Ο δάσκαλος, ο μαθητής και η εκπαίδευση

Ν. Λυγερός

Αν και οι έννοιες του δασκάλου και του μαθητή είναι ξεκάθαρες μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο, όταν τις ενσωματώσουμε μέσα στα ανθρώπινα δεδομένα τότε η διαχωριστική τους γραμμή φαίνεται τεχνητή και τα στοιχεία που θέλουμε να καταθέσουμε θα αποδείξουν ότι είναι.
Το αρχικό πρόβλημα της εκπαίδευσης παρουσιάζεται ήδη με τον ορισμό του ανθρώπου. Αν αυτός ο ορισμός είναι στατικός, τότε μπορούμε να δείξουμε ότι υπάρχουν φάσεις όπως μικρός άνθρωπος, άνθρωπος και μεγάλος άνθρωπος. Βέβαια σε όλους τους τομείς της γνώσης υπάρχουν άνθρωποι που αποδεικνύουν de facto ότι αυτή η άποψη είναι μόνο φαινομενική. Επιπλέον μια οριακή ανάλυση δείχνει ότι η αλλαγή φάσης δεν είναι προφανής. Συνεπώς η εκπαίδευση που χρειάζεται το μικρό παιδί δεν είναι αναγκαστικά διαφορετική ως προς την οντότητά της, σε σχέση με εκείνη που χρειάζεται ο άνθρωπος και ο μεγάλος άνθρωπος. Η διαφοροποίηση που γίνεται προέρχεται περισσότερο από το κοινωνικό περιβάλλον παρά από το γνωστικό αντικείμενο. Ενώ η αναζήτηση παραμένει η ίδια για τον άνθρωπο ανεξάρτητα από την ηλικία του. Ο άνθρωπος ζει μέσω της εξέλιξής του διότι ανήκει στον χρόνο και δεν μπορεί να μείνει ανεξάρτητος. Μπορεί η εκπαίδευση να κάνει χρήση της εμπειρίας του ανθρώπου που είναι μαθητής δίχως αυτό να σημαίνει ότι είναι διαφορετική στην ουσία. Είναι μια φυσιολογική προέκταση της ιδέας του μαθαίνει να μαθαίνει και όχι της απλής εκπαίδευσης. Είναι τα ίδια νοητικά σχήματα μα όχι το ίδιο περιεχόμενο. Η ίδια η εκπαίδευση μέσω της δια βίου μάθησης αποδεικνύει ότι το όριο του μαθητή είναι και τεχνητό και συμβατικό. Το ίδιο ισχύει και για τους δασκάλους εφόσον οι μαθητές τους αλλάζουν συνεχώς ως προς τις απαιτήσεις τους και τις ανάγκες τους. Όπως το διαχρονικό στοιχείο είναι ενσωματωμένο, η εκπαίδευση αναγκαστικά εξελίσσεται. Συνεπώς και ο δάσκαλος και ο μαθητής αλλά και η εκπαίδευση λειτουργούν σ’ ένα δυναμικό πλαίσιο. Επιπλέον ακόμα και ο δάσκαλος στο πλαίσιο της εκπαίδευσης πρέπει να γίνει μαθητής αν θέλει να παραμείνει δάσκαλος. Διότι η διαχρονικότητα της έννοιάς του δημιουργεί τη δυναμική του ζευγαριού δάσκαλος-μαθητής που δεν είναι πια στατικό. Οι θέσεις του ζευγαριού αν και σταθερές συγχρονικά, εναλλάσονται διαχρονικά. Κάθε δάσκαλος και κάθε μαθητής εμπεριέχει μέσα του μια ακολουθία ζευγαριών που αποτελούν μια διαχρονική και γνωστική αλυσίδα και μέσα από αυτή διασώζονται τα νοητικά σχήματα που χαρακτηρίζουν την ανθρωπότητα και όχι πια την κοινωνία και το εποχιακό πλαίσιο. Με αυτόν τον τρόπο το ζευγάρι δάσκαλος-μαθητής μετατρέπει την εκπαίδευση σε μέσο διάσωσης και ανάπτυξης της ανθρώπινης σκέψης.


http://www.lygeros.org/1158-gr.html