Τοπική δράση και ολική αλλαγή

Ν. Λυγερός

Μέσα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης που εμπεριέχει στοιχεία κανονικοποίησης, το ερώτημα της τοπικής δράσης αποκτά μια σοβαρότητα. Διότι θέτει έμμεσα το πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης μέσα σε ένα καθορισμένο σύστημα. Έτσι η κλασική προσέγγιση του προβλήματος μέσω της έννοιας της ισορροπίας, μετατρέπει σε ασήμαντη ή μάταια την τοπική δράση. Ενώ μέσω των νέων θεωριών της πολυπλοκότητας και των σημείων διακλάδωσης, το αρχικό μας ερώτημα τίθεται αλλιώς.
Οι επιπτώσεις της τοπικής δράσης μπορεί να είναι σημαντικές, αν ο χώρος εμπεριέχει σημεία τα οποία είναι κριτικά. Συνεπώς, το πρόβλημα της τοπικής δράσης δεν είναι πια η σημασία της αλλά η αξία της. Έτσι η ατομική δράση δεν είναι εξ αρχής καταδικασμένη. Αντιθέτως, με τη γνώση των θεωριών πολυπλοκότητας, η τοπική δράση μπορεί να φέρει μια ολική αλλαγή. Διότι τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στα σημεία διακλάδωσης εξαρτώνται από τις διακυμάνσεις. Και ενώ βλέπουμε στις μεγάλες κοινωνίες συλλογικές δραστηριότητες, η ελευθερία του ατόμου παραμένει μακράν της ισορροπίας. Εκεί τα γενικά και στατιστικά μοντέλα δεν ισχύουν. Καταρρέουν πάνω στις ιδιομορφίες της ανθρωπότητας. Έτσι αντί να χρησιμοποιούμε την επιστήμη απλώς ως ένα γνωστικό αντικείμενο και να υπάρχει ο κίνδυνος να την εκμεταλλευτεί μόνο το σύστημα, πρέπει να την ενσωματώσουμε μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο έτσι ώστε να ενισχύει τις ανθρώπινες πρωτοβουλίες. Ειδικά ο τομέας της πληροφορικής αποτελεί από μόνος του, και με την ύπαρξή του και με την εξέλιξή του, ένα κριτικό σημείο. Διότι έχει ήδη περάσει μία αλλαγή φάσης με την εκθετική ανάπτυξη του διαδικτύου. Επιπλέον, ο προσανατολισμός προς την καινοτομία επιτρέπει στον άνθρωπο μια ελευθερία, εφόσον το σύστημα δεν μπορεί να έχει μια συντηρητική εξέλιξη μέσα στην οποία θα γινόταν σταθερή η δομή του. Ακόμα και τα ισχυρά συστήματα που γνωρίσαμε τον προηγούμενο αιώνα κατάρρευσαν με την παγκόσμια εμπλοκή. Με άλλα λόγια, τα συστήματα που επέτρεπαν τη σκέψη του θανάτου της ιστορίας, πέθαναν. Αυτό σημαίνει ότι η σταθερότητα είναι μια ουτοπία. Μακράν της ισορροπίας υπάρχει η ζωή. Και όλες της οι δομές βρίσκονται συνεχώς σε εξέλιξη. Οι ελκυστές διαμορφώνουν ασταμάτητα το πλαίσιο, και εκείνο αλλάζει ριζικά με την παραμικρή διαφοροποίηση των αρχικών συνθηκών. Τα ασταθή κβαντικά σωματίδια, τα μεγάλα μη ολοκληρώσιμα συστήματα Poincaré και οι χαοτικές απεικονίσεις δεν είναι μόνο σημαντικά επειδή υπάρχουν, μα και για τις επιπτώσεις που προκαλούν. Θέτουν ένα όριο στις κλασικές προσεγγίσεις και επιτρέπουν στον άνθρωπο να υπάρχει και οντολογικά και τελεολογικά.



http://www.lygeros.org/1128-gr.php