δυναμική της απόφασης μπορεί να περιγραφτεί από τη θεωρία παιγνίων. Άρα δεν έχουμε μόνο το αποτέλεσμα αλλά και τη διαδικασία που είναι πιο σημαντική όπως το απέδειξε το έργο του Lakatos. Όμως ακόμα και το αποτέλεσμα μπορεί να ερμηνευτεί ως μια ειδική περίπτωση ισορροπίας Nash εφόσον η λύση είναι η βέλτιστη επιλογή και η συνεργασία δημιουργεί εκ φύσεως ένα συμμετρικό πλαίσιο. Η ερμηνεία αυτής της ειδικής διδακτικής περίπτωσης επιτρέπει τη γενίκευση και σε μη συνεργατικό πλαίσιο που μοντελοποιεί καλύτερα τη συμπεριφορά μιας τάξης όταν αντιμετωπίζει ένα καινούργιο μάθημα. Διότι μερικοί από τους μαθητές θα ακολουθήσουν τις οδηγίες του δασκάλου, άλλοι δεν θα τις καταλάβουν, ενώ άλλοι ακόμα θα αντισταθούν για γνωστικούς ή και κοινωνικούς λόγους. Εκεί για την εφαρμοσμένη διδακτική είναι πολύ σημαντικό το τι μπορεί να προκύψει από αυτό το πλαίσιο. Και πάλι, στη θεωρία παιγνίων, ακόμα και σε αυτό το μη συνεργατικό πλαίσιο ή τουλάχιστον όχι τέλεια συνεργατικό, υπάρχει μια ισορροπία Nash. Πρέπει όμως να επισημάνουμε το γεγονός ότι δεν είναι απαραίτητα μοναδική και επομένως πρέπει να επιλέξουμε εκείνη που συμπίπτει με την επίτευξη της διδασκαλίας με τη διδακτική έννοια. Βέβαια, στην περίπτωση που ο ορίζοντας του παιγνίου δεν είναι προσιτός στους παίκτες, η θεωρία δεν μπορεί να είναι πειστική όσον αφορά στην αποτελεσματικότητά της, όμως και εδώ παραμένει μια στρατηγική ευρηματικότητας και αυτό αποτελεί το μεγαλύτερο επίτευγμά της σε έναν τομέα που είναι εξ αρχής μια ανοιχτή δομή.

http://www.lygeros.org/1044-gr.php